ស៊ាវ វណ្ណឌី ភេទប្រុស អាយុ៦៥ឆ្នាំ មកពីខេត្តក្រចេះ ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីក្នុងសំណុំរឿង ០០១
ខ្ញុំជឿថា តុលាការមិនដោះលែង ឌុច ឱ្យរួចខ្លួននោះទេ។ ចំពោះខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំចង់ឱ្យគាត់ទទួលទោសជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត ប៉ុន្តែវាអាស្រ័យលើតុលាការជាអ្នកសម្រេចនៅក្នុងសាលក្រមក្នុងរយៈពេល ៣ខែ ខាងមុខ។ មិនថាសាលក្រមនោះសម្រេចថាយ៉ាងម៉េចទេ ខ្ញុំស្ងប់ចិត្តចំពោះការស្លាប់របស់ប្អូនប្រុសខ្ញុំហើយ។
អំពីសំណងវិញ ខ្ញុំចង់ឱ្យមានការចារជាប្រវត្តិសាស្រ្តសម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ ឬបង្កើតជាសារៈមន្ទីរឬបណ្ណាល័យនៅតាមវិទ្យាល័យ មហាវិទ្យាល័យ សម្រាប់ជាកេរដំណែលដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ។
សុម៉ាលី ភេទស្រី អាយុ១៩ឆ្នាំ និស្សិតនៅសាលាបណ្តុះបណ្តាលគរុកោសល្យខេត្តកណ្តាល
សាលាក្តីនេះល្អ វាបង្កើនជំនឿទុកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋលើរដ្ឋាភិបាល។ ហើយវាក៏ល្អសម្រាប់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ យើងអាចសិក្សាពីសាលាក្តីនេះ ហើយយើងនឹងមិនធ្វើអ្វីៗដូចដែលខ្មែរក្រហមបានប្រព្រឹត្តឡើយ។
ឌឹម ចាន់ណា ភេទប្រុស អាយុ២០ ឆ្នាំ និស្សិតនៅសាលាបណ្តុះបណ្តាលគរុកោសល្យខេត្តកណ្តាល
សាលាក្តីនេះល្អ ដោយសារវាលាតត្រដាងនូវការពិតអំពីរបបខ្មែរក្រហម ហើយប្រជាជនអាចសិក្សាអំពីការពិតនេះ។ ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំជឿថាសាលាក្តីនេះនឹងនាំមកនូវយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះ។
ជ្រឹង គឹមហេង ភេទស្រី អាយុ៥៧ឆ្នាំ មកពីខេត្តកំពង់ធំ
សាលាក្តីនេះជួយជនរងគ្រោះឱ្យមានអារម្មណ៍ធូរស្រាល ដោយសារថាមានអ្នកដោះស្រាយការឈឺចាប់ពីរបបខ្មែរក្រហម។
ខ្ញុំគិតថាដំណើរការនេះមានយុត្តិធម៌គ្រប់គ្រាន់ហើយ ដោយសារភាគីនីមួយៗ មានមេធាវីតំណាងគ្រប់ៗគ្នា ហើយការជជែកតវ៉ាគឺល្អដែរ។
ក្នុងនាមជាពុទ្ធសាសនិកជនមួយរូប ខ្ញុំគិតថា សាលក្រមមុនវាយុត្តិធម៌សម្រាប់ ឌុច និងសម្រាប់ជនរងគ្រោះហើយ ព្រោះថាគាត់ក៏ស្ថិតនៅក្រោមបញ្ជារគេដែរ។ គាត់មិនមែនចេះតែធ្វើការងារហ្នឹងខ្លួនឯងឯណា។ ច្បាប់របស់សាលាក្តីនេះបានលើកឡើងថា សាលាក្តីជំនុំជម្រះតែមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ និងជនទាំងឡាយដែលទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត។ ហើយដូច ឌុច និយាយអញ្ចឹង គាត់ទទួលបញ្ជាពីមេខាងលើៗ ដូចជា នួន ជា ដូចជា សុន សេន អីហ្នឹង។ ដូច្នេះ គាត់មិនមែនជាមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ទេ ប៉ុន្តែគាត់ទទួលបញ្ជារពីគេ។
ខ្ញុំថា ដាក់គុកគាត់ ៣០ឆ្នាំ គឺយុត្តិធម៌គ្រប់គ្រាន់ហើយ។ ខ្ញុំគិតថា គាត់មិនអាចរស់នៅដល់៣៥ទៀតទេ។ ខ្ញុំសុំស្មារទោសដែលនិយាយបែបនេះ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា ការដែលបានតុលាការសម្រេចនេះគឺដើម្បីបំពេញចិត្តជន រងគ្រោះ ឲ្យជនរងគ្រោះអស់ចិត្ត។
ពាក់ព័ន្ធនឹងសំណងវិញ ខ្ញុំគិតថា តុលាការគួរតែផ្តល់សំណងដល់ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីតាមអ្វីដែលគាត់ទាមទារ ព្រោះថាគាត់មិនទាមទារច្រើនប៉ុន្មានទេ។
ខ្ញុំជឿថា តុលាការនេះនាំយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះទោះបីជាវាមិនច្រើនក៏ដោយនៅពេលនេះ ប៉ុន្តែដំណើរការនេះវាកំពុងតែបន្តទៅមុខ នៅសំណុំរឿង០០២ ទៀត។ តុលាការនេះនាំសេចក្តីសង្ឃឹមមកឱ្យប្រជាជន ដូចថានៅទីបំផុតមានអ្នកដោះស្រាយរឿងទុក្ខសោក ការឈឺចាប់របស់គាត់ ហើយគាត់ទទួលបានយុត្តិធម៌ដែលគាត់រង់ចាំអស់រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំហើយ។
ភឹង ហ្គុតស៊ុនថារី ភេទស្រី ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីនៅក្នុងសំណុំរឿងលេខ ០០១
តាមការសង្កេតរបស់ខ្ញុំ សវនាការពេលនេះ លោកចៅក្រមប្រធានបានផ្តល់ពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់សមល្មមឱ្យគ្រប់ភាគីនិយាយបានលម្អិត ហើយបានសន្និដ្ឋាននូវអ្វីដែលគាត់ចង់បាន ដែលខុសពីលោកចៅក្រមប្រធានអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង គាត់កាច ហើយមិនបានផ្តល់ពេលគ្រប់គ្រាន់សមល្មមឱ្យគ្រប់ភាគីនិយាយឡើយ។
កាលពីព្រឹកមិញនេះ ខ្ញុំបានស្តាប់មេធាវីតំណាងដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីពន្យល់អំពីការទទួលស្គាល់អ្នកដាក់ពាក្យសុំតាំងខ្លួនជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី។ ខ្ញុំគិតថា ខ្ញុំឯកភាពជាមួយនឹងមេធាវីថា មិនមានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីរកឯកសារមកគាំទ្រពាក្យសុំតាំងខ្លួនជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីដែលត្រូវបានអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបដិសេធចោលឡើយ។
បទពិសោធន៍មួយរបស់ខ្ញុំផ្ទាល់គឺឯកសារនៅ ស-២១ ច្រើន ហើយខ្ញុំត្រូវទៅទីនោះច្រើនលើកច្រើនសារដើម្បីពិនិត្យមើលឯកសារទាំងនោះម្តងមួយៗ។ នេះជាឆ្នាំ២០០៤ មិនមែនឆ្នាំ១៩៧៩ ទេ ដែលកាលនោះគ្រប់ឯកសារទាំងអស់នៅសល់នៅទីនោះ។ ចំនុចនេះឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីដំណើរការនៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហម។
ឧទាហរណ៍មួយគឺ ជនរងគ្រោះម្នាក់ឈ្មោះ នង ចាន់ផល។ ដំបូង ឌុច មិនបានទទួលស្គាល់ថាគាត់ជាក្មេងរងគ្រោះនៅ ស-២១ទេ រហូតដល់ពេលក្រោយមកនៅពេលរកឃើញឯកសារគាំទ្រ ទើប ឌុច ព្រមទទួលស្គាល់។ ឃើញទេ ការជំនុំជម្រះកំពុងបន្ត ប៉ុន្តែជនរងគ្រោះមានភាពយឺតយ៉ាវក្នុងការដាក់ឯកសាររបស់គាត់ ក្រោយមកគាត់មានឯកសារគាំទ្រគ្រប់គ្រាន់ ដូច្នេះ តុលាការគួរពិចារណាពាក្យសុំរបស់គាត់សាជាថ្មី។ ខ្ញុំមិនមែនកាន់ជើងខាងណាទេ ប៉ុន្តែគ្មាននរណាគេចង់មកទីនេះដើម្បីធ្វើឱ្យរញ៉េរញ៉ៃទេ វាជាការពិតដែលបានកើតឡើង។
ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា សហព្រះរាជអាជ្ញានិងមេធាវីតំណាងមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីនិយាយបានល្អនិងមានហេតុផលត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែមេធាវីការពារក្តីនិយាយខ្លាំងៗ។
ចិត្តខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំចង់ឱ្យតុលាការកំពូលដាក់ទោស ឌុច ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត ពីព្រោះខ្ញុំគិតថាគាត់បាននិយាយកុហក់តាំងពីដើមរហូតដល់ចប់។ ប្រសិនបើគាត់ជាមនុស្សល្អនោះ នៅពេលគាត់ប្តូរទៅចូលគ្រិស្តសាសនានោះ គាត់គួរតែប្រាប់ការពិត ប៉ុន្តែគាត់បានភូតកុហកគ្រូរបស់គាត់ទៀត។ នេះជាកំហុសមួយ កំហុសធំណាស់។
ប្រសិនបើគាត់ពិតជាមានការសោកស្តាយមែន ហើយចង់សុំទោសអ្នកដែលស្លាប់នោះ គាត់គួរតែព្រមទទួលទោសជាប់ពន្ធនាគារ គាត់មិនគួរសុំឱ្យដោះលែងគាត់ភ្លាមៗបែបនេះទេ។ នេះបង្ហាញថាគាត់មិនស្មោះត្រង់។ គាត់បាននិយាយដោយខ្លួនឯងនៅក្នុងពេលសវនាការចំពោះមុខអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងថា “គាត់ជាឆ្កែប៊ែកហ្សេរបស់មេគាត់”។ យើងគ្រប់គ្នាដឹងហើយថា ឆ្កែប៊ែកហ្សេសាហាវណាស់ ហើយគាត់និយាយថា “គាត់ដូចជាជោរបន្តិចផង”។ មនុស្សដែលជោរហើយត្រូវបានគេតែងតាំងជាប្រធានគុក តើមានមនុស្សប៉ុន្មាននាក់ដែលគាត់បានសម្លាប់និងធ្វើទារុណកម្មដើម្បីផ្គាប់ចិត្តមេរបស់គាត់។ គាត់បានប្រើពាក្យនោះ គឺពាក្យ “ផ្គាប់ចិត្ត”។ គាត់ប្រាកដជាទទួលជោគជ័យធំធេងណាស់នៅ ម-១៣ ទើបគេតែងតាំងគាត់ជាប្រធាន ស-២១។
ក្នុងអំឡុងពេលសវនាការលើកមុន ខ្ញុំតាមដានអាកប្បកិរិយារបស់ ឌុច គ្រប់ពេល។ ខ្ញុំមិនចងកំហឹងនឹងគាត់ទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំកំពុងស្វែងរកការពិតអំពីជោគវាសនាឪពុករបស់ខ្ញុំនៅក្នុងកណ្តាប់ដៃគាត់។ ក្នុងពេលសវនាការ នៅចំពោះមុខចៅក្រម គាត់បញ្ចេញកាយវិការខុសពីពេលឈប់សម្រាក។ ដូច្នេះ គាត់គ្មានភាពស្មោះត្រង់ទាល់តែសោះ។
ក្នុងអំឡុងពេលសវនាការ ៣ថ្ងៃនេះ ទឹកមុខរបស់គាត់ខុសពីមុន។ ពីមុន នៅក្នុងពេលសវនាការ នៅក្នុងដំណាក់កាលនៃអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង គាត់ក្អេងក្អាង។ គាត់បានប្រើពាក្យល្អៗនិងគួរសម ដើម្បីផ្គាប់ចិត្តអ្នកដែលគាត់ចង់ផ្គាប់ ប៉ុន្តែនៅពេលសម្រាក ពេលគាត់ឃើញអ្នករស់រានមានជីវិតនៅ ស-២១ ដូចជាលោកអ៊ំ ជុំ ម៉ី គាត់ជម្រាបសួរលោកអ៊ំ ជុំ ម៉ី ក្នុងកាយវិការឌឺដងនិងឡកឡឺយ។ ប៉ុន្តែ ក្នុងពេលសវនាការ ៣ ថ្ងៃនេះ មើលទៅគាត់ដូចជាអស់សង្ឃឹម ដោយសារអ្វីៗគឺមិនដូចបំណងដែលគាត់ចង់បាន។
ឥឡូវនេះ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ធូរស្បើយ ពីព្រោះខ្ញុំបានបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្ញុំរួចហើយជាកូនស្រីដែលបានស្វែងរកការពិតអំពីជោគវាសនារបស់ឪពុកខ្ញុំ។ នេះក៏ជាបេសកកម្មប្រវត្តិសាស្រ្តមួយដែរ ដែលខ្ញុំបានធ្វើក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋមួយរូប។
ទាក់ទិននឹងសំណង ខ្ញុំគិតថា តុលាការគួរទទួលយកសំណើរបស់ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវណីក្រុមទី២។ ម៉្យាងវិញទៀត ខ្ញុំចង់ឱ្យគ្រប់ក្រសួងទាំងអស់មានជញ្ជាំងមួយដែលមានសរសេរឈ្មោះជនរងគ្រោះដែលបានស្លាប់ មុខរបររបស់គាត់ ថ្ងៃខែឆ្នាំដែលគាត់ស្លាប់ និងមូលហេតុដែលគាត់ស្លាប់ ហើយមានទុកកន្លែងសម្រាប់សរសេរបន្ថែមឈ្មោះថ្មី ដូចថាអ្នកណាដែលបានដឹងថាឈ្មោះណាទៀតស្លាប់សូមឲ្យសរសេរបន្ថែមទៀត។ នេះដើម្បីជាការគោរពនិងចងចាំដល់ជនរងគ្រោះ ហើយក៏ជាការបង្ការកុំឱ្យរបបនេះកើតឡើងសាជាថ្មី ទៀត។
ជុំ ម៉ី អ្នករស់រានមានជីវិតពីមន្ទីរ ស-២១
ទីពីរ ឌុច មើលទៅដូចជាក្រៀមក្រំណាស់ ខុសពីសវនាការកាលពីលើកមុន ដែលគាត់មើលទៅមានជំនឿចិត្តនិងខ្លាំង។ ប្រសិនបើគាត់ធ្វើអញ្ចឹងតាំងពីដើមមក យើងប្រហែលជាមានការអាណិតអាសូរគាត់ខ្លះ ប៉ុន្តែគាត់ក្អេងក្អាងណាស់ពីមុន។ ក្នុងពេលសវនាការនៅអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ពេលចូលដល់ក្នុងបន្ទប់សវនាការ ឌុច ជម្រាបសួរតែចៅក្រម អត់មានជម្រាបសួរសាធារណជនដែលកំពុងអង្គុយនៅម្ខាងទៀតទេ។ គាត់គួរតែងាកក្រោយ លើកដៃសំពះ ហើយនិយាយថា “ពុកម៉ែ បងប្អូន កូនសុំទោស កូនដឹងថាធ្វើនេះវាខុស”។ ប្រសិនបើគាត់បានធ្វើអញ្ចឹង យ៉ាងហោចណាស់ក៏យើងអស់ចិត្តដែរ ថាគាត់បានទទួលកំហុស។ ប៉ុន្តែគាត់មិនបានធ្វើដូច្នេះទេ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងពេលសម្រាក គាត់យកដៃជ្រែងហោប៉ៅខោ ហើយសម្លឹងមើលប្រជាជនដែលអង្គុយនៅខាងក្រៅ។ អាហ្នឹងខ្ញុំកត់សម្គាល់អញ្ចឹង។
ក្នុងអំឡុងពេល៣ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា ឌុច ក្រៀមក្រំនិងអស់សង្ឃឹម។ ដល់អញ្ចឹងខ្ញុំដូចជា អាណិតគាត់។ ប៉ុន្តែ គាត់នៅតែមិនសំពះប្រជាជនដែលអង្គុយនៅខាងក្រៅដដែល។
ចំពោះខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំចង់ឱ្យតុលាការកាត់ទោស ឌុច ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។ ប្រសិនបើតុលាការទុកគាត់ឱ្យជាប់ទោសពន្ធនាគារ ៣៥ឆ្នាំ ដដែល វាមានន័យថាគ្មានយុត្តិធម៌ទេសម្រាប់ខ្ញុំ។ ប្រសិនបើតុលាការដាក់ទោសគាត់ ៤៥ឆ្នាំ ហើយមិនកាត់បន្ថយរយៈពេលស្អីៗផ្សេងទៀត នោះខ្ញុំជឿថាមានយុត្តិធម៌ ៨០% សម្រាប់ខ្ញុំ។ ហេតុអ្វី? ពីព្រោះនៅពេលកាត់ទោសកាលពីលើកមុន ទោសជាប់ពន្ធនាគារ ៣៥ឆ្នាំ យកមកបន្ថយរយៈពេលគាត់ជាប់ទោសពីមុន និងបន្ថយ ៦ឆ្នាំទៀត ជាសំណងចំពោះការឃុំខ្លួនគាត់ខុសច្បាប់ ដូច្នេះគាត់នៅសល់តែ ១៩ឆ្នាំ នៅក្នុងគុក។ ដូច្នេះ នៅពេល ឌុច អាយុ ៨៦ឆ្នាំ គាត់នឹងរួចខ្លួន។ ហើយបើអញ្ចឹងតើយុត្តិធម៌យ៉ាងដូចម្តេចទៅ? ដូច្នេះហើយទើបខ្ញុំមិនអាចទទួលយកបាន។ យើងចង់ឱ្យគាត់ជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត ដើម្បីធ្វើជាគំរូសម្រាប់ពិភពលោកនិងសម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយកុំឱ្យវាធ្វើតាមទៀត។ ប្រសិនបើរបបនេះកើតឡើងម្តងទៀត ខ្មែរប្រាកដជាស្លាប់អស់ហើយគ្មានសល់ម្នាក់ទេ។ ប្រសិនបើគាត់មិនជាប់គុកអស់មួយជីវិតទេ មនុស្សជំនាន់ក្រោយនឹងធ្វើអញ្ចឹងទៀត ព្រោះវាថា អាហា! ឌុច សម្លាប់មនុស្សអស់រាប់ពាន់នាក់មិនជាប់គុកអស់មួយជីវិតផង អញ្ចឹងមានរឿងអីដែលគេខ្លាចមិនហ៊ានធ្វើ?
ហើយប្រសិនបើការជំនុំជម្រះនេះដាក់ទោសគាត់ដូច្នេះ (៣៥ឆ្នាំ) តើពិភពលោកអាចទទួលយកបានដែរឬទេ? នេះជាតុលាការអន្តរជាតិ ហើយពិភពលោកយកតុលាការនេះជាគំរូ។ បើថាពិភពលោកអាចទទួលយកសាលក្រម ៣៥ឆ្នាំ បាននោះ ខ្ញុំគ្មានអ្វីត្រូវនិយាយទៀតទេ។
ខ្ញុំមិនអាចអត់ទោសឱ្យ ឌុច បានទេ ព្រោះថាគាត់មិនស្មោះត្រង់។ ខ្ញុំមិនទទួលយកការសុំទោសរបស់គាត់ទេ លើកលែងតែគាត់បង្ហាញថាគាត់ស្មោះត្រង់ ហើយសុំខមាលទោសខ្ញុំជាសាធារណៈ។
សារ៉េត ភេទប្រុស អាយុ២៤ឆ្នាំ បុគ្គលិក CUS ខេត្តកំពង់ចាម
ខ្ញុំគិតថា សាលាក្តីខ្មែរក្រហមមានតម្លាភាពនិងយុត្តិធម៌។ វាផ្តល់ឱកាសឱ្យប្រជាជននិងសិស្សនិស្សិតនៅតំបន់ឆ្ងាយៗបានឃើញនិងយល់អំពីប្រវត្តិសាស្រ្តរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងអំពីដំណើរការនៃការជំនុំជម្រះ។
ខ្ញុំមកចូលរួមនេះព្រោះចង់ស្តាប់ ឌុច និយាយ ចង់ដឹងពេលគាត់និយាយយ៉ាងម៉េចទៅ ឮតែឈ្មោះ ឥឡូវនេះចង់ឃើញមុខគាត់និងស្តាប់គាត់និយាយ។ ខ្ញុំមិនចង់សងសឹកគាត់ទេ ទុកឱ្យច្បាប់ជាអ្នកដោះស្រាយ ប៉ុន្តែខ្ញុំនៅឆ្ងល់ថាហេតុអ្វីបានជាគេចាំបាច់កាត់ទោសគាត់។
ខ្ញុំយល់ឃើញថា ដំណើរការជំនុំជម្រះនេះមានភាពយុត្តិធម៌និងអាចទទួលយកបាន។ ប្រជាជនជឿទុកចិត្តលើតុលាការក្នុងការស្វែងរកការពិតឱ្យពួកគាត់។ នេះជាចរិតធម្មជាតិរបស់ខ្មែរ ទោះបី ឌុច សម្លាប់ជីវិតច្រើនក៏ដោយ ក៏យើងមិនសងសឹកដែរ យើងទុកឱ្យច្បាប់ដោះស្រាយចុះ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមនិងជឿថា តុលាការនឹងមិនដោះលែងគាត់ ហើយក៏មិនដាក់ទោសគាត់លើសពីនេះដែរ ដោយសារតែខ្ញុំគិតថា ៣៥ឆ្នាំគឺយុត្តិធម៌គ្រប់គ្រាន់ហើយ។ ឌុច គួរតែទទួលទោសនេះ ព្រោះគាត់សម្លាប់ជីវិតមនុស្សច្រើនគាត់សម្លាប់បាន រឿងអីដែលថាគាត់មិនអាចជាប់គុក៣៥ឆ្នាំបាន?