សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតចេញដីកាដំណោះស្រាយ ដាច់ដោយឡែកពីគ្នាទាក់ទងនឹង អោ អាន សំណុំរឿងស៊ើបអង្កេត ០០៤/០២/០៧-០៩-២០០៩-អ.វ.ត.ក/ស.ច.ស

ថ្ងៃនេះ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត បានចេញដីកាដំណោះស្រាយពីរដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ក្នុងសំណុំរឿងប្រឆាំង អោ អាន ដោយយោងតាមកំណត់ត្រាខ្វែងយោបល់អំពីថាតើ អោ អាន ស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការបុគ្គលរបស់អង្គ
ជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា (អ.វ.ត.ក) ជាមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ ឬជាបុគ្គលម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកទទួលខុស ត្រូវខ្ពស់បំផុតឬទេ។

សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ ពិចារណាឃើញថា អោ អាន មិនស្ថិតនៅក្រោមយុត្តាធិការបុគ្គលរបស់ អ.វ.ត.ក ទាំងពីរ​ប្រភេទ ហើយសម្រេចលើកលែងចោទប្រកាន់លើ អោ អាន ដោយហេតុផលនោះ។ ដើម្បីសម្រេច​សេចក្តី​ដូចនេះ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ បានពិចារណា ការចូលរួមរបស់ អោ អាន និង​ភាពធ្ងន់ធ្ងរ​នៃការ​ប្រព្រឹត្ត​បទ​ល្មើស ព្រម​ទាំង​កត្តាជាច្រើនទៀត ដូចជាខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀង និង ច្បាប់ ស្តីពី អ.វ.ត.ក ព្រមទាំង ចេតនា​នៃភាគី​បង្កើតកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង និងច្បាប់​នេះ។

សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ យល់ឃើញថា អោ អាន ស្ថិតនៅក្រោមយុត្តាធិការបុគ្គលរបស់ អ.វ.ត.ក ដែល​ជា​បុគ្គលម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត ហើយមានភស្តុតាងគ្រាប់គ្រាន់​ចោទប្រកាន់ ប្រឆាំងគាត់​ពីបទ​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍ជនជាតិចាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ ក៏ដូច​ជាបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ ផ្សេងទៀត​ដែលស្ថិត​ក្រោ​ម​​ច្បាប់​កម្ពុជា។

ចៅក្រមបានរំឮកភាគី តាមរយៈសេចក្តីសម្រេចរួមគ្នានៅថ្ងៃទី ១៨ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៧ ដែលក្នុងនោះបាន អះអាងថា ចៅក្រមពិចារណាចេញនូវដីកាដំណោះស្រាយដោយឡែកពីគ្នា ក្រោមច្បាប់អនុវត្ត ដោយ អ.វ.ត.ក និងទទួលស្គាល់អំពីលទ្ធភាពនៃបណ្តឹងឧទ្ធរណ៍ជំទាស់តាមវិធាន ៧៧ (១៣)។

សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតទាំងពីរ បានដាក់ដីកាដំណោះស្រាយជាភាសាការងាររបស់ខ្លួន ហើយនឹង​ចេញ នូវអត្ថបទ​​បកប្រែ​តាមក្រោយឱ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។[1] ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី សហចៅ​ក្រមនឹងផ្តល់ ​នូវ​សេចក្ដី​​សង្ខេប​​អំពី​សំអាងហេតុរបស់ពួកគេជាពីរភាសា ដើម្បីធានា​ថាសាធារណជន​ត្រូវ​បាន​ផ្តល់​ព័ត៌មានគ្រប់​គ្រាន់​អំពីលទ្ធផល​ រហូត​ដល់អត្ថបទបកប្រែពេញលេញបានចប់រួចរាល់។ សម្រាប់ព័ត៌មានលម្អិត សូមពិនិត្យមើលខ្លឹមសារ សង្ខេបដែលបានភ្ជាប់ជាមួយនឹងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននេះ។

ដីកាដំណោះស្រាយនឹងចេញផ្សាយជាសាធារណៈ ហើយអត្ថបទពេញលេញនៃដីកា​ដំណោះ​ស្រាយ​ទាំង​ពី​រ​ អាចរក​បាន​នៅ​ទីនេះ:

            https://eccc.gov.kh/en/node/40433

            https://eccc.gov.kh/en/document/court/redacted-closing-order-indictment

[1] សូមមើល កថាខ័ណ្ឌទី​១៩ និង ២០ នៃ ផែនការបញ្ចប់ការងារលើកទី ១៧។       

 

ខ្លឹមសារសង្ខេបនៃដីកាដំណោះស្រាយ ក្នុងសំណុំរឿង ០០៤/២
 (លើកលែងចោទប្រកាន់) របស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ

សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ តាមរយៈដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឲ្យស៊ើបសួរ និង ដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឲ្យស៊ើបសួរបន្ថែម បានចោទប្រកាន់ អោ អាន ពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គហេតុមួយចំនួនដូចជា៖ ការបោសសម្អាតនៅភូមិភាគកណ្តាល មន្ទីរសន្តិសុខវត្តអូរត្រកួន មន្ទីរសន្តិសុខវត្តបាធាយ មន្ទីរសន្តិសុខមិត្តសុប(គរ) ការដ្ឋានធ្វើពលកម្មដោយ
បង្ខំនៅទំនប់អន្លង់ជ្រៃ អំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅខេត្តកំពង់ចាម និង ការរៀបការដោយបង្ខំក្នុងស្រុកកំពង់សៀម និង ស្រុកព្រៃឈរ។ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ (ស.ច.ស.អ) បានដាក់ឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការពិនិត្យលើ អោ អាន ពាក់ព័ន្ធនឹងទីតាំងឧក្រិដ្ឋកម្មចំនួន ១០(ដប់)។  ក្នុងដំណើរនៃការស៊ើបសួរ ស.ច.ស.អ បានសម្រេចកាត់បន្ថយនូវ
ទីតាំងបទឧក្រិដ្ឋកម្មមួយចំនួន ចេញពីវិសាលភាពនៃការស៊ើបសួរ។ 

អនុលោមតាមយុត្តិសាស្រ្តរបស់ អង្គវិន្និច្ឆ័យនៃ អ.វ.ត.ក និងដើម្បីធានានូវឯកភាពគតិយុត្តិ (unifor-mity of jurisprudence) សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ (ស.ច.ស.ជ) បានពិចារណា មើលនូវភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃបទឧក្រិដ្ឋ និង ការចូលរួមរបស់ជនជាប់ចោទ ព្រមទាំងកត្តាដទៃទៀត ដូចជាតម្រូវការនៃការបកស្រាយច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌបែបតឹងរឹង បរិបទនៃការសម្រេចចិត្ត និងរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ព្រមទាំង ចេតនារបស់អ្នករៀបចំ
កិច្ចព្រមព្រៀង និង ច្បាប់ ស្តីពី ការបង្កើតឲ្យមានអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា (អ.វ.ត.ក)ដើម្បីសម្រេច
ថា តើ អោ អាន ស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការរបស់ អ.វ.ត.ក ដែរឬទេ។

បន្ថែមពីលើនេះ ដោយសារ មានការទទួលស្គាល់ ជាទូទៅ ថាបទឧក្រិដ្ឋដែលត្រូវបានប្រព្រឹត្តក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ មានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ ក្នុងវិសាលភាពលាតសន្ធឹងទូទាំងប្រទេស មានការចូលរួមដោយអ្នកប្រព្រឹត្តជាកម្មាភិបាលច្រើននាក់ ដូច្នេះការសម្រេចថា បុគ្គលណាមួយស្ថិតក្នុងយុត្តាធិការបែបជ្រើសរើស ក៏តម្រូវផងដែរឲ្យមានការប្រៀបធៀបការចូលរួមរវាងជនសង្ស័យ។ ការប្រៀបធៀបនេះ មិនត្រូវបានហាមឃាត់ដោយ ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់នៃ អ.វ.ត.ក ទេ និង ធ្លាប់ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយអង្គវិន្និច្ឆ័យរបស់ អ.វ.ត.ក ព្រមទាំង វាក៏ជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់ ស.ច.ស ផងដែរ។ 

ភស្តុតាង បង្កើតឡើងតាមរយៈការស៊ើបអង្កេត បានបង្ហាញអំពីអត្ថិភាពនៃការកាប់សម្លាប់ ការបង្អត់អាហារ ពលកម្មដោយបង្ខំ អនុលោមតាមគោលនយោបាយរបស់របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ ជនរងគ្រោះដែលត្រូវ បាន រកឃើញ ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើរបស់ អោ អាន ផ្ទាល់មានចំនួនតិច ខុសឆ្ងាយពីអ្វី ដែលសហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ បាន ចោទក្នុងដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឲ្យស៊ើបសួរ និងដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឲ្យស៊ើបសួរបន្ថែម។ បន្ថែមពីលើនេះ ភស្តុតាងពាក់ព័ន្ធមិនបានបង្ហាញជាក់លាក់ នូវចំនួនមនុស្សដែលបានស្លាប់ ឬត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃវិសុទ្ធកម្ម មុនឬក្រោយ ពេល អោ អាន បានទៅដល់ភូមិភាគកណ្តាលទេ។ តាមគោលការណ៍ in dubio pro reo ភាពមន្ទិលនេះ គួរត្រូវបានជាប្រយោជន៍របស់ជនត្រូវចោទ។

មានភស្តុតាងតិចតួចបង្ហាញថា អោ អាន ជាអនុលេខាភូមិភាគកណ្តាល។ ក៏ប៉ុន្តែ មានភស្តុតាងជាច្រើនគំាទ្រ ថា អោ អាន ជាលេខាតំបន់ ៤១ នៃភូមិភាគកណ្តាល។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី មិនមានឯកសារជាផ្លូវការរបស់ កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ បញ្ជាក់អំពីតំណែងទាំងពីរនេះទេ ហើយ អោ អាន បានទទួលតួនាទីទាំងនេះ ជាពិសេស តួនាទីជាអនុលេខា ក្នុងអំឡុងពេលប្រហែលមួយឆ្នាំ ឬ អាចតិចជាងនេះ នាដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ អោ អាន មិនមែនជា សមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការមជ្ឈឹមបក្ស ដែលជាស្ថាប័័នកំពូលនៃរបប និង មិនមែនជាលេខាតំបន់ស្វយ័ត។ ដូចនេះ គាត់មិនមានសិទ្ធិ និងអំណាច សម្រេចទូលំទូលាយ ព្រមទាំងអាចទាក់ទងផ្ទាល់ជាមួយនឹងគណៈកម្មាធិការមជ្ឈឹម ឬគណៈកម្មាធិការអចិន្រ្តៃយ៍ ដែលមានសមាជិក ដូចជា ប៉ុល ពត នួន ជា ឬ សុន សេន នោះទេ។

ភស្តុតាង មិនបានបង្ហាញអំពីអំណាច ឬ ការទទួលខុសត្រូវ ដែល អោ អាន មានក្នុងតួនាទីជាអនុលេខាភូមិភាគកណ្តាលនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ មានភស្តុតាង ជាច្រើនអះអាង ថា អោ អាន គ្មានអំណាចចាត់ចែងកិច្ចការក្នុងភូមិភាគកណ្តាល។  កែ ពក ជា លេខាភូមិភាគ ជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការមជ្ឈឹមបក្ស មានអំណាច និងឥទ្ធិពល គ្រប់គ្រងការងារភូមិភាគ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ទោះបីក្នុងអំឡុងពេល ដែលគាត់អវត្តមាន ពីភូមិភាគកណ្តាល ម្តងម្កាល ដោយសារបេសកកម្មបំពេញការងារដទៃទៀត ដែលបក្សបានប្រគល់ជូនក្នុងឋានៈគាត់ជាមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់មួយរូប។  បន្ថែមពីលើនេះ ក្នុងពេលអវត្តមានដ៏កម្រពីភូមិភាគ ប្រធានមន្ទីរភូមិភាគ បានជំនួសការងារ របស់គាត់។

ភស្តុតាងជាសក្ខីកម្មរបស់សាក្សី បានបង្ហាញថា ក្នុងនាមជាលេខាតំបន់ ៤១ គ្រប់គ្រងលើស្រុកចំនួន ៥ អោ អាន បានចូលរួមដឹកនាំប្រជុំ ផ្សព្វផ្សាយគោលនយោបាយរបស់បក្ស ចុះពិនិត្យការដ្ឋានការងារក្នុងសមត្ថកិច្ចរបស់ គាត់។  បន្ថែមពីលើនេះ មានភស្តុតាងតិចតួច បង្ហាញផងដែរ នូវការពាក់ព័ន្ធរបស់ អោ អាន ក្នុងការបញ្ជាឲ្យចាប់ខ្លួន និងសម្លាប់។ ស.ច.ស.ជ បានរកឃើញសកម្មភាពសម្របសម្រួលរបស់ អោ អាន លើការបង្រ្កាបលើជនជាតិចាម និង ការរៀបការដោយបង្ខំ។ ជាចុងក្រោយ ស.ច.ស.ជ មិនបានរកឃើញនូវភស្តុតាង ដែលបង្ហាញថា អោ អាន មានគំនិត ឬការផ្តួចផ្តើម ជម្រុញសកម្មភាព ហួសពីតួនាទី ឬអំណាចធម្មតាក្នុងឋានៈជាលេខាតំបន់ដែលគាត់មាន។

ការចូលរួម របស់ អោ អាន មានឡើងនៅក្នុងបរិបទនៃវិសុទ្ធកម្ម  ក្នុងទីតាំងភូមិសាស្រ្តមានកម្រិត ក្នុងរយៈពេលកំណត់មួយ ក្នុងទម្រង់នៃការប្រព្រឹត្តស្រដៀងគ្នាទូទាំងប្រទេស ដូចជា ការចាប់ខ្លួន ឃុំឃាំង សួរចម្លើយ និងការងារដោយបង្ខំ អនុលោមតាមគោលនយោបាយដ៏តឹងតែងបំផុត របស់ ប៉ុល ពត ជាមួយនឹងរចនាសម្ព័ន្ធ និងរបៀបពិនិត្យតាមដាន ដ៏ចម្លែក និងមានប្រសិទ្ធភាពនៃរបបដឹកនាំនេះ ក្នុងបំណងស្វែងរកខ្មាំង និងវិសុទ្ធកម្មបក្ស។ គោលនយោបាយមានចរិតបង្រ្កាប កម្ទេច ឬសម្រិតសម្រាំងនេះ មានចែងសូម្បីក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ មាត្រា ១០ ដែលបានបញ្ញាត្តិថា “ចំពោះប្រភេទសកម្មភាពប្រឆាំង និងបំផ្លិចបំផ្លាញជាខ្សែសង្វាក់ ហើយគ្រោះថ្នាក់ដល់រដ្ឋរបស់ប្រជាជន ត្រូវផ្តន្ទាទោសកម្រិតខ្ពស់បំផុត។ សេចក្តីសម្រេចក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៦ នៃគណៈកម្មាធិការ មជ្ឈឹមបក្ស ដែលជាស្ថាប័នកំពូល បានបង្ហាញច្បាស់នូវ សិទ្ធិសម្រេចកម្ទេចក្នុងនិងក្រៅជួរបក្ស “បើនៅក្នុងក្របខណ្ឌមូលដ្ឋាន   ត្រូវអចិន្ត្រៃយ៍ភាគសម្រេច ជុំវិញមន្ទីរមជ្ឈិម ត្រូវគណៈមន្ទីរមជ្ឈិមសម្រេចតំបន់ឯករាជ្យ    ត្រូវ អចិន្ត្រៃយ៍សម្រេច កងទ័ពមជ្ឈិមត្រូវសេនាធិការសម្រេច”។ ពាក្យ “សម្រិតសម្រាំង” មានន័យថា “ដកសមាសភាពខ្មាំងចេញ ពីក្នុងជួរ ពីក្នុងកងទ័ព ពីក្នុងប្រជាជន ដើម្បីឲ្យជួរឲ្យកងទ័ពឲ្យប្រជាជនស្អាត”។ 

ក្នុងបរិបទនេះ មិនមាននរណាមួយ សូម្បីមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ ហ៊ានជំទាស់នឹងគោលនយោបាយជាសមូហភាពរបស់បក្សទេ។ កម្មាភិបាលហ៊ានជំទាស់ នឹងត្រូវបានចាត់ទុកថាជាខ្មាំង ដែលនឹងត្រូវទទួលរងនូវការកសាងខ្លួន ឬការចាប់ខ្លួន និង សម្លាប់។ ស.ច.ស.ជ បានរកឃើញថា យ៉ាងហោចណាស់មានកម្មាភិបាលជាន់ខ្ពស់ ចំនួន ៦០ រូប ដូចជា កុយ ធួន (លេខាភូមិភាគឧត្តរ) រស់ ញឹម (លេខាភូមិភាគពាយ័ព្យ) និង វ៉ន វ៉េត (សមាជិកគណៈ កម្មាធិការអចិន្រ្តៃយ៍) ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងសម្លាប់នៅមន្ទីរសន្តិសុខស-២១ ដោយសារ តែត្រូវបានចោទ ប្រកាន់ថាជាខ្មាំង ឬពាក់ព័ន្ធនឹងនិន្នាការប្រឆាំងបដិវត្តន៍។  ក្នុងបរិបទនេះហើយ ដែលក្នុងខ្លឹមសារនៃដីកាដំណោះ ស្រាយ ០០៤/១ (សំអាងហេតុ) សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត បានអះអាងថា ទោះបីជាកម្មាភិបាលណាមួយ មានគំនិត ផ្តួចផ្តើម ក៏មិនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីចាត់ទុកថាជាជនទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុតដែរ។

ភស្តុតាងជារួម បានបង្ហាញថា អោ អាន មានតំណែងធម្មតា មិនហួសពីបន្ទាត់នៃអំណាច ដែលត្រូវបានផ្តល់ឲ្យ។ គាត់មិនមានអំណាច de facto ដែលគាត់ អាចផ្តួចផ្តើមសកម្មភាព និង ជំរុញសកម្មភាពបទឧក្រិដ្ឋ។ នេះដោយសារ អោ អាន មិនមែនជាលេខាតំបន់ស្វយ័ត។ សកម្មភាពនានារបស់ អោ អាន មិនមានលក្ខណៈជាចម្បង និងលេចធ្លោ  ដែលជំរុញឲ្យមានការប្រព្រឹត្តបទល្មើស។ សកម្មភាពរបស់គាត់ មិនស្ថិតនៅកៀកកិត នឹងការ ប្រព្រឹត្តបទល្មើសទេ។ ស.ច.ស.ជ រកឃើញថា នេះខុសពីអំណាច ឥទ្ធិពល និងការចូលរួមរបស់ ឌុច ដែលមាន ភាពសកម្ម កៀកកិតនឹងការប្រព្រឹត្តបទល្មើស ជំរុញសកម្មភាព និងមានទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ជាមួយ នួន ជា និង សុន សេន។ 

សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិបានអះអាងថា អោ អាន ស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការរបស់ អ.វ.ត.ក។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី ផ្អែកលើអង្គហេតុ ការបកស្រាយកិច្ចព្រមព្រៀង និងច្បាប់ស្តីពី អ.វ.ត.ក ការពិនិត្យមើលការចូលរួម អំណាច និង តួនាទីរបស់ជនត្រូវចោទ អោ អាន បង្ហាញក្នុងដីកាដំណោះស្រាយ ស.ច.ស.ជ សន្និដ្ឋានថា សកម្មភាពរបស់ អោ អាន មានលក្ខណៈមិនផ្ទាល់ និងធួនល្មម ដែលអាចត្រូវបានចាត់ថា “ជាជនទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត” ស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការបុគ្គលរបស់ អ.វ.ត.ក ទេ។ អោ អាន ក៏មិនមែនជាមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ផងដែរ។ អាស្រ័យហេតុនេះ ស.ច.ស.ជ បានសម្រេចចេញដីកាលើកលែងចោទប្រកាន់ប្រឆាំង អោ អាន។

ខ្លឹមសារសង្ខេបនេះ ដកស្រង់ចេញពីដីកាដំណោះស្រាយ មានទំព័រចំនួន៤៦៣ ទំព័ររួមបញ្ចូលលេខយោងចំនួន ១៤៥២ និងភ្ជាប់ជាមួយ ឯកសារឧបសម្ព័ន្ធចំនួនពីរ (បញ្ជីពាក្យបំព្រួញ និងបញ្ជីចំនួនឯកសារដែលត្រូវបានប្រើក្នុងដីកាដំណោះស្រាយ)។ សាធារណជនអាចរកបាននូវខ្លឹមសារទាំងស្រុងនៃដីកាដំណោះស្រាយ តាមគេហទំព័រ នៃអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា https://www.eccc.gov.kh ។ 


សេចក្តីសង្ខេបអំពីការយល់ឃើញនៅក្នុងដីកាដំណោះស្រាយ(ដីកាបញ្ជូនទៅជំនុំជម្រះ)របស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ
នៅក្នុងសំណុំរឿង ០០៤/២


ថ្ងៃទី ១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨

សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ ជឿថា ភស្តុតាងដែលប្រមូលបាននៅក្នុងអំឡុងពេលស៊ើបសួរ គាំទ្រ
ការយល់ឃើញដូចខាងក្រោម៖

 

នៅចុងឆ្នាំ ១៩៧៦ ដល់ដើមឆ្នាំ១៩៧៧ មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុល ពត និងតា ម៉ុក បានបញ្ជូន អោ អាន ពីភូមិភាគនិរតីនៃសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ទៅភូមិភាគកណ្តាល ហើយបន្ទាប់មក គាត់បានកាន់តួនាទីដូចខាងក្រោមនៅទីនោះនៅក្នុងអំឡុងពេលផ្សេងៗនៃរយៈពេលសេសសល់ទាំងអស់នៃ
សម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ៖ អនុលេខាភូមិភាគកណ្តាល សមាជិកនៃគណៈកម្មការធិការភូមិភាគកណ្តាល និងលេខាតំបន់ ៤១ នៃភូមិភាគកណ្តាល។
នៅក្នុងអំឡុងពេលនេះ អោ អាន រួមជាមួយនឹងលេខាភូមិភាគកណ្តាលកែ ពក និងកម្មាភិបាលផ្សេងទៀត
នៃបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា (ប.ក.ក) បានប្រព្រឹត្តសហឧក្រិដ្ឋកម្មរួម ដោយមានគោលបំណងរួមដើម្បីអនុវត្ត
គោលនយោបាយរបស់ ប.ក.ក នៅភូមិភាគកណ្តាល៖


i.    ការបង្កើត និងដំណើរការសហករណ៍ និងការដ្ឋាន
ii.    ការកសាង“សមាសភាពមិនល្អ” និងការសម្លាប់“ខ្មាំង”ទាំងនៅក្នុងជួរ ប.ក.ក ទាំងនៅក្រៅជួរ ប.ក.
iii.    ការដាក់មុខសញ្ញាលើក្រុមជាក់លាក់នានា ដូចជា កម្មាភិបាល ប.ក.ក នៅភូមិភាគកណ្តាល អតីតមន្ត្រីសាធារណរដ្ឋខ្មែរ “ប្រជាជន១៧ មេសា”(ជាទូទៅសំដៅលើអ្នកខ្ពង់ខ្ពស់រស់នៅក្នុងក្រុង និងអ្នកចេះដឹងចាប់ពីថ្ងៃដែលភ្នំពេញ ធ្លាក់ចូលការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរក្រហម) ប្រជាជនភូមិភាគបូព៌ា ជនជាតិចាម និងគ្រួសាររបស់ពួកគេ និង
iv.    ការដាក់បទបញ្ជាលើអាពាហ៍ពិពាហ៍ដោយបង្ខំ តាមរយៈ ជាអាទិ៍ ការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ឲ្យអ្នកនៅភូមិភាគកណ្តាល ដោយបង្ខំ។


អោ អាន បានអនុវត្តគោលនយោបាយ ប.ក.ក ទាំងនេះ ដោយបានប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍
ជនជាតិចាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសតាមមាត្រា ៤, ៥, ២៩ និង ៣៩ នៃច្បាប់ អ.វ.ត.ក ព្រមទាំងការធ្វើមនុស្សឃាតតាមច្បាប់ជាតិនៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌឆ្នាំ ១៩៥៦។ បន្ថែមពីលើការប្រព្រឹត្តតាមរយៈសហឧក្រិដ្ឋកម្មរួម អោ អាន ទទួលខុសត្រូវចំពោះការរៀបចំផែនការ ការបញ្ជា ឬការជំរុញឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនេះ ឬតាមរយៈការទទួលខុសត្រូវរបស់ថ្នាក់លើ។


អោ អាន ទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិនៃការធ្វើមនុស្សឃាត ការធ្វើឲ្យទៅជាទាសករ និងអំពើអមនុស្សធម៌ដទៃទៀតដែលបានប្រព្រឹត្តនៅការដ្ឋានទំនប់អន្លង់ជ្រៃ។ អោ អាន បានអនុវត្តគោលនយោបាយ ប.ក.ក អំពីសហករណ៍ និងការដ្ឋាន ដោយបានត្រួតពិនិត្យ និងតាមដានការកសាង និងការផលិតនៅការដ្ឋាននានា រួមមាន ទំនប់អន្លង់ជ្រៃ ដែលមានមនុស្សរាប់ពាន់នាក់ត្រូវបានបង្ខំឲ្យធ្វើការនៅក្នុងស្ថានភាពលំបាកយ៉ាងខ្លាំង និងក្រោមការគំរាមកំហែងសម្លាប់ប្រសិនបើពួកគេធ្វើខុស ឬបំពេញការងារក្នុងរបៀបមួយ
ដែលចាត់ទុកថាមិនគួរជាទីពេញចិត្ត។

 

អោ អាន ទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិនៃការសម្លាប់រង្គាល ការធ្វើមនុស្សឃាត ការធ្វើ
ទារុណកម្ម ការដាក់ក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង អំពើអមនុស្សធម៌ដទៃទៀត និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ដោយមូលហេតុ
នយោបាយ និងសាសនានៅទីកន្លែងផ្សេងៗនៅក្នុងប្រព័ន្ធមន្ទីរសន្តិសុខ និងទីកន្លែងសម្លាប់មនុស្ស រួមមាន៖
-    ទីកន្លែងសម្លាប់មនុស្សគោកព្រីង
-    មន្ទីរសន្តិសុខមិត្តសុប
-    មន្ទីរសន្តិសុខទួលបេង និងវត្តអង្គួញដី
-    មន្ទីរសន្តិសុខវត្តអូរត្រកួន
-    មន្ទីរសន្តិសុខវត្តបាធាយ
-    មន្ទីរសន្តិសុខវត្តតាមៈ និង
-    ទីកន្លែងសម្លាប់មនុស្សវត្តភ្នំប្រុស


អោ អាន បានអនុវត្តគោលនយោបាយ ប.ក.ក ពាក់ព័ន្ធនឹងការកម្ទេចខ្មាំង ដោយដឹកនាំប្រតិបត្តិការ
“បោសសម្អាត”មនុស្សនៅតំបន់ ៤១ ដែលជាប់សង្ស័យថាមិនស្មោះត្រង់ជាមួយនឹង ប.ក.ក។ អោ អាន បានកំណត់អត្តសញ្ញាណ“ខ្មាំង”ដែលត្រូវបោសសម្អាត ហើយកោះអង្គប្រជុំនានាជាមួយថ្នាក់ក្រោមរបស់គាត់ អំពីប្រតិបត្តិការបោសសម្អាត ដោយបញ្ជាអ្នកក្រោមបង្គាប់ឲ្យប្រុងប្រយ័ត្នជានិច្ចក្នុងការចាប់ខ្លួន និងការ សម្លាប់ មនុស្ស។ ហេតុនេះ មនុស្សជាច្រើននាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ដាក់ឃុំនៅក្នុងស្ថានភាពដ៏វេទនា ត្រូវបានធ្វើ ទារុណកម្ម និងសម្លាប់នៅមន្ទីរសន្តិសុខ និងទីកន្លែងសម្លាប់មនុស្សទាំងនេះ។ ការប៉ាន់ស្មានបែបអភិរក្សនិយម គឺមានមនុស្សយ៉ាងតិចបំផុតចំនួន ១២៩៤៤ នាក់(រួមមានជនជាតិចាមយ៉ាងតិចបំផុត ១៧៤៣ នាក់) ហើយទំនងជាអាចច្រើនជាងនេះទៀត ត្រូវបានសម្លាប់នៅទីតាំងទាំងនេះ។


ជនរងគ្រោះជាច្រើននាក់ជាប់ជាមុខសញ្ញា ដោយសារថា ពួកគេជាក្រុមមនុស្សដែលគេយល់ថា មានទស្សនៈ ប្រឆាំង ឬមិនស្របតាមឧត្តមគតិ និងគោលនយោបាយរបស់ ប.ក.ក ហេតុនេះ ត្រូវចាត់ទុកថាជា“ជនក្បត់” “ខ្មាំងផ្ទៃក្នុង” និង“សមាសភាពមិនល្អ”។ អ្នកទាំងនេះរួមមាន កម្មាភិបាល ប.ក.ក នៅភូមិភាគកណ្តាល អតីតមន្ត្រីសាធារណរដ្ឋខ្មែរ “ប្រជាជន ១៧ មេសា” អ្នកមកពី ភូមិភាគបូព៌ា ជនជាតិចាម និងគ្រួសារ របស់ពួកគេ។


អោ អាន ទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិនៃអំពើអមនុស្សធម៌ដទៃទៀត ដោយបង្ខំឲ្យ មនុស្សប្រុសស្រីរៀបការនៅស្រុកកំពង់សៀម និងស្រុកព្រៃឈរ នៅតំបន់ ៤១ និងបង្ខំឲ្យពួកគេផ្សំដំណេក តាមរយៈការរួមភេទ។ អោ អាន បានផ្សពផ្សាយ និងអនុវត្តគោលនយោបាយដែលអ្នករស់នៅតំបន់ ៤១ ត្រូវបានបង្ខំឲ្យរៀបការជាមួយនឹងប្តី/ប្រពន្ធដែល ប.ក.ក ជាអ្នកជ្រើសរើស ដោយមិនគិតពីការយល់ព្រម របស់ប្តីប្រពន្ធឡើយ។ ពិធីរៀបការរួមបានធ្វើឡើងដោយគ្មានលក្ខណៈជាប្រពៃណីខ្មែរ ក្នុងនោះ ប្តីប្រពន្ធត្រូវ បានបង្ខំឲ្យរៀបការជាមួយនឹងមនុស្សដែលខ្លួនមិនដែលបានជួបសោះក្នុងករណីជាច្រើន។ ដើម្បីសម្រេច គោលបំណងនៃគោលនយោបាយបង្កើនចំនួនប្រជាជន ប.ក.ក បានណែនាំឲ្យប្តីប្រពន្ធទើបរៀបការរួច រួមភេទជាមួយគ្នា ហើយធ្វើការតាមដាន និងគំរាមកំហែងពួកគេដើម្បីឲ្យប្រាកដថា ពួកគេអនុវត្តតាម សេចក្តីណែនាំនេះ។ ប្តីប្រពន្ធជាច្រើនគូរួមភេទជាមួយគ្នា ដោយសារពួកគេភ័យខ្លាចថា ពួកគេនឹងត្រូវសម្លាប់ ប្រសិនបើមិនព្រម។ ការរៀបការដោយបង្ខំ និងការផ្សំដំណេកដោយបង្ខំនៅក្នុងកាលៈទេសៈបែបនេះបង្កឲ្យមានការឈឺចាប់ផ្លូវចិត្តយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ហើយក្នុងករណីខ្លះ បង្កឲ្យមានការឈឺចាប់រាងកាយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ និងជា ការប្រព្រឹត្តហិង្សាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរមកលើសេចក្តីថ្លៃថ្នូរជាមនុស្សជាតិ។ ការផ្សំដំណេកដោយគ្មានការយល់ព្រម
ត្រូវតែចាត់ទុកថាជាអំពើរំលោភផ្លូវភេទ។ អោ អាន បានធ្វើជាគណៈអធិបតីដោយផ្ទាល់នៅក្នុងពិធីរៀបការយ៉ាងហោចណាស់ចំនួនប្រាំដង ដោយមានប្តីប្រពន្ធចំនួន ៣៤គូនៅទីតាំងផ្សេងៗនៅស្រុកកំពង់សៀម និងស្រុកព្រៃឈរ។


អោ អាន ទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មមនុស្សឃាតគិតទុកជាមុន ដែលមានចែងនៅមាត្រា ៣(ថ្មី), ២៩ និង ៣៩ នៃច្បាប់ អ.វ.ត.ក និងមាត្រា ៥០១ និង ៥០៦ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌឆ្នាំ ១៩៥៦ ចំពោះការសម្លាប់មនុស្សនៅទំនប់អន្លង់ជ្រៃ ទីកន្លែងសម្លាប់មនុស្សគោកព្រីង មន្ទីរសន្តិសុខមិត្តសុបមន្ទីរសន្តិសុខទួលបេង និងវត្តអង្គួញដី មន្ទីរសន្តិសុខវត្តអូរត្រកួន មន្ទីរសន្តិសុខវត្តបាធាយ មន្ទីរសន្តិសុខវត្តតាមៈ និងទីកន្លែងសម្លាប់មនុស្សវត្តភ្នំប្រុស។


ភាគច្រើនក្នុងចំណោមនោះ អោ អាន ទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ជនជាតិចាម នៅខេត្តកំពង់ចាម។ អោ អាន បានព្យាយាមបំផ្លាញប្រជាជនចាមនៅទីនោះ ដោយសារអត្តសញ្ញាណសាសនា និងជាតិពិន្ធុរបស់ពួកគេ។ គាត់បានបញ្ជាលេខាស្រុកនៅតំបន់ ៤១ ឲ្យប្រមូលបញ្ជីឈ្មោះប្រជាជនចាម ហើយ បញ្ជាឲ្យចាប់ខ្លួន និងសម្លាប់ជនជាតិចាមទាំងអស់។

គាត់បានបញ្ជាឲ្យចាប់ខ្លួនជនជាតិចាមជាច្រើននាក់ ជាច្រើនលើក ហើយបានតាមដានការវិវត្តនៃការសម្លាប់នេះតាមរយៈសេចក្តីរាយការណ៍ដែលផ្តល់ជូនគាត់។ ហេតុនេះ ប្រជាជនចាមស្ទើរតែទាំងអស់នៅក្នុងភូមិនានានៅទូទាំងតំបន់ ៤១ ត្រូវបានប្រមូល និងសម្លាប់ ជាប្រព័ន្ធ។ ជនរងគ្រោះជាច្រើននាក់ក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះដែលនៅមានជីវិត បានទទួលរងការឈឺចាប់ ធ្ងន់ធ្ងរ ដល់រាងកាយ ឬផ្លូវចិត្តដោយសារការប្រព្រឹត្តិយ៉ាងព្រៃផ្សៃនៅក្នុងការសម្លាប់មនុស្សនេះ។ កម្មាភិបាល ប.ក.ក ក៏បានធ្វើសកម្មភាពសម្លាប់ជនជាតិចាម ហួសពីតំបន់ ៤១ ទៀត គឺនៅតំបន់ផ្សេងទៀត នៅភូមិ ភាគកណ្តាល (តំបន់៤២ និង ៤៣) ហើយបន្ថែមពីលើនេះទៀត ជនជាតិចាមរាប់ពាន់នាក់ ត្រូវបានផ្លាស់ ទីពីភូមិភាគបូព៌ា ទៅភូមិភាគកណ្តាល ដើម្បីយកទៅសម្លាប់។ ការសម្លាប់នេះបានកើតឡើងខ្លាំងបំផុត សាហាវ បំផុត និងជាទូទៅបំផុតនៅតំបន់ ៤១ ដែល អោ អាន ធ្វើជាលេខាតំបន់។ ដោយសារមានការ សម្លាប់មនុស្ស យ៉ាងច្រើនបែបនេះ ទើបមានការប៉ាន់ស្មានបែបអភិរក្សនិយមកំណត់ថា យ៉ាងតិចបំផុតមាន ជនជាតិចាម ចំនួន ១៧១១៥ នាក់ ត្រូវបានសម្លាប់នៅភូមិភាគកណ្តាល (រួមមានជនជាតិចាមចំនួន ១៧៤៣ នាក់ដែលត្រូវបានសម្លាប់នៅទីតាំងដែលបានបង្ហាញខាងលើ) ទោះបីជាចំនួន ជាក់ស្តែងទំនងជាខ្ពស់ជាងនេះ ឆ្ងាយក៏ដោយ។
មិនមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីគាំទ្របទចោទដូចខាងក្រោមឡើយ៖


ទីកន្លែងសម្លាប់មនុស្សគោកព្រីង៖ បទចោទទាំងអស់នៃការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមកលើអតីតទាហានលន់ នល់។
មន្ទីរសន្តិសុខវត្តតាមៈ៖ ការសម្លាប់រង្គាល និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយមូលហេតុនយោបាយតាមរយៈការសម្លាប់រង្គាល និងការធ្វើមនុស្សឃាត។
មន្ទីរសន្តិសុខទួលបេង និងវត្តអង្គួញដី៖ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយមូលហេតុនយោបាយ តាមរយៈការធ្វើមនុស្សឃាត និងការសម្លាប់រង្គាល។ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយមូលហេតុសាសនាតាមរយៈការដាក់ក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង និងអំពើអមនុស្សធម៌ដទៃទៀត។
មន្ទីរសន្តិសុខមិត្តសុប៖    បទចោទទាំងអស់នៃការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមកលើទាហានលន់។ 
មន្ទីរសន្តិសុខវត្តបាធាយ៖ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើអ្នកភូមិភាគបូព៌ាដោយមូលហេតុនយោបាយតាមរយៈការធ្វើទារុណកម្ម ការដាក់ក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង និងអំពើអមនុស្សធម៌ដទៃទៀត។ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយមូលហេតុសាសនាតាមរយៈការដាក់ក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង ការធ្វើទារុណកម្ម និងអំពើអមនុស្សធម៌ដទៃទៀត។
មន្ទីរសន្តិសុខវត្តអូរត្រកួន៖ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយមូលហេតុសាសនាតាមរយៈការធ្វើទារុណកម្ម។
ការធ្វើដោយចេតនាឲ្យទទួលរងនូវស្ថានភាពរស់នៅមួយដែលបានរៀបចំឡើងដើម្បីបំផ្លិចបំផ្លាញរាងកាយ ដែលជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ជនជាតិចាម។
បទចោទទាំងនេះត្រូវបានលើកលែង។


អោ អាន ត្រូវស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការបុគ្គលរបស់ អ.វ.ត.ក ក្នុងនាមជាជនម្នាក់ក្នុងចំណោមជនទាំងឡាយ ដែលទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុតចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលបានប្រព្រឹត្តនៅសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដោយផ្អែក លើតួនាទីរបស់គាត់ នៅក្នុងឋានានុក្រមរបស់កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងស្ថានទម្ងន់នៃឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់គាត់ ដោយមិនគិតថា គាត់ក៏ជាមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ដែរឬអត់នោះទេ។ គាត់មានតួនាទីខ្ពស់មួយនៅក្នុងឋានានុក្រម កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដែលគាត់បានប្រើប្រាស់ដើម្បីបំផ្លាញជនជាតិចាម និងសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងតិចបំផុត រាប់ពាន់នាក់នៅភូមិភាគកណ្តាល ព្រមទាំងបង្កឲ្យមានរបួស និងការឈឺចាប់ធ្ងន់ធ្ងរដល់មនុស្សរាប់មិនអស់ ផ្សេងទៀតបង្កើតបានជាបរិយាកាសមួយគួរភ័យខ្លាចយ៉ាងខ្លាំងដែលសាក្សីម្នាក់បានរៀបរាប់ថាជា“ឋាននរ ក នៅក្នុងឋានកណ្តាល”។ ហេតុនេះ អោ អាន គួរត្រូវជំនុំជម្រះចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរទាំងនេះ។


សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិបានចេញដីកាសម្រេចលើពាក្យសុំតាំងខ្លួនជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី នៅក្នុងសំណុំរឿង ០០៤/២។
ត្រូវគូសបញ្ជាក់ថា នៅពេលនេះ អោ អាន នៅតែត្រូវចាត់ទុកថាគ្មានទោស។ ដីកាបញ្ជូនទៅជំនុំជម្រះ មិនមែនជាសាលក្រមឡើយ គឺគ្រាន់តែជាការយល់ឃើញរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ ដែលថា មានបទចោទគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបញ្ជូន អោ អាន  ទៅជំនុំជម្រះតែប៉ុណ្ណោះ។

 

ដោយសារថា ម្យ៉ាង នេះគឺជាលើកទីមួយហើយដែលមានដីកាដំណោះស្រាយផ្ទុយគ្នា ហេតុនេះយោងតាម វិធានផ្ទៃក្នុង ៧៧(១៣) មិនច្បាស់ថាតើដីកាបញ្ជូនទៅជំនុំជម្រះក្តីនេះនឹងមានសុពលភាពដែរឬអត់ ប្រសិន បើមិនមានសេចក្តីសម្រេចសំឡេងភាគច្រើន នៅពេលបណ្តឹងឧទ្ធរណ៍នៅអង្គបុរេជំនុំជម្រះទេ ហើយម្យ៉ាង ទៀត ដោយសារថា អោ អាន បានដឹងជាច្រើនឆ្នាំមកហើយថា គាត់ស្ថិតនៅក្រោមការស៊ើបសួរ ប៉ុន្តែ គាត់មិនបានព្យាយាមរត់គេច ឬរំខានដល់យុត្តាធិការរបស់ អ.វ.ត.ក ឡើយ ទើប មិនគួរពិចារណា ចេញដីកា បង្គាប់ឲ្យឃុំខ្លួនគាត់ ដើម្បីរង់ចាំការជំនុំជម្រះក្តីឡើយ។

Most read