Case 002 Witnesses, experts and Civil Parties

លោក អ៊ូ សាវរិទ្ធ បានផ្តល់សក្ខីកម្មពីប្រទេសបារាំង តាមរយៈ Video Conference។ លោក​បាន​ដាក់​ពាក្យ​សុំ​ដើម​បណ្ដឹង​រដ្ឋប្បវេណី​ដោយ​ផ្អែក​លើ​ការ​ស្លាប់​របស់​បង​ប្រុស​លោក អ៊ូ វិនឌី នៅ​ស-២១។

គាត់បានចូលរួមជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីក្នុងដំណើរការនីតិវិធី ដើម្បីស្វែងរកការពិតពាក់ព័ន្ធនឹងការចាប់ខ្លួន ការឃុំខ្លួន និងការប្រហារជីវិតរបស់បងប្រុសគាត់។ លោក អ៊ូ សាវរិទ្ធ ក៏​បាន​ថ្លែង​ក្នុង​នាម​ជាបង​ថ្លៃ​ ក្មួយ​ស្រី​របស់​លោក ក្នុង​សំបុត្រ​ដែល​លោក​បាន​អាន​ក្នុង​ពេល​ផ្តល់​សក្ខីកម្ម​របស់​លោក និង​សាច់​ញាតិ​ផ្សេង​ទៀត​របស់​លោក។ បងប្រុស​របស់​លោក អ៊ូ សាវរិទ្ធ គឺ​លោក អ៊ូ វិនឌី ជា​និស្សិត​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា​នៅ​សាលា​រដ្ឋបាល​ជាតិ​ភ្នំពេញ។ លោក​ធ្វើ​ការ​ជា​មន្ត្រី​ក្រសួង​ការ​បរទេស​ក្នុង​ខុទ្ទកាល័យ​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ឡុង បូរ៉េត។ នៅក្រោមរបបខ្មែរក្រហម គាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី ១៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៧៦ ហើយត្រូវបានសម្លាប់នៅថ្ងៃទី ៧ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩៧៧។ ចាប់តាំងពីគាត់បានចាកចេញទៅប្រទេសបារាំងនៅឆ្នាំ ១៩៧៣ ដើម្បីសិក្សា អ៊ូ សាវរិទ្ធ មិនអាចស្វែងរកឈ្មោះបងប្រុសរបស់គាត់នៅក្នុងបញ្ជីអ្នកដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅស-២១ រហូតដល់ចុងឆ្នាំ ១៩៧៩ ។ ក្នុងនាមដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី អ៊ូ សាវរិទ្ធ បានសម្តែងនូវទុក្ខសោកយ៉ាងខ្លាំងដែលបានញ៉ំញ៉ីដោយការបាត់បង់បងប្រុសរបស់គាត់ និងដោយសំណួរជាច្រើនដែលមិនទាន់មានចម្លើយ ដែលកំពុងតែលងគាត់តាំងពីគាត់ស្លាប់។

អ៊ូ សាវរិទ្ធ បានសួរសំណួរជនជាប់ចោទទាក់ទងនឹងកាលបរិច្ឆេទនៃការចូលមន្ទីរស-២១ របស់បងប្រុសគាត់ ការប្រព្រឺត្តិទៅលើគាត់នៅទីនោះ និងថាតើគាត់ត្រូវបានគេធ្វើទារុណកម្មដែរឬទេ។

លោក ជុំ ស៊ីរ៉ាត់ ជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីក្នុងសំណុំរឿង ០០១ ផ្អែកលើការបាត់បង់បងប្អូនពីរនាក់ គឺលោក ជុំ ស៊ីណារ៉េត និងលោក ជុំ ណារិទ្ធ ព្រមទាំងប្អូនថ្លៃស្រីរបស់លោក កឹម សុវណ្ណារី។

នៅពេលដែលខ្មែរក្រហមដណ្តើមអំណាចនៅឆ្នាំ១៩៧៥ លោក ជុំ ស៊ីរ៉ាត់ បាននៅក្រៅប្រទេសនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ជាកន្លែងដែលគាត់បានធ្វើការជាអ្នកតំណាងឱ្យក្រុមហ៊ុនទូរគមនាគមន៍កម្ពុជាតាំងពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧៤។ ក្នុងនាមដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី លោក ជុំ ស៊ីរ៉ាត់ បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះអំពីការស្វែងរកការពិតអំពីជោគវាសនារបស់បងប្អូនរបស់គាត់។ លោក​បាន​រក​ឃើញ​ថា លោក ជុំ ណារិទ្ធ និងភរិយា​ កឹម សុវណ្ណារី និង​កូន​តូច​របស់​ពួក​គេ​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​បញ្ជូន​ទៅ​មន្ទីរ​ស-២១ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៩ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​១៩៧៦។ លោក ជុំ ណារិទ្ធ ត្រូវបានប្រហារជីវិតនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩៧៧ ។ លោក ជុំ ណារិទ្ធ ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួន ដោយសារតែលោកបានរិះគន់ជាចំហលើផែនការសមូហភាពរបស់ខ្មែរក្រហម។ លោក ជុំ ស៊ីរ៉ាត់ មិនអាចស្វែងរកព័ត៌មានអំពីជោគវាសនារបស់បងប្រុសម្នាក់ទៀតរបស់លោក ជុំ ស៊ីណារ៉េត បានទេ លើកលែងតែរូបថតដែលថតនៅស-២១។ លោក ជុំ ស៊ីរ៉ាត់ បានរៀបរាប់ពីទុក្ខលំបាកដែលលោកមានជាប់លាប់រវាងកាតព្វកិច្ចចងចាំទុក្ខលំបាករបស់បងប្អូនបង្កើត និងការព្យាយាមបំភ្លេចដែលជាកាតព្វកិច្ចមួយចំពោះអ្នករស់រានមានជីវិតដែលលោកត្រូវរស់នៅជាមួយសព្វថ្ងៃ។

ក្នុងពេលផ្តល់សក្ខីកម្ម លោក ជុំ ស៊ីរ៉ាត់ បានច្រានចោលការពណ៌នាខ្លួនឯងរបស់ ឌុច ថាជាអ្នកធ្វើការដោយមិនខ្វល់ខ្វាយពីទុក្ខលំបាកផ្ទាល់ខ្លួន ដោយសំអាងលើកំណាព្យបារាំងដែល ឌុច បានដកស្រង់។ លោក​ក៏​បាន​រិះគន់​ការ​សុំទោស​របស់ ឌុច ថា​មិន​ពិត។

អ្នកស្រី ឈុំ នូវ បានដាក់ពាក្យស្នើសុំធ្វើជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីលើមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការឈឺចាប់ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នកស្រី ដែលត្រូវបានគេឃុំខ្លួននៅមន្ទីរស២៤ ក៏ដូចជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការស្លាប់របស់កូន និងប្ដីរបស់អ្នកស្រី ដែលមានឈ្មោះថា នូ មឿន។

អ្នកស្រីបានចូលរួមដំណើរការជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ និងសំណងសមូហភាព។ អំឡុងពេលសក្ខីកម្មរបស់អ្នកស្រី អ្នកស្រីបានប្រាប់ទៅអង្គជំនុំជម្រះថា នេះជាលើកទីមួយហើយក្នុងរយៈពេល៣២ឆ្នាំដែលអ្នកស្រីយករឿងរ៉ាវនេះទៅនិយាយប្រាប់អ្នកដ៏ទៃ។ អ្នកស្រីបានរៀបរាប់អំពីការចូលរួមនៅ ក្នុងបដិវត្ដន៍ឆ្នាំ១៩៧១ ប៉ុន្ដែឥលូវនេះអ្នកស្រីមានអារម្មណ៍ថា បានក្បត់ពួកគេដោយសារតែរបបខ្មែរក្រហម។ ប្ដីរបស់អ្នកស្រីត្រូវបានគេចាប់ខ្លួន ហើយបញ្ជូនទៅមន្ទីរស២១ នៅថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៧។ អំឡុងពេលធ្វើការជាអគ្គនាយកផ្នែកភស្ដុភាក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ អ្នកស្រីត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៧។ ដំបូងឡើយអ្នកស្រីត្រូវបានបញ្ជូនទៅមណ្ដលកែប្រែស២១ ក្នុងស្ទឹងច្រូវ។ នៅទីនោះ អ្នកស្រីបានកើតកូនបានម្នាក់ ហើយក្រោយមកកូននោះបានស្លាប់ដោយសារតែអត់ឃ្លាន។

ឈុំ នូវ បានរៀបរាប់ពីរបៀបដែលអ្នកស្រីត្រូវបានគេនាំយកទៅមន្ទីរស២៤។ អ្នកស្រីបានពណ៌នាអំពីស្ថានភាពយ៉ាងលំបាកបំផុតនៃការឃុំខ្លួនដែលអ្នកស្រីបានជួបប្រទះ។

ជាមួយម្តាយនាង អ៊ឹម ស៊ុនធី លោកស្រី ភឹង ហ្គុតស៊ុនថារីរី បានដាក់ពាក្យសុំដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដើម្បីរក្សាការចងចាំរបស់ឪពុកនាង ភួង តុន ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួននៅស-២១ និងស្វែងរកការពិតទាក់ទងនឹងជោគវាសនារបស់គាត់។

ភួង តុន ជាអតីតព្រឹទ្ធបុរសនៃសាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញ ជាសាស្ត្រាចារ្យច្បាប់ឯកទេសច្បាប់អន្តរជាតិ។ លោក​បាន​ចាក​ចេញ​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៦ ខែ​មីនា ឆ្នាំ​១៩៧៥ ដើម្បី​ចូល​រួម​សន្និសីទ​ស្តីពី​ច្បាប់​សមុទ្រ​នៅ​ទីក្រុង​ហ្សឺណែវ។ បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមបានដណ្តើមអំណាច គាត់បានវិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញនៅថ្ងៃទី 25 ខែធ្នូ ឆ្នាំ 1975 ដើម្បីជួបជុំគ្រួសាររបស់គាត់ឡើងវិញ ប៉ុន្តែមិនអាចធ្វើដូច្នេះបានទេ។ នៅថ្ងៃទី 12 ខែធ្នូ ឆ្នាំ 1976 គាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងផ្ទេរទៅមន្ទីរស-២១។ ឯកសារចុងក្រោយរបស់ ស-២១ ដែលសំដៅលើគាត់គឺចុះថ្ងៃទី ៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៧៧។ អ៊ឹម ស៊ុនធី និងក្រុមគ្រួសារបានរស់នៅដោយសង្ឃឹមថា ភួង តុន មានសុវត្ថភាពនៅអឺរ៉ុប រហូតដល់ពួកគេរកឃើញជោគវាសនារបស់គាត់នៅឆ្នាំ ១៩៧៩។ ក្នុងនាមដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ភឹង ហ្គុតស៊ុនថារីរី  បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងអំពីការចងចាំពីកុមារភាព និងវ័យជំទង់អំពីឪពុករបស់នាង។ នាង​បាន​រៀបរាប់​ពី​ទុក្ខ​លំបាក​ដែល​នាង​បាន​ជួប​ជាមួយ​នឹង​ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​នាង ជា​ទុក្ខ​ដែល​កាន់​តែ​ជ្រៅ​ទៅ​តាម​ពេលវេលា។ នាងបានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះអំពីការស្រាវជ្រាវដែលគ្រួសាររបស់នាងបានធ្វើដើម្បីស្វែងរកការពិតទាក់ទងនឹងជោគវាសនារបស់ ភួង​ តុន។

ភឹង ហ្គុតស៊ុនថារីរី  បានដាក់សំណួរចំនួនបីទៅកាន់ជនជាប់ចោទថា "តើអ្នកណាជាអ្នកសម្រេចចិត្តសម្លាប់ឪពុករបស់នាង?" "តើការធ្វើទារុណកម្មអ្វីមកលើគាត់?" អ្នកណាសម្រេចចិត្តផ្ទេរគាត់ទៅ ស-២១?

ទន្ទឹមនឹងកូនស្រីឈ្មោះភឹង ហ្គុតស៊ុនថារី អ៊ឹម ស៊ុនធី បានដាក់ពាក្យសុំដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដើម្បីរក្សាការចងចាំប្តីឈ្មោះ ភួង តុន ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួននៅស-២១ និងស្វែងរកការពិតទាក់ទងនឹងជោគវាសនារបស់គាត់។

ភួង តុន ជាអតីតព្រឹទ្ធបុរសនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ និងជាសាស្ត្រាចារ្យច្បាប់ឯកទេសច្បាប់អន្តរជាតិ។ គាត់បានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជានៅថ្ងៃទី ១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ដើម្បីចូលរួមសន្និសីទស្តីពីច្បាប់សមុទ្រនៅទីក្រុងហ្សឺណែវ។ បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមបានដណ្តើមអំណាច គាត់បានវិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញនៅថ្ងៃទី ២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៥ ដើម្បីជួបជុំគ្រួសាររបស់គាត់ឡើងវិញ ប៉ុន្តែមិនអាចធ្វើដូច្នេះបានទេ។ នៅថ្ងៃទី ១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៦ គាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងផ្ទេរទៅមន្ទីរស-២១។ ឯកសារចុងក្រោយរបស់ ស-២១ ដែលសំដៅលើគាត់គឺចុះថ្ងៃទី ៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៧៧។ អ៊ឹម ស៊ុនធី និងក្រុមគ្រួសាររស់នៅដោយក្តីសង្ឃឹមថា ភួង តុន មានសុវត្ថភាពនៅអឺរ៉ុប រហូតដល់ពួកគេបានរកឃើញជោគវាសនារបស់គាត់នៅឆ្នាំ ១៩៧៩។ ក្នុងនាមជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី អ៊ឹម ស៊ុនធី បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះអំពីការឈឺចាប់ដ៏ធំធេងដែលនាងបានជួបប្រទះ ដែលនាំឱ្យនាងពិចារណាធ្វើអត្តឃាតជាច្រើនដង។ នាង​បាន​និយាយ​ថា​ពេល​វេលា​ធ្វើ​ឱ្យ​នាង​កាន់​តែ​ទុក្ខ​ព្រួយ ហើយ​សព្វ​ថ្ងៃ​នាង​អាច​រស់​បាន​ដោយ​សារ​ថ្នាំ​ពេទ្យ។

អ៊ឹម ស៊ុនធី រៀបរាប់​ពី​ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​ក្លាយ​ជា​ស្ត្រី​មេម៉ាយ និង​ត្រូវ​ចិញ្ចឹម​កូន​៧​នាក់​ដោយ​គ្មាន​ប្តី។

លោក ស៊ាង វណ្ឌី ជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីក្នុងសំណុំរឿង ០០១ ដោយបានទទួលរងគ្រោះពីការបាត់បង់ប្អូនប្រុសរបស់លោក ស៊ាង ផុន ដែលត្រូវបានប្រហារជីវិតនៅស-២១។

លោក ស៊ាង វណ្ឌី បានដាក់ពាក្យសុំដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ ទាមទារសំណង និងរក្សាការចងចាំរបស់បងប្រុស ស៊ាង ផុន។ ស៊ាង វណ្ឌី បានធ្វើតាមការអំពាវនាវរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តមសីហនុឱ្យចូលរួមជាមួយខ្មែរក្រហមនៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៧០ ។ ប្អូនប្រុសពីរនាក់របស់គាត់គឺ ស៊ាង ផុន និង ស៊ាង ផាត ត្រូវបានបង្ខំឱ្យចូលបម្រើក្នុងជួរកងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅឆ្នាំ ១៩៧៣ ។ ពួកគេមិនដែលបានត្រឡប់មកវិញទេ។ នៅចុងឆ្នាំ ២០០៧ ឬដើមឆ្នាំ ២០០៨ លោក ស៊ាង វណ្ឌី បានដឹងតាមរយៈទស្សនាវដ្តី DC-Cam ស្វែងរកការពិតថា ស៊ាង ផុន ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី ២ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៧៧ ហើយនាំមកមន្ទីរស-២១ ជាកន្លែងដែលគាត់ត្រូវបានសម្លាប់។ នៅទីនោះ ស៊ាង ផុន បានរកឃើញកំណត់ត្រាចំនួនពីរនៃចម្លើយសារភាពរបស់គាត់។ ក្នុងនាមដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ស៊ាង វណ្ឌី បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះអំពីទុក្ខលំបាករបស់គាត់ និងគ្រួសាររបស់គាត់ចាប់តាំងពីការបាត់ខ្លួនរបស់បងប្រុស ស៊ាង ផុន។ ចាប់តាំងពីគាត់បានរកឃើញជោគវាសនារបស់បងប្រុសរបស់គាត់ គាត់គេងមិនលក់ស្រួល ហើយជួបប្រទះនឹងភាពអស់សង្ឃឹម និងគ្មានសង្ឃឹម។

លោក ស៊ាង វណ្ឌី បានដាក់សំណួរខាងក្រោមទៅកាន់ជនជាប់ចោទ៖ «តើគាត់ស្គាល់បងប្រុសរបស់គាត់ជាអ្នកជាប់ឃុំ ស-២១ ទេ? "តើគាត់បានអាន និងកំណត់ចំណាំចម្លើយសារភាពរបស់បងប្អូនរបស់គាត់ទេ?" «តើ​ជនជាប់ចោទ​អាច​អះអាង​ថា​គាត់​ជា​អ្នក​ស្នេហា​ជាតិ​ហើយ​ដើរ​តាម​ខ្សែ​បន្ទាត់នយោបាយដែរឬទេ បើ​គាត់​សម្លាប់​ជាតិ​ខ្មែរនោះ? 

ពាក្យ​សុំ​ដើម​បណ្ដឹង​រដ្ឋប្បវេណី​របស់ សូ សួង ត្រូវ​បាន​អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​បដិសេធ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានរកឃើញថា រូបថតពីបណ្ណសារទួលស្លែងដែលដាក់ជូនដោយ សូ សួង មិនបានបញ្ជាក់ពីអត្តសញ្ញាណរបស់ មាស ស៊ុន ហើយថា សូ សួង មិនបានផ្តល់ភស្តុតាងនៃភាពជាឯករាជ្យ ឬចំណងនៃការស្រលាញ់ពិសេសចំពោះបងថ្លៃរបស់នាងឡើយ។

សេចក្តីសង្ខេបនៃសក្ខីកម្មរបស់ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីនេះត្រូវបានរួមបញ្ចូលក្នុងគោលបំណងផ្តល់ព័ត៌មានអំពីអ្វីដែលបាននិយាយពិតនៅក្នុងបន្ទប់សវនាការក្នុងអំឡុងពេលសវនាការ។ ការដាក់បញ្ចូលនូវសេចក្តីសង្ខេបនេះមិនមានន័យថាអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងទទួលយកសក្ខីកម្មជាអង្គហេតុពាក់ព័ន្ធនឹងជនជាប់ចោទនោះទេ។ សូ សួង បានដាក់ពាក្យសុំដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដោយផ្អែកលើការបាត់ខ្លួនរបស់បងថ្លៃស្រីឈ្មោះ មាស ស៊ុន នៅថ្ងៃទី ២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៧៨ និងមរណភាពរបស់គាត់នៅស-២១។ ក្នុងនាមដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី នាងក៏ចង់តំណាងឱ្យបងស្រីរបស់នាងផងដែរ ដែលមិនអាចចូលរួមជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីដោយខ្លួនឯងបាន ដោយសារជំងឺ។ សូ សួង ត្រូវ​បាន​បងស្រី និង​បងថ្លៃ​ចិញ្ចឹម​តាំងពី​អាយុ​ប្រាំពីរ​ឆ្នាំ ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ចាត់ទុក​ទាំងពីរ​នាក់​ជា​ឪពុកម្តាយ​របស់​នាង​។

ក្នុង​ពេល​ផ្តល់​សក្ខីកម្ម សូ សួង បាន​រៀបរាប់​ពី​ស្ថានភាព​អស់​សង្ឃឹម​ដែល​នាង និង​ក្រុម​គ្រួសារ​បងស្រី​របស់​នាង​បាន​ប្រឈម​មុខ​ដោយសារ​អវត្តមាន​បង​ថ្លៃ។ បន្ថែមពីលើការឈឺចាប់ផ្លូវចិត្ត គ្រួសារបានតស៊ូជាមួយភាពក្រីក្រ ហើយក្មួយស្រី និងក្មួយៗរបស់នាងត្រូវបានបោះបង់ការសិក្សា។

ហាវ សុភា ជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីពីក្រុមទី ១ ក្នុងសំណុំរឿង ០០១ ដោយបានរងទុក្ខពីការបាត់បង់ឪពុកឈ្មោះ ចេន ស៊ា ហៅ ហាវ ហាន ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួន និងសម្លាប់នៅស-២១ នៅថ្ងៃទី ១៥ ឧសភា ឆ្នាំ ១៩៧៦។ Chen Sea គឺជាកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមដែលបានត្រឡប់មកពីហាណូយ។

ក្នុងនាមដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី អ្នកស្រី ហាវ សុភា បានផ្តល់សក្ខីកម្មអំពីផលប៉ះពាល់នៃអវត្តមានរបស់ឪពុកនាង ទាំងជីវិត និងម្តាយរបស់នាង។ នាងបានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះថា ឪពុករបស់នាងបានបាត់ខ្លួននៅដើមឆ្នាំ ១៩៧៦ គឺ ២១ ថ្ងៃមុនពេលនាងកើត។ ម្តាយរបស់គាត់កំពុងរង់ចាំប្តីរបស់គាត់ត្រឡប់មកវិញរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៩១ ហើយអ្នកទាំងពីរមានការភ្ញាក់ផ្អើលនៅពេលដឹងពីមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ២០០៦ ថាគាត់ត្រូវបានគេប្រហារជីវិតនៅស-២១។ ហាវ សុភា បានរំឮកពីទុក្ខសោកយ៉ាងខ្លាំងដែលម្តាយរបស់នាងបានទៅលេងគុកទួលស្លែងក្នុងខែមករា ឆ្នាំ ២០០៧។

ហាវ សុភា បានរៀបរាប់ពីរបៀបដែលនាង និងម្តាយរបស់នាងបានតស៊ូ "ទាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ផ្លូវកាយ និងអារម្មណ៍" ដើម្បីរស់រានមានជីវិតតាំងពីឪពុករបស់នាងបាត់ខ្លួន។ ហាវ សុភា ត្រូវ​ឈប់​រៀន​នៅ​ថ្នាក់​ទី​៧ ហើយ​មិន​អាច​ក្លាយ​ជា​គ្រូបង្រៀន​អក្សរសាស្ត្រ​ខ្មែរ​ដូច​បំណង​ប្រាថ្នា។

នេត ផល្លី ជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ក្នុងសំណុំរឿង ០០១ បានទទួលរងការឈឺចាប់ដោយសារតែបាត់បង់បងប្អូនប្រុសរបស់លោក ឈ្មោះ នេត ប៊ុនធី ដែលជាទាហ៊ានខ្មែរក្រហមមួយរូបប្រចាំតំបន់ភូមិភាគខាងកើត ហើយត្រូវបានគេយករូបលោក ប៊ុនធី ទៅឃុំខ្លួន និងសម្លាប់នៅមន្ទីរសន្ដិសុខស២១ ឬ គុកទួលស្លែង។ នៅពេលគ្មានដំណឹងពីបងប្អូនប្រុសរបស់លោកនៅឆ្នាំ ១៩៧៨ នេត ផល្លី សង្ឃឹមថា នឹងបានរស់នៅជួបជុំគ្នាវិញដូចកាលពី៣០ឆ្នាំមុន ប៉ុន្ដែការពិតនោះគឺថា គាត់បានព្យាយាមស្វែងរកស្រាវជ្រាវបងប្អូនប្រុសរបស់គាត់តាំងពីខែកុម្ភៈ រហូតដល់ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៧៩ ដោយគ្មានសំណាងឡើយ។ រូបលោក និងគ្រួសាររបស់លោកពិតជាមានការតក់ស្លុតក្រៃលែងនៅពេលដឹងថា បងប្អូនប្រុសរបស់លោកត្រូវបានគេយកទៅឃុំឃាំង ធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់នៅមន្ទីរស២១។ ក្នុងអំឡុងពេលការធ្វើសក្ខីកម្មរបស់លោក នេត ផល្លី បានពណ៌នាពីការឈឺចាប់របស់លោក ក៏ដូចជាការឈឺចាប់របស់ឪពុកម្ដាយរបស់លោក ហើយនិងប្អូនប្រុសថ្លៃរបស់លោក។ ភាពឈឺចាប់របស់លោកក្រោយពេលបាត់បង់បងប្អូនប្រុសរបស់លោកនោះ គឺគាត់បានជួបប្រទះនឹងគ្រោះថ្នាក់ការងារជាបន្ដបន្ទាប់ ដែលរហូតបណ្ដាលឲ្យដៃឆ្វេងរបស់លោកត្រូវកាត់ចោលផងដែរ។

Tioulong Antonyaជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីលើសំណុំរឿង០០១ បានទទួលរងការឈឺចុកចាប់ពីការបាត់ខ្លួន និងការសម្លាប់បងស្រីរបស់គាត់ ឈ្មោះ Tioulong Raingsyនិងបងប្រុសថ្លៃរបស់ឈ្មោះ Kimari Lim។

គាត់ធ្វើសក្ខីកម្ម ដោយតំណាងឲ្យគ្រួសាររបស់គាត់។ ម្ដាយរបស់គាត់ឈ្មោះ Measketh Samphotreបងស្រីរបស់គាត់ឈ្មោះ Tioulong-Rohmer Nevaក្មួយស្រីរបស់គាត់ឈ្មោះ Kimari Nevinkaនិងក្មួយប្រុសរបស់គាត់ឈ្មោះ Kimari Visakaដែលអ្នកទាំងអស់បានចូលរួមជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី។ ពួកគេបានចេញទៅរស់នៅក្នុងប្រទេសបារាំង ជាទីកន្លែងដែលពួកបានទទួលសំបុត្រចុងក្រោយរបស់Raingsy និង Lim ដែលបានចុះថ្ងៃទី ២៨ ខែមិនា ឆ្នាំ ១៩៧៥។ Raingsy និង Limមានគម្រោងជួបជុំគ្រួសារ និងកូនៗរបស់ពួកគេក្នុងប្រទេសបារាំង ក្នុងរដូវក្ដៅ ឆ្នាំ ១៩៧៥។ ប៉ុន្ដែអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរ នៅពេលខ្មែរក្រហមដណ្ដើមបានទីក្រុងភ្នំពេញ។ Raingsy ប្ដីរបស់គាត់ Limត្រូវចាប់ខ្លួននៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ហើយត្រូវបានឃុំខ្លួននៅមន្ទីរស២១។ គេសន្មត់ថា អ្នកទាំងពីរត្រូវបានសម្លាប់នៅក្នុងអំឡុងខែមេសា និងឧសភា ឆ្នាំ ១៩៧៦។ ក្នុងនាមជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី Tioulong Antonyaបានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះពីរបៀបដែលពួកគេរកឃើញបងស្រី និងបងថ្លៃរបស់គាត់ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ បន្ទាប់ពីពួកគេស្វែងរកអស់ជាច្រើនកន្លែងរួចមក។

គាត់បានពណ៌នាថា គ្រួសាររបស់គាត់មានការឈឺចាប់ខ្លាំងណាស់ ហើយពួកគេក៏បានបដិសេធទៅនឹងការសំអភ័យទោសរបស់ជនជាប់ចោទផងដែរ ដោយគាត់និយាយថា គ្រួសាររបស់គាត់នឹងមិនលើកលែងទោសឲ្យជនជាប់ចោទនោះទេ។

Robert Hamill គឺជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីក្នុងសំណុំរឿង ០០១ បន្ទាប់ពីទទួលរងការបាត់បង់បងប្រុសរបស់គាត់ឈ្មោះ Kerry Hamill ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួន និងសម្លាប់នៅស-២១។

Kerry Hamill អាយុ 26 ឆ្នាំកំពុងធ្វើដំណើរតាមទូកនៅពេលទូករបស់នាងបានរសាត់ក្នុងទឹកកម្ពុជា។ ក្រោយ​ពី​រង​ការ​វាយ​ប្រហារ​ដោយ​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ដោយ​ទូក​ខ្មែរ គាត់​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​ជា​មួយ​នឹង John Dewhurst ហើយ​នាំ​ទៅ​មន្ទីរ ស-២១ ជា​កន្លែង​ដែល​គាត់​ត្រូវ​បាន​សួរ​ចម្លើយ ហើយ​បន្ទាប់​មក​ត្រូវ​បាន​សម្លាប់។ ក្នុងនាមជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី លោក Robert Hamill បានរៀបរាប់ទៅកាន់អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងអំពីរបៀបដែលគ្រួសាររបស់គាត់ត្រូវបានបំផ្លាញដោយភាពមិនច្បាស់លាស់ជុំវិញជោគវាសនារបស់បងប្រុសគាត់។ គ្រួសាររបស់គាត់បានទទួលសំបុត្រចុងក្រោយមួយពី Kerry ពីសិង្ហបុរីក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៧៨។ បន្ទាប់ពីរយៈពេល ១៦ ខែនៃការគ្មានដំណឹងពីគាត់ គ្រួសាររបស់គាត់បានដឹងពីកាសែតក្នុងស្រុកមួយថា Kerry Hamill ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់ដោយរបបខ្មែរក្រហម។ អំឡុង​ពេល​សក្ខីកម្ម​របស់​គាត់ លោក Robert Hamill បាន​បង្ហាញ​ពី​ការ​ឈឺចាប់ និង​ទុក្ខ​លំបាក​យ៉ាង​ខ្លាំង ដែល​គាត់ និង​សមាជិក​គ្រួសារ​របស់​គាត់​ម្នាក់ៗ​បាន​ស៊ូទ្រាំ​ជា​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ស្លាប់​របស់ Kerry ។ គាត់​បាន​រៀបរាប់​ពី​របៀប​ប្រាំបី​ខែ​បន្ទាប់​ពី​បាន​ឮ​ការ​ស្លាប់​របស់ Kerry Robert ជា​បង​ប្រុស​ម្នាក់​របស់ Kerry និង​ដែល​គាត់​ស្និទ្ធស្នាល​នឹង​គ្នា​បាន​បោះ​ខ្លួន​គាត់​ចុះ​ពី​ច្រាំង​ថ្ម។

Robert Hamill បានដាក់សំណួរចំនួនប្រាំមួយទៅជនជាប់ចោទទាក់ទងនឹងកាលបរិច្ឆេទនិងព័ត៌មានលម្អិតនៃការស្លាប់របស់បងប្រុសរបស់គាត់និង John Dewhurst ។ គាត់ក៏ចង់ដឹងដែរថា តើជនជាប់ចោទមានគំនិតជាក់ស្តែងបែបណា អំពីរបៀបដែលគាត់អាចជួយជនរងគ្រោះពីស-២១។

Martine Lefeuvre ជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីក្នុងសំណុំរឿង ០០១ ដោយបានរងទុក្ខពីការបាត់បង់ប្តី អ៊ុក កេត។ នៅឆ្នាំ ១៩៧៧ ពេលធ្វើជាលេខាទី៣ ស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំប្រទេសសេណេហ្គាល់ លោក អ៊ុក កេត បានទទួលសំណើសុំត្រឡប់មកទីក្រុងភ្នំពេញវិញដោយក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា។

គាត់បានសម្រេចចិត្តធ្វើតាមសំណើនេះ ហើយបានមកដល់ទីក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃទី ១១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៧៧ ហើយនៅថ្ងៃទី ១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៧៧ គាត់ត្រូវបានឃុំខ្លួននៅមន្ទីរស-២១ រហូតដល់គាត់ត្រូវបានប្រហារជីវិតនៅថ្ងៃទី ៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៧ ។ ក្នុងអំឡុងពេលផ្តល់សក្ខីកម្មរបស់នាង Martine Lefeuvre បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះអំពីការស្វែងរកប្តីរបស់នាង ដែលនាងបានចាប់ផ្តើមនៅដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៧៧។ លុះដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ ពេលទៅលេងជំរុំជនភៀសខ្លួននៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ទើបដឹងថាគាត់ត្រូវគេសម្លាប់នៅគុកទួលស្លែង។ នៅឆ្នាំ ១៩៩១ នាងបានត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញជាមួយកូនពីរនាក់ ដើម្បីស្វែងរកកំណត់ត្រាប្តីគាត់នៅក្នុងបណ្ណសារទួលស្លែង។

Martine Lefeuvre បានរៀបរាប់ពីទុក្ខលំបាករបស់នាង ក៏ដូចជាកូនៗរបស់នាង ដោយសារតែការអវត្តមានរបស់ស្វាមី ដោយលើកហេតុផលថា ការឈឺចាប់នេះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗតាមពេលវេលា។ អ៊ុក នារី កូនស្រី Martine Lefeuvreís ក៏ចូលរួមជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីក្នុងដំណើរការនីតិវិធី និងផ្តល់សក្ខីកម្មនៅថ្ងៃបើកសវនាការដូចគ្នា។

អ៊ុក នារី ជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីក្នុងសំណុំរឿង ០០១ ដោយបានទទួលរងគ្រោះពីការបាត់បង់ឪពុករបស់នាង អ៊ុក កេត។

នាងជាកូនស្រីរបស់ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី Martine Lefeuvre ដែលបានផ្តល់សក្ខីកម្មក្នុងសំណុំរឿង ០០១ ផងដែរ។ នៅឆ្នាំ ១៩៧៧ ពេលធ្វើជាលេខាទី៣ ស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំប្រទេសសេណេហ្គាល់ លោក អ៊ុក កេត បានទទួលសំណើសុំត្រឡប់មកទីក្រុងភ្នំពេញវិញពីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា។ លោក​បាន​សម្រេច​ចិត្ត​តាម​សំណើ​នេះ ហើយ​បាន​មក​ដល់​រាជធានី​ភ្នំពេញ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ១១ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៧៧។ នៅថ្ងៃទី ១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៧៧ គាត់ត្រូវបានឃុំខ្លួននៅ ស-២១ រហូតដល់គាត់ត្រូវបានប្រហារជីវិតនៅថ្ងៃទី ៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៧។ អ៊ុក នារី ស្ទើរតែមិនស្គាល់ឪពុករបស់គាត់ទេ ព្រោះគាត់មានអាយុត្រឹមតែ ២ ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះនៅពេលដែលគាត់បានចាកចេញទៅប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នាងបានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះអំពីការឈឺចាប់ដែលនាងបានស៊ូទ្រាំមិនត្រឹមតែដោយសារតែអវត្តមានរបស់គាត់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ដោយសារតែការពិតដែលថាគាត់ត្រូវបានគេធ្វើទារុណកម្ម និងប្រហារជីវិតក្រោមកាលៈទេសៈដ៏អាក្រក់នៅស-២១។

នាង​បាន​ពណ៌នា​ការ​ទៅ​ទស្សនា​សារមន្ទីរ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍​ទួលស្លែង​លើក​ដំបូង​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៩១ ពេល​នាង​មាន​អាយុ ១៦ ឆ្នាំ​ថា​ជា «ការ​តក់ស្លុត​យ៉ាង​ខ្លាំង​បំផុត​ក្នុង​ជីវិត​របស់​នាង»។

ណាំម៉ុន បានដាក់ពាក្យសុំដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋាននៃការឃុំខ្លួននាងនៅស-២១ និងស-២៤ ក៏ដូចជាក្នុងនាមឪពុកម្តាយ និងបងប្អូនរបស់នាងដែលត្រូវបានឃុំខ្លួន និងប្រហារជីវិតនៅស-២១។

ណាំ ម៉ុន បាន​ប្រាប់​អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​ថា ឪពុក​ម្តាយ​របស់​នាង​ទាំង​ពីរ​បាន​ចូល​រួម​ក្នុង​បដិវត្តន៍​ខ្មែរ​ក្រហម​តាំង​ពី​ដើម​ឆ្នាំ។ ខ្លួន​នាង​ផ្ទាល់​បាន​ចូល​រួម​ជា​សមាជិក​បុគ្គលិក​ពេទ្យ​ស-២១ នៅ​អាយុ ១៥​ឆ្នាំ នៅ​ពាក់​កណ្តាល​ឆ្នាំ ១៩៧៥។ បន្ទាប់ពីការចាប់ខ្លួន និងប្រហារជីវិតពូរបស់នាងពីរនាក់ ឪពុករបស់នាងដែលនាងពិពណ៌នាថាជាប្រធានភស្តុភារនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅឆ្នាំ ១៩៧៧ ហើយយកទៅសម្លាប់នៅស-២១។ បងប្រុសម្នាក់ក្នុងចំណោមបងប្រុសពីរនាក់របស់គាត់ ដែលជាឆ្មាំមន្ទីរស-២១ ត្រូវបានបញ្ជាឱ្យប្រហារជីវិតគាត់។ មួយសន្ទុះក្រោយមក ម្តាយរបស់នាង ប្អូនប្រុសរបស់នាង និងក្រោយមកបងប្រុសរបស់នាងពីរនាក់ ដែលធ្វើការជាឆ្មាំមន្ទីរស-២១ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងប្រហារជីវិត។ ណាំ ម៉ុន ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅដើមឆ្នាំ 1978 ។ បីខែក្រោយមក នាងត្រូវបានផ្ទេរទៅមន្ទីរស-២៤ ជាកន្លែងដែលនាងត្រូវបានចាត់តាំងឱ្យជីករណ្តៅដើម្បីបញ្ចុះសពកុមារ។ នាង​បាន​ប្រាប់​អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​ថា ពី​ទីនោះ​នាង​ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​មន្ទីរ​ឃុំឃាំង​ផ្សេង​ទៀត។ ពេល​នាង​ត្រូវ​គេ​យកទៅសម្លាប់ ទាហាន​វៀតណាម​បាន​មក​ដល់ ហើយ​នាង​អាច​គេច​រួច​រស់​ជីវិត​បាន។ ណាំ ម៉ុន ត្រូវ​បាន​អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​ស្នើ​ឱ្យ​រៀប​រាប់​អំពី​កន្លែង​ឃុំ​ខ្លួន លក្ខខណ្ឌ​ឃុំ​ខ្លួន​ទាំង​នៅ​មន្ទីរ​ស-២១ និង​ស-២៤ ព្រម​ទាំង​រៀបរាប់ពីការងារ​របស់​នាង​ជា​ពេទ្យ​នៅ​មន្ទីរ​ស-២១។

មេធាវីដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីរបស់នាងបានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះថា សក្ខីកម្មរបស់នាងតំណាងឱ្យជាលើកដំបូងដែលនាងបានបង្ហាញផ្នែកខ្លះនៃបទពិសោធន៍របស់នាងក្នុងរបបខ្មែរក្រហម សូម្បីតែចំពោះគ្រួសាររបស់នាងក៏ដោយ។

អ្នកស្រី ជិន ម៉េត ជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី និងជាតំណាងឲ្យមិត្ដរួមការងាររបស់អ្នកស្រីនៅក្នុងកងចល័ត៤៥០ ពាក់ព័ន្ធអំពីការឃុំខ្លួនពួកគេនៅក្នុងមន្ទីរ ស២៤ ហើយក្រោយមក បានស្លាប់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។

អ្នកស្រី ជិន ម៉េត បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះរបៀបដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហមជ្រើសរើសអ្នកស្រី នៅពេលអ្នកស្រីនៅក្នុងវ័យជាក្មេងជំទង់។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៦ អ្នកស្រីត្រូវបានចាត់តាំងទៅធ្វើស្រែ ហើយក្រោយមកត្រូវបានគេបញ្ជូនទៅធ្វើរោងចក្រកៅស៊ូក្នុងពាក់កណ្ដាល ឬចុងឆ្នាំ ១៩៧៧។ ក្នុងការធ្វើសក្ខីកម្មរបស់ អ្នកស្រី អ្នកស្រី ជិន ម៉េត បានរៀបរាប់អំពីការចាប់ខ្លួនរបស់គាត់នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧៧ នៅពេលអ្នកស្រីមានអាយុ១៩ឆ្នាំ។ អ្នកស្រីត្រូវបានគេបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួន ហើយអ្នកស្រីមិនដឹងអ្វីទាំងអស់ ដោយសារតែគេរុំមុខរបស់អ្នកស្រី។ អ្នកស្រីត្រូវបានគេឃុំឃាំងអស់រយៈពេល១៥ថ្ងៃនៅទីនោះ ដើម្បីសួរចម្លើយ និងធ្វើទារុណកម្មចំនួនបីដង។ ក្រោយមកទៀតអ្នកស្រីត្រូវបានបញ្ជូនទៅអប់រំនៅមន្ទីរស២៤។ អ្នកស្រីបានពណ៌នាពីការបង្ខំឲ្យធ្វើការយ៉ាងលំបាកបំផុត ការហូបចុកមិនគ្រប់គ្រាន់ និងបង្ខំឲ្យធ្វើការឲ្យគ្រប់តាមការកំណត់។

អ្នកស្រីក៏បាននិយាយពីការអស់សង្ឃឹម ដែលធ្វើឲ្យអ្នកស្រីព្យាយាមសម្លាប់ខ្លួនឯង។ អ្នកស្រីបានរម្លឹកផងដែរ អំពីការភ័យខ្លាច និងការស្រេកឃ្លានអាហារឥតឈប់ឈរ ដែលបានបន្សល់ទុកឲ្យរូបអ្នកស្រីមានបញ្ញាផ្នែកអារម្មណ៍ និងរូបរាងគួរឲ្យខ្លាចរហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។

លោក ចាន់​ ឡាយ បានដាក់ពាក្យសុំដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដោយផ្អែកទៅលើការឃុំខ្លួននៅមន្ទីរស-២១។

លោក ឡាយ ចាន់ បានចូលបម្រើកងទ័ពបដិវត្តន៍មុនឆ្នាំ១៩៧៥។ បន្ទាប់ពីរងរបួសក្នុងសមរភូមិ លោកត្រូវបានចាត់តាំងឱ្យធ្វើការជាអ្នកនាំសារនៅកំពង់ផែគីឡូម៉ែត្រលេខ៦។ ឆ្នាំ ១៩៧៦ គាត់​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន និង​ចោទ​ប្រកាន់​ពី​បទ​ចូល​រួម​ក្នុង​ការ​លួច​ស្រូវ​ឲ្យ​ខ្មាំង។ លោក ឡាយ ចាន់ រៀបរាប់​ពី​របៀប​ដែល​លោក​បាន​ឮ​ឆ្មាំ​នៅ​មន្ទីរ​ឃុំឃាំង​លើក​ឡើង​ថា​ជា «សាលា​ទួលស្លែង»។ នៅ​ទីនោះ គាត់​ត្រូវ​បាន​គេ​សួរ​ចម្លើយ និង​វាយ​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​ចំនួន​ពីរ​ដង​រហូត​ដល់​បាត់បង់​ស្មារតី។​ គាត់បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះថា គាត់នៅតែទទួលរងនូវផលវិបាកនៃសម័យសួរចម្លើយទាំងនេះ ជាពិសេសគឺអសមត្ថភាពក្នុងការស្តាប់ដោយត្រចៀកខាងឆ្វេងរបស់គាត់។ ក្រោយ​ពី​ឃុំ​ខ្លួន​បាន​ប្រហែល​បី​ខែ លោក ឡាយ ចាន់ ត្រូវ​បាន​ដោះលែង ហើយ​បញ្ជូន​ទៅ​កាន់​ផ្នែក​អប់រំ​ឡើង​វិញ។ ក្រោយ​មក​នៅ​ទីនោះ​បាន​មួយ​ឆ្នាំ គាត់​ត្រូវ​បាន​គេ​បញ្ជូន​ត្រឡប់​ទៅ​កំពង់​ផែ​គីឡូម៉ែត្រ​លេខ ៦ ហើយ​ចាត់​ឲ្យ​ធ្វើ​ស្រែ និង​ដាំបន្លែ។​

លោក ឡាយ ចាន់ទ ត្រូវ​បាន​អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​ស្នើ​ឲ្យ​ផ្តល់​សក្ខីកម្ម​លើ​លក្ខខណ្ឌ​ឃុំ​ខ្លួន កន្លែង​ឃុំ​ខ្លួន និង​វគ្គសួរ​ចម្លើយ។

លោក ឡាយ ចាន់ទ បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះថា ចាប់តាំងពីការឃុំខ្លួនគាត់នៅឆ្នាំ ១៩៧៦ គាត់មិនដែលនិយាយអំពីបទពិសោធន៍ និងការឈឺចាប់របស់គាត់ទេ។

ភោគ ខន បានដាក់ពាក្យសុំដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដោយផ្អែកទៅលើការបាត់ខ្លួន និងការស្លាប់របស់បងប្អូនជីដូនមួយ និងប្រពន្ធរបស់គាត់ ព្រមទាំងផ្អែកលើមូលដ្ឋាននៃការចាប់ខ្លួន និងឃុំខ្លួនរបស់គាត់។

ភោគ ខន បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះអំពីការចាប់ខ្លួនគាត់នៅទួលគោកក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៨។ គាត់បានចូលរួមជាមួយខ្មែរក្រហមនៅឆ្នាំ ១៩៧១ នៅអាយុ ១៥ ឆ្នាំ។ គាត់ត្រូវបានបញ្ជូនចេញដោយត្រូវបិទភ្នែកទៅមន្ទីរឃុំឃាំងដែលគាត់ជឿថាជាមន្ទីរស-២១។ នៅទីនោះគាត់ត្រូវបានគេសួរចម្លើយ និងធ្វើទារុណកម្មពីរដង។ ក្រោយ​ពី​ឃុំ​ខ្លួន​បាន​បី​ទៅ​បួន​ខែ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៦ ខែ​មករា ឆ្នាំ​១៩៧៩ គាត់​ត្រូវ​បាន​គេ​នាំ​ទៅ​កន្លែង​ពិឃាត។ ពេល​គេ​យក​ទៅ​ជិត​រណ្តៅ​ដើម្បី​សម្លាប់ គាត់​បាន​គេច​ពី​ការ​វាយ​សំដៅ​ទៅ​ក​គាត់ ។ គាត់​ត្រូវ​គេ​វាយ​ចំ​ឆ្អឹងជំនីរ ហើយ​សន្លប់​ក្នុង​រណ្តៅ។ ក្រោយមកគាត់អាចចេញពីរណ្តៅ ទៅដល់ទន្លេ ហើយទុកខ្លួនគាត់នៅលើបន្ទះឈើ ទៅកាន់ស្ពានជ្រោយចង្វារ ដែលគាត់ត្រូវបានជួយសង្គ្រោះ។

បងប្អូនជីដូនមួយរបស់គាត់ឈ្មោះ ឈឿង ភោម ហៅ ទិន នេត ធ្វើការនៅកងវរសេនាតូចលេខ៣១៧ ជាអង្គភាពវិន័យ។ គាត់​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ០៣ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ១៩៧៧ និង​ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រហារ​ជីវិត​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ៧ ខែ​វិច្ឆិកា ១៩៧៧ នៅ​ស-21 ។ ភោគ ខន អាចស្វែងរកឯកសារអំពីបងប្អូនជីដូនមួយរបស់គាត់នៅក្នុងបណ្ណសារទួលស្លែង។

ភរិយារបស់លោក ភោគ ខន ហៅ ពិន លាប ធ្វើការនៅផ្នែកដេរ កងពលលេខ៣១០។ នាងត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅដើមឆ្នាំ ១៩៧៨ ខណៈមានផ្ទៃពោះមួយខែ។ ភោគ ខន ជឿ​ថា នាង​ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​មន្ទីរ​ស-២១ ឬ ស-២៤ ប៉ុន្តែ​រក​មិន​ឃើញ​ឯកសារ​អះអាង។

លោក លី ហ៊ បានដាក់ពាក្យសុំដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដោយផ្អែកលើការឃុំខ្លួននៅស-២១ និងស-២៤។

លី ហ៊ បាន​ចូល​បម្រើ​កងទ័ព​ខ្មែរ​ក្រហម​ជា​អ្នក​ប្រយុទ្ធ​នៅ​ខែ​សីហា ឆ្នាំ​១៩៧២។ នៅឆ្នាំ ១៩៧៥ គាត់បានបោះបង់ចោលកងវរសេនាធំលេខ ១១៥ ហើយបានចូលរួមជាមួយអង្គភាពចិញ្ចឹមសត្វនៃភូមិកំណើតរបស់គាត់ដើម្បីធ្វើការជាជាងដែកនិងផលិតគ្រឿងស្មូន។ លោក លី ហ៊ បាន​ប្រាប់​អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​ពី​ការ​ចាប់​ខ្លួន​គាត់​នៅ​ដើម​ឆ្នាំ ១៩៧៦ ពី​បទ​ប៉ុនប៉ង​លួច​អាហារ​ព្រោះ​គាត់​ឃ្លាន។ គាត់​ត្រូវ​បាន​ឃុំ​ខ្លួន និង​ធ្វើ​ទារុណកម្ម​ជា​លើក​ដំបូង​នៅ​ការិយាល័យ ១៥ នៃ​ផ្នែក ២៥។ នៅចុងឆ្នាំ ១៩៧៦ គាត់ត្រូវបានបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យវិកលចរិកក្នុងក្រុងតាខ្មៅ ជាកន្លែងដែលគាត់ត្រូវបានសួរចម្លើយ និងធ្វើទារុណកម្មប្រហែលមួយខែ។ ពេល​នោះ​គាត់​ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​កាន់​អ្វី​ដែល​គាត់​ជឿ​ថា​គឺ​ស-២១។ គាត់​ត្រូវ​បាន​ឃុំ​ខ្លួន​នៅ​ទីនោះ​ជាង​មួយ​ខែ​មុន​ពេល​ត្រូវ​បាន​ផ្ទេរ​ទៅ​មន្ទីរ​ស-២៤ និង​ចាត់​ឲ្យ​ជីក​ប្រឡាយ។ លោក លី ហ៊ បាន​រៀបរាប់​ពី​របៀប​ដែល​គាត់​បាន​រត់គេច​ខ្លួន​ពេល​យប់​ពី​មន្ទីរ ស-២៤ ហែល​ឆ្លង​ទន្លេ​ព្រែកហូរ ហើយ​ដើរ​ត្រឡប់​ទៅ​ស្រុក​កោះធំ ជា​កន្លែង​ដែល​គាត់​នៅ​រហូត​ដល់​ការ​ដួល​រលំ​នៃ​របប​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ។

លោក លី ហ៊ ត្រូវ​បាន​អង្គ​ជំនុំ​ជម្រះ​ស្នើ​សុំ​ឲ្យ​ផ្តល់​សក្ខីកម្ម​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​អំពី​លក្ខខណ្ឌ​ឃុំ​ខ្លួន​ដែល​លោក​បាន​ជួប និង​កន្លែង​ដែល​លោក​ត្រូវ​បាន​ឃុំ​ខ្លួន។

ប៊ូ ម៉េង បានដាក់ពាក្យសុំដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃការឃុំខ្លួននៅស-២១ ចាប់ពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំ១៩៧៧ ដល់ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។

ប៊ូ ម៉េង បាន​ចូល​រួម​ក្នុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៧០ បន្ទាប់​ពី​សម្ដេច​នរោត្តម សីហនុ អំពាវនាវ​ឲ្យ​ចូល​រួម​តស៊ូ​ប្រឆាំង​នឹង​របប លន់ នល់។ ក្រោយ​ថ្ងៃ​ទី​១៧ ខែ​មេសា ឆ្នាំ​១៩៧៥ លោក​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ឲ្យ​ចូល​រៀន​នៅ​សាលា​បច្ចេកទេស​ឬស្សីកែវ ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ។ មួយ​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មក​បន្ទាប់​ពី​ការ​ចាប់​ខ្លួន​ថ្នាក់​លើ​របស់​គាត់ គាត់​ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​កន្លែង​អប់រំ​នៅ​ខេត្ត​កណ្តាល។ នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ១៩៧៧ គាត់ និងភរិយាត្រូវបានហៅឱ្យទៅ "បង្រៀនគំនូរនៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ" ប៉ុន្តែត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងផ្ទេរទៅមន្ទីរស-២១ ជំនួសវិញ។ គាត់មិនដែលឃើញប្រពន្ធរបស់គាត់តាំងពីពេលនោះមក។

ក្នុងនាមដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី លោក ប៊ូ ម៉េង បានផ្តល់សក្ខីកម្មលើលក្ខខណ្ឌនៃការឃុំខ្លួននៅក្នុងបន្ទប់រួមនៃអគារ C ដែលគាត់ត្រូវបានឃុំខ្លួន មុនពេលការសួរចម្លើយចាប់ផ្តើម។ លោក​បាន​រៀបរាប់​ពី​របៀប​ដែល​អ្នក​ជាប់​ឃុំ​ត្រូវ​បាន​បាញ់​ថ្នាំ​ដោយ​ទុយោ ​អាក្រាតកាយ ខណៈ​ត្រូវ​បាន​អ្នក​យាម​ចំអក។ ប៊ូ ម៉េង ក៏បានរំឮកផងដែរ ពីការសួរចម្លើយ “ជាច្រើនខែ ឬច្រើនសប្តាហ៍” ដែលគាត់បានស៊ូទ្រាំ ដែលធ្វើឲ្យគាត់មានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត និងស្នាមរបួសលើរាងកាយ។ គាត់បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះថា អ្នកសួរចម្លើយចំនួនប្រាំនាក់បានប្តូរវេនវាយគាត់ដោយរំពាត់រហូតដល់ឈាម "ហូរចេញពី [ខ្នងរបស់គាត់]" ហើយនឹងមានពេលមួយអ្នកធ្វើទារុណកម្មបានឆក់អគ្គិសនីនៅជិតប្រដាប់ភេទរបស់គាត់រហូតដល់គាត់បាត់បង់ស្មារតី។ នៅចុងឆ្នាំ ១៩៧៧ នៅពេលដែលត្រូវការជាងគំនូរនៅស-២១ គាត់ត្រូវបានផ្ទេរទៅអគារ E ដើម្បីធ្វើការនៅក្នុងសិក្ខាសាលា និងគូររូប។

ប៊ូ ម៉េង ចង់​ដឹង​ពី​ជន​ជាប់​ចោទ​ថា តើ​ប្រពន្ធ​របស់​គាត់​ត្រូវ​បាន​គេ​សម្លាប់​នៅ​ស-២១ ឬ​នៅ​ជើងឯក «ដើម្បី​ឲ្យ [គាត់] ប្រមូល​ផេះ​ឬ​អដ្ឋិធាតុ ដើម្បី​ឲ្យ​ព្រលឹង​គាត់​បាន​ទៅ​សោយ​សុខ»។

លោក ជុំ ម៉ី បានដាក់ពាក្យសុំដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដោយផ្អែកលើការឃុំខ្លួនលោកនៅស-២១ ចាប់ពីខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៨ ដល់ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។

ពេល​ឮ​ថា «​អង្គការរក​ជាងមេកានិក​» គាត់​ក៏​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​ជួសជុល​ម៉ាស៊ីន​ដេរ​នៅ​សហករណ៍​ភ្នំពេញ​ដោយ​គ្មាន​គ្រួសារ​។ នៅថ្ងៃទី ២៨ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៧៨ គាត់ត្រូវបានគេហៅឱ្យជួសជុលយានយន្ត ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងផ្ទេរទៅមន្ទីរស-២១ ដោយចោទប្រកាន់ថាជាសមាជិកនៃ "បណ្តាញ CIA និង KGB" ។ គាត់បានពន្យល់ថា នៅមន្ទីរស-២១ គាត់ត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងបន្ទប់ដាច់ដោយឡែក និងសួរចម្លើយរយៈពេលដប់ពីរថ្ងៃ និងយប់ជាប់ៗគ្នា។ ជុំ ម៉ី រំឭក​ពី​ការ​ជេរ​ប្រមាថ និង​ទារុណកម្ម​ឥត​ឈប់ឈរ​ដែល​លោក​ត្រូវ​ស៊ូទ្រាំ។ គាត់ត្រូវគេឆក់ខ្សែភ្លើងពីរដងរហូតដល់គាត់បាត់បង់ស្មារតី ក្រចកជើងរបស់គាត់ត្រូវបានដកចេញ ហើយគាត់ត្រូវបានគេវាយដំយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ អំឡុង​ពេល​ធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៏ គាត់​បាន​និយាយ​ម្តង​ហើយ​ម្តង​ទៀត​ថា គាត់​មាន​អារម្មណ៍​ថា​គាត់​ត្រូវ​បាន​គេ «​ប្រព្រឹត្ត​ដូច​សត្វ​» អន់ជាង​មនុស្ស។ នៅពេលអាជ្ញាធររកឃើញថាគាត់ជាជាងមេកានិក គាត់ត្រូវបានផ្ទេរទៅបន្ទប់ឃុំឃាំងធម្មតា ហើយមិនត្រូវបាន "ធ្វើបាបទៀតហើយ" ប៉ុន្តែត្រូវធ្វើការ "មិនឈប់" ។ លោក ជុំ ម៉ី បានផ្តល់សក្ខីកម្មអំពីផលវិបាកនៃការឈឺចាប់ដែលគាត់បានស៊ូទ្រាំនៅស-២១៖ «ខ្ញុំយំរាល់យប់ រាល់ពេលដែលខ្ញុំឮគេនិយាយអំពី [ខ្មែរក្រហម] វាធ្វើឲ្យខ្ញុំនឹកឃើញដល់ប្រពន្ធ និងកូនរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំ​ដូច​ជា​មនុស្ស​មាន​ជំងឺ​ផ្លូវ​ចិត្ត​ឥឡូវ​នេះ»។

លោក ជុំ ម៉ី បាន​ដាក់​សំណួរ​ដូច​ខាង​ក្រោម​នេះ​ទៅ​ជន​ជាប់​ចោទ៖ «តើ​ភ្នាក់ងារ CIA ទាំង​អស់​ត្រូវ​បាន​គេ​កម្ទេចហើយឫនៅ? តើអ្នកណាជាអ្នកសម្រេចត្រូវតែផ្តោតទៅលើការសួរចម្លើយលើពួក CIA និង​​ KGB។ ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​ចោទ​អ្នក​ណា​ម្នាក់​ថា​ជា​ភ្នាក់ងារ​ពេល​ដែល​គាត់​បាន​ធ្វើ​នោះ​ជា​ ឧទាហរណ៍​ជាការប្រឆាំងអង្គការ តើអង្គការជាអ្វី?