សាវតារ និងតួនាទី
ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ ចាន់ ខន ត្រូវបានជ្រើសរើសតាំងពីនៅក្មេងឲ្យធ្វើជាទាហាន ប៉ុន្តែបែរជាត្រូវបញ្ជូនទៅធ្វើជាឆ្មាំយាម នៅមន្ទីរសន្តិសុខ ម-១៣ ទៅវិញ
1
។ គាត់ធ្វើការនៅមន្ទីរ ម-១៣ រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៧៣ ឬដើមឆ្នាំ១៩៧៤ នៅពេលដែលគេបញ្ជូនគាត់ទៅធ្វើស្រែនៅឧដុង្គ
2
។ នៅពេលធ្វើការនៅមន្ទីរ ម-១៣ ការទទួលខុសត្រូវសំខាន់របស់គាត់គឺការពារមិនឲ្យអ្នកទោសរត់ចេញ
3
។ គាត់បានផ្តល់សក្ខីកម្មក្នុងសំណុំរឿង ០០១ អំពីលក្ខខណ្ឌនានានៅ ម-១៣ និងព្រឹត្តិការណ៍ដែលកើតឡើងនៅទីនោះ ជាទីដែល កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅ ឌុច ទទួលខុសត្រូវ។
រចនាសម្ព័ន្ធចាត់តាំងនៅ ម-១៣ តួនាទីរបស់ ឌុច និងការបោសសំអាតផ្ទៃក្នុង
ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ ម-១៣ ឬ “១៣”
4
គឺជាមន្ទីរសន្តិសុខគ្រប់គ្រងដោយ ឌុច
5
ដោយមានឆ្មាំយាមចន្លោះពី១០ ទៅ ២០នាក់
6
។ ម-១៣ គឺជាមន្ទីរសន្តិសុខសម្ងាត់
7
សម្រាប់ឃុំឃាំងទាហាន លន់ នល់ ទាហានខ្មែរក្រហម និងជនស៊ីវិល
8
រួមទាំងស្ត្រីមានផ្ទៃពោះផង
9
។ មិនមានជនបរទេស ឬកុមារឃុំនៅទីនោះទេ
10
។ ចាន់ ខន មិនបានដឹងថា ម-១៣ ចែកជា ម-១៣ ក និង ម-១៣ ខ នោះទេ
11
។
នៅ ម-១៣ ឌុច រៀបចំការប្រជុំស្វ័យទិតៀនជាប្រចាំ
12
ដែលនៅក្នុងការប្រជុំនោះគេត្រូវលាតត្រដាងពីកំហុសរបស់ខ្លួន ហើយត្រូវទិតៀនគ្នាទៅវិញទៅមក
13
។ ឌុច ធ្វើការកត់ត្រាអ្នកដែលបានធ្វើការទិតៀនគ្នាទៅវិញទៅមក
14
តែមិនមានអ្នកណាហ៊ានទិតៀនគាត់ទេ ដោយហេតុថា ឌុច គឺជាបុគ្គលសំខាន់ជាងគេនៅ ម-១៣
15
ហើយមានចរិតតឹងរឹង ដែលគេគ្រប់គ្នាខ្លាច
16
។
បុគ្គលិកណាដែលបានប្រព្រឹត្តកំហុសត្រូវជាប់ឃុំ
17
។ ឌុច បានសង្គត់ធ្ងន់ថា អ្នកទោសគឺជាខ្មាំង ចំណែកឯឆ្មាំគុកគឺជាមិត្ត
18
។ បុគ្គលិកណាដែលគេចោទថា “ខុសសីលធម៌” ត្រូវសម្លាប់ចោល
19
។ ចាន់ ខន ចាំថាមានបុគ្គលិកម្នាក់ឈ្មោះ ផល ត្រូវដាក់គុក និងសម្លាប់ចោល
20
។ ម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ចាន់ វឿន ដែលបានធ្វើឲ្យអ្នកទោសរត់រួចនោះ ក៏ត្រូវបានចាប់ខ្លួនផងដែរ តែគាត់បានរត់គេចខ្លួនបាត់
21
។ ចាន់ ខន បានសង្កេតឃើញថា បុគ្គលិកមួយចំនួន ដែលគេបញ្ជូនទៅរៀនសូត្រ មិនដែលឃើញត្រឡប់មកវិញទេ
22
។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងក្នុងសំណុំរឿង ០០១ បានផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់ ចាន់ ខន ក្នុងការបង្ហាញថា ម-១៣ គឺជាមន្ទីរសន្តិសុខ ជាទីកន្លែងដែលខ្មាំងរបស់របបខ្មែរក្រហមត្រូវបានសួរចម្លើយ
23
។
លក្ខខណ្ឌនៃការឃុំខ្លួននៅ ម-១៣
ម-១៣ មានទំហំ ៥០ ម៉ែត្រការ៉េ និងហ៊ុំព័ទ្ធដោយរបងជុំវិញ ដោយមានច្រកចេញចូលតែមួយប៉ុណ្ណោះ ពីទិសខាងជើងនៃបរិវេណនោះ
24
។ មានរណ្តៅតូចៗដាក់ចម្រូងការពារមិនឲ្យអ្នកទោសរត់ចេញ។ អ្នកទោសត្រូវឃុំនៅក្នុងរណ្តៅ ផ្សេងទៀត ដែលមានកំរាលឈើ គ្របដោយមែកឈើ
25
។ រណ្តៅគុកនីមួយៗត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីដាក់អ្នកទោសពី២០ ទៅ ៦០នាក់
26
ទោះបីជាមានអ្នកទោសតែប្រហែល ១០ នាក់ នៅក្នុងរណ្តៅគុកនីមួយៗ
27
ពួកគេត្រូវដាក់ខ្នោះជើង និង ក
28
។
អ្នកទោសត្រូវងូតទឹករៀងរាល់ពេលល្ងាច នៅត្រពាំងច្រាប
29
។ អ្នកទោសខ្លះត្រូវធ្វើការពេលថ្ងៃ
30
។ ឆ្មាំគុកពិនិត្យបរិវេណរកមើលដំបងឫស្សី ឬ ក្រម៉ា ដែលអ្នកទោសអាចប្រើធ្វើអត្តឃាត
31
។ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៣ ចាន់ ខន មិនមានឃើញមានអ្នកទោសណាធ្វើអត្តឃាតទេ “មានតែថ្នាក់លើដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ នៅក្នុងអង្គភាពហ្នឹងជាអ្នកបញ្ជាឲ្យធ្វើ បានមាន”
32
។ មិនមានអាហារ និងថ្នាំសង្កូវគ្រប់គ្រាន់ឡើយ
33
។ អ្នកទោសភាគច្រើនស្លាប់ដោយអត់អាហារ
34
ហើយអ្នកទោសមួយចំនួនធ្លាក់ខ្លួនឈឺ ដោយសារមិនមានថ្នាំសង្កូវគ្រប់គ្រាន់
35
។
ចាន់ ខន ចាំថាក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ មានទឹកជំនន់ នៅពេលនោះអ្នកទោសបី ឬ បួននាក់បានលង់ទឹក ដោយសារតែពួកគេមិនត្រូវបានផ្លាស់ទៅទីទួលទាន់ពេលវេលា
36
។ ក្នុងអំឡុងទឹកជំនន់នោះ អ្នកទោសត្រូវបានគេដោះខ្នោះជើង តែទោះជាយ៉ាងណានៅតែជាប់ច្រវ៉ាក់ ក ហើយត្រូវបានគេបណ្តើរទៅចង្កេះភ្នំ ដែលព័ទ្ធដោយបន្លាលួស និងរបង និងប្រក់ដំបូលស្លឹកឈើគ្របពីលើ
37
។ ក្រោយមក អ្នកទោសមួយចំនួនបានស្លាប់ដោយសារជំងឺ ឬដោយជំងឺភ័យតក់ស្លត់ ឬក៏ដោយសារឈ្លក់ទឹកជំនន់នោះ
38
។
ការសួរសម្លើយ និងការធ្វើទារុណកម្មនៅ ម-១៣
អ្នកសួរចម្លើយនៅ ម-១៣ មាន ឌុច, ចាន់, មាស, ប៉ុន និង ប៉ុល
39
។ ខ្ទមសួរចម្លើយរបស់ ឌុច ស្ថិតនៅចម្ងាយ ៥០០ ម៉ែត្រ ខាងជើងបរិវេណ
40
ឆ្ងាយពីអ្នកទោស និងនៅពីក្រោមដើមស្វាយមួយដើម
41
។ ខ្ទមនោះមានតែតុមួយ កៅអីមួយ និងអង្រឹងមួយប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលសួរចម្លើយអ្នកទោសត្រូវអង្គុយផ្ទាល់លើដី
42
។ អ្នកផ្សេងទៀតសួរចម្លើយអ្នកទោសនៅទីតាំងខុសៗគ្នា នៅខាងជើងត្រពាំងច្រាប ក្នុងខ្ទមដាច់ពីគ្នា លាក់កំបាំងឆ្ងាយពីអ្នកទោស
43
។
អ្នកទោសត្រូវទទួលរងទារុណកម្មក្នុងពេលសួរចម្លើយ
44
។ ចាន់ ខន បានកត់សម្គាល់ឃើញមានស្នាមរំពាត់ ឈាម និងស្លាកស្នាមនៅលើផ្ទៃមុខ និងខ្លួនប្រាណរបស់ពួកគេ ដោយអ្នកទាំងនោះត្រូវបានវាយដោយរំពាត់ឫស្សី
45
។ ក្រោយពីវាយហើយ ពេទ្យមិនព្យាបាលអ្នកទោសទាំងនោះទេ
46
។ អ្នកទោសខ្លះមិនបានត្រឡប់មកពីការសួរចម្លើយរបស់ខ្លួនវិញឡើយ
47
។
ចាន់ ខន មិនបានដឹងច្រើនអំពីការសម្លាប់មនុស្សនៅ ម-១៣ ទេ ដោយសារកន្លែងសម្លាប់នោះជាកន្លែងសម្ងាត់
48
ទោះបីជាគាត់បានឮស្នូរកាំភ្លើងបាញ់ដោយ ចាន់, ប៉ុន, មាស និង ផល ម្តងម្កាលក្តី
49
។ អ្នកទោសដែលចាប់បាន ហើយព្យាយាមរត់ ត្រូវចងភ្ជាប់ទៅនឹងបង្គោលបាញ់សម្លាប់ចោល ដើម្បីគំរាមអ្នកទោសផ្សេងទៀត
50
។ ផ្នូររបស់ពួកគេត្រូវបានជីកដោយអ្នកទោសផ្សេងទៀត
51
។
ផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់ ចាន់ ខន អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងក្នុងសំណុំរឿង ០០១ បានបង្ហាញថា ឌុច បានគ្រប់គ្រងការសួរចម្លើយអ្នកទោសនៅ ម-១៣ ដោយហិង្សា
52
។
ការឈឺចាប់របស់ ចាន់ ខន
ចាន់ ខន មិនចង់ទៅ ម-១៣ ទេ តែគាត់ត្រូវអនុវត្តតាមបញ្ជា
53
ហើយគ្មានសិទ្ធិជំទាស់ឡើយ
54
។ ទោះបីជាគាត់មិនឯកភាពតាមបញ្ជារបស់ ឌុច ក៏ដោយ ក៏គាត់ត្រូវអនុវត្តតាមបញ្ជាទាំងនោះ និងមិនដែលព្យាយាមរត់ចេញឡើយ ដោយសារខ្លាចគេសម្លាប់
55
។ គាត់ខ្លាច ឌុច ណាស់ មិនដែលហ៊ានមើលចំភ្នែករបស់ ឌុច ឡើយ
56
។ គាត់មានអារម្មណ៍ខ្មាស់អៀនចំពោះតួនាទីរបស់គាត់នៅមន្ទីរសន្តិសុខ ម-១៣ ជាទីកន្លែងដែលគាត់បានឃើញអំពើមិនល្អ ឃើញប្រជាជន (រួមទាំងសាច់ញាតិរបស់គាត់ផង) ត្រូវជាប់ខ្នោះ និងខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ និងឃើញការសម្លាប់
57
។
ជីតារបស់ ចាន់ ខន ទាំងខាងម្តាយ និងខាងឪពុកត្រូវឃុំនៅ ម-១៣ ហើយជីតាខាងឪពុកគាត់បានស្លាប់នៅ ម-១៣
58
។ គ្រប់ពេលដែលគាត់ឮសំឡេងកាំភ្លើង ចាន់ ខន ភ័យថាជីតាមួយណារបស់គាត់ត្រូវបានសម្លាប់
59
។ គេប្រាប់គាត់ឲ្យចាត់ទុកជីតារបស់គាត់ជាខ្មាំង
60
។ បន្ទាប់ជីតាខាងម្តាយរបស់គាត់ត្រូវបានដោះលែង ចាន់ ខន មិនដែលហ៊ានសាកសួរគាត់ថាតើ គាត់ធ្វើរបៀបណាបានអាចរួចជីវិតនៅ ម-១៣ ឡើយ ដោយគាត់ខ្លាចគេរាយការណ៍ និងត្រូវសម្លាប់ចោល។ “នៅសង្គមហ្នឹង គឺគេតាមដានណាស់ម្នាក់ៗ មិនមែនអាចរស់បានស្រួលឯណា។ អ៊ីចឹងហើយ ត្រូវតែប្រយ័ត្នពាក្យសម្តីខ្លួនឯងហ្នឹង និយាយ តែនិយាយខុសត្រូវការស្លាប់”
61
។
វីដេអូ




