ចៅ នី
រហ្សនាម: TCCP-187
សំណុំរឿង: សំណុំរឿង ០០២/០១
ប្រភេទ: ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី
សាវតារ
លោក ចៅ នី កើតនៅកម្ពុជាក្រោម និងជាសមាជិកក្រុមជាតិពន្ធុខ្មែរក្រហម
1
។ គាត់ផ្លាស់មកទីក្រុងភ្នំពេញក្នុងឆ្នាំ១៩៧០
2
ជាកន្លែងដែលគាត់រស់នៅជាមួយបងប្រុសគាត់ម្នាក់ ដែលធ្វើការជាមន្ត្រីធនាគារជាតិ
3
។ បន្ទាប់ពីគាត់ជម្លៀសចេញពីទីក្រុង គាត់ធ្វើស្រែនៅក្នុងសហករណ៍ក្នុងខេត្តតាកែវ
4
។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម អ៊ំរបស់ប្រពន្ធគាត់
5
ឈ្មោះ ចៅ សៅ បានបាត់ខ្លួន ដូច្នេះគាត់ឆ្លៀតឳកាសពេលផ្តល់សក្ខីកម្មរបស់គាត់ សួរ ខៀវ សំផន អំពីជោគវាសនារបស់អ៊ំគាត់នោះ
6
។ ចៅ សៅ គឺជានាយកធនាគារឥណទានជាតិចន្លោះឆ្នាំ១៩៧០ និងឆ្នាំ១៩៧៥
7
ហើយក្រោយមកបានបង្កើតគណបក្សនយោបាយមួយឈ្មោះថា បក្សនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យ
8
។ លោក ចៅ នី ផ្តល់សក្ខីកម្មក្នុងនាមជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ក្នុងកិច្ចដំណើរការនីតិវិធីជំនុំជម្រះនៃសំណុំរឿង០០២/០១ ស្តីពីការជម្លៀសដោយបង្ខំចេញពីភ្នំពេញ ទៅកាន់ខេត្តតាកែវ ការផ្លាស់ទីលំនៅជាបន្តបន្ទាប់តាមរថភ្លើងទៅកាន់ខេត្តបាត់ដំបង និងការសម្រិតសម្រាំង និងការប្រព្រឹត្តលើប្រជាជនខ្មែរក្រោម និងប្រជាជនថ្មី។
ការជម្លៀសចេញពីទីក្រុងឆ្ពោះទៅខេត្តតាកែវ
នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ អ្នករស់នៅក្រុងភ្នំពេញអបអរសាទរជ័យជំនះរបស់របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ
9
។ ពីរបីថ្ងៃក្រោយមក ទាហានខ្មែរក្រហមប្រើកាំភ្លើងបង្ខំឲ្យប្រជាជនចេញពីទីក្រុង
10
។ ទាហានខ្មែរក្រហមប្រដាប់ដោយអាវុធចូលទៅកាន់ផ្ទះបងប្រុសរបស់លោក ចៅ នី ហើយបានបញ្ជាឱ្យគ្រួសារទាំងមូលចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ
11
ដោយប្រាប់ថានឹងមានការទម្លាក់គ្រាប់បែកពីលើអាកាសដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនាពេលឆាប់ៗនេះ
12
។ គេប្រាប់ពួកគាត់ថាអាចត្រឡប់មកវិញក្នុងរយៈពេលបីថ្ងៃ
13
។
លោក ចៅ នី និងគ្រួសាររបស់គាត់ ធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាតិលេខ ២ ដោយសង្ឃឹមថាធ្វើដំណើរទៅស្រុកកំណើតនៅកម្ពុជាក្រោម
14
។ នៅតាមផ្លូវ គាត់ឃើញមនុស្សឈឺ និងស្លាប់ ហើយគ្មាននរណាអាចជួយពួកគេបានទេ
15
។ ក្រោយពីដើរអស់រយៈពេលដប់ថ្ងៃ
16
ពួកគាត់បានទៅដល់ស្រុកបាទី
17
ខេត្តតាកែវ
18
។
ការប្រព្រឹត្តលើប្រជាជនខ្មែរក្រោម និងប្រជាជនថ្មី
នៅពេលមកដល់ស្រុកបាទី ‘ប្រជាជនមូលដ្ឋាន’ ប្រាប់លោក ចៅ នី ថា អ្នកណាដែលមកពីកម្ពុជាក្រោមនឹងត្រូវគេសម្លាប់
19
។ គេប្រាប់គាត់ឱ្យលាក់ប្រវត្តិរូបចៀសវាងត្រូវគេសម្លាប់
20
។ ‘ប្រជាជនមូលដ្ឋាន’ មិនបានប្រព្រឹត្តមកលើ ‘ប្រជាជនថ្មី’ ស្មើភាពគ្នានោះទេ ដោយសារ ‘ប្រជាជនថ្មី’ ត្រូវគេគិតថាជា “ពួកមូលធន” ឬ “ពួកសក្តិភូមិ”
21
។ ស្ថានភាពមានការលំបាកសម្រាប់លោក ចៅ នី និងក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់ ក្នុងការបន្តរស់នៅទីនោះ
22
ដូច្នេះពួកគាត់បានផ្លាស់ទៅទិសដៅណាក៏ដោយឱ្យតែពួកគេអាចទៅបាន
23
។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងកត់សម្គាល់សក្ខីកម្មរបស់គាត់ថា លោក ចៅ នី និងក្រុមគ្រួសារគាត់បានព្យាយាមត្រឡប់ទៅភ្នំពេញវិញ ដោយសារតែពួកគេលែងមានរបស់របរសម្រាប់ដោះដូរយកអាហារតទៅទៀត
24
។ ពួកគាត់ផ្លាស់ពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយទៀត ដើម្បីស្វែងរកអាហារ និងសម្លៀកបំពាក់ ហើយចុងបញ្ចប់រកឃើញផ្លូវរទេះភ្លើងមកកាន់ភ្នំពេញ
25
។
ការផ្លាស់ទីលំនៅដោយបង្ខំទៅកាន់ខេត្តបាត់ដំបង
នៅពេលដែលពួកគាត់កំពុងដើរតាមផ្លូវរទេះភ្លើង ដោយសង្ឃឹមថាបានត្រឡប់ទៅភ្នំពេញវិញនោះ
26
ឈ្លប ១០ នាក់ បានឃាត់ពួកគាត់ និងបានបង្ខំឲ្យពួកគាត់ឡើងជិះរថភ្លើង
27
។ រថភ្លើងនោះដឹកអ្នកដំណើររាប់ពាន់នាក់
28
រួមមានមនុស្សចាស់ ស្រ្តី បុរស និងកុមារ
29
។ អ្នកដំណើរមិនទទួលបានអាហារ ឬទឹកនោះទេ
30
។ ទាហានខ្មែរក្រហមឃ្លាំមើលអ្នកដំណើរទាំងអស់
31
។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងពិចារណាលើផលប៉ះពាល់នៃការផ្លាស់ទីលំនៅប្រជាជនដំណាក់កាលទីពីរលើអ្នកដំណើរ ហើយកត់សម្គាល់ថា “សម្រាប់អ្នកទាំងនេះ ភាគច្រើនបានទទួលការលំបាកវេទនាកាន់តែអាក្រក់ថែមទៀត ដោយសារពួកគេបានស្ថិតក្នុងស្ថានភាពទន់ខ្សោយរួចមកហើយ បណ្តាលមកពីការផ្លាស់ទីលំនៅដោយបង្ខំក្នុងដំណាក់កាលទីមួយ”
32
។ ទាក់ទងនឹងផលប៉ះពាល់ជាក់លាក់លើលោក ចៅ នី អង្គជំនុំជម្រះកត់សម្គាល់ថា “ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីលោក ចៅ នី និងគ្រួសារគាត់ មិនបានដឹងថា តើពួកគាត់កំពុងត្រូវបាននាំយកទៅសម្លាប់ឬយ៉ាងណានោះទេ”
33
។
នៅពេលលោក ចៅ នី និងគ្រួសារគាត់ចុះពីរថភ្លើងនៅស្រុកមោងឫស្សី ទាហានខ្មែរក្រហម និងរទេះគោ បានត្រៀមរួចជាស្រេចរង់ចាំដឹកពួកគាត់ និងអ្នកដែលទើបមកដល់ថ្មីទៀត ទៅកាន់សហករណ៍ផ្សេងៗគ្នា
34
។ ពួកគាត់មិនមានសិទ្ធិជ្រើសរើសទីកន្លែងត្រូវទៅទេ
35
ហើយគេយកពួកគាត់ទៅសហករណ៍តាហឺយ នៅចកធំ ស្រុកមោងឫស្សី ខេត្តបាត់ដំបង
36
។
ស្ថានភាពនៅសហករណ៍តាហឺយ ខេត្តបាត់ដំបង
នៅសហករណ៍នោះ គេចាត់ឲ្យពួកគាត់ធ្វើស្រែ
37
។ វាជាការងារដ៏លំបាក
38
ហើយដោយសារពួកគាត់ជាអ្នកចំណូលថ្មី ពួកគាត់ទទួលបានអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់
39
មានតែ “បបររាវ” មួយកូនចានចង្កឹះ
40
។ ប្រជាជនមួយចំនួនដែលទៅពេទ្យ តាមពិតស្លាប់លឿនជាងអ្នកនៅសហករណ៍ទៀត ដោយសារគេកាត់បន្ថយរបបអាហាររបស់អ្នកដែលឈឺនៅពេទ្យ
41
។ កម្មករផឹកទឹកពីត្រពាំង ឬពីកន្លែងណាដែលពួកគេអាចរកបាន
42
។
ពីរបីខែក្រោយមក ក្មួយប្រុសគាត់ធ្លាក់ខ្លួនឈឺ ហើយមិនមានថ្នាំពេទ្យព្យាបាលទេ
43
។ ក្មួយប្រុសគាត់ម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ចៅ សួន កើតជំងឺរាករូស ហើយឪពុកវាបានឲ្យអាហារគាត់ទៅក្មេងនោះ។ ពេលអស់អាហារ ចៅ សួន ស៊ីលាមកខ្លួនឯង
44
។ លោក ចៅ នី បានលើកឡើងថា កង្វះអាហារបាននាំឲ្យមានជំងឺ និងការស្លាប់បងប្រុស និងក្មួយប្រុសគាត់បីនាក់
45
។
ក្នុងអំឡុងពេលពួកគាត់នៅសហករណ៍ លោក ចៅ នី និងគ្រួសារលាក់ប្រវត្តិរូបរបស់ខ្លួន
46
។ គាត់សង្កេតឃើញថា ពេលគាត់ទៅដល់សហករណ៍នោះ មានមនុស្សរាប់រយនាក់
47
ប៉ុន្តែចំនួននេះបានធ្លាក់ចុះជាបណ្តើរៗចន្លោះចុងឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៧
48
។ លោក ចៅ នី មិនដឹងថាតើកម្មករត្រូវគេបញ្ជូនទៅកន្លែងផ្សេង ឬត្រូវគេសម្លាប់នោះទេ
49
។
សេចក្តីថ្លែងទុក្ខ រួមទាំងសំណួរសួរ ខៀវ សំផន
លោក ចៅ នី មិនដឹងថាអ៊ំគាត់ឈ្មោះ ចៅ សៅ ត្រូវគេយកទៅសម្លាប់នៅកន្លែងណាទេ ក្នុងរបបខ្មែក្រហម។ គាត់ដឹងថា ខៀវ សំផន ស្គាល់អ៊ំគាត់ ដូច្នេះគាត់ឆ្លៀតឱកាសក្នុងពេលផ្តល់សក្ខីកម្មនេះសួរ ខៀវ សំផន អំពីជោគវាសនារបស់អ៊ំគាត់៖ “សូមជម្រាបលោកប្រធាន។ សំណួរដែលខ្ញុំចង់សួរទៅលោក ខៀវ សំផន នោះគឺអត់មានអ្វីនឹងចងគំនុំជាមួយអ៊ំ ខៀវ សំផន ទេ។ គ្រាន់តែខ្ញុំសួរថា ពេលដែលថ្ងៃ១៧ មេសា រំដោះនៅទីក្រុងភ្នំពេញលោក ខៀវ សំផន បានចារលិខិតមួយទៅអញ្ជើញឈ្មោះអ៊ំរបស់ខ្ញុំ ឈ្មោះ ចៅ សៅ ឲ្យចូលទីក្រុងភ្នំពេញវិញ។ តើមូលហេតុអ្វី? ហើយពេលនោះអ៊ំ តើលោក ខៀវ សំផន ហ្នឹងបានជួបអ៊ំខ្ញុំដែរឬអត់? ទី១។ ទី២ទៀត តៃកុងឡានរបស់លោក ចៅ សៅ នៅពេលខែ -- ពេលឆ្នាំ១៩៧៩ ខ្ញុំបានជួបគាត់នៅភ្នំពេញ គាត់បាននិយាយថា “ពេលលោក ចៅ សៅ ជម្លៀសខ្លួនទៅដល់ព្រែកក្តាម មានទាហានពីរនាក់យកលិខិតរបស់លោកអ៊ំ ខៀវ សំផន យកទៅឲ្យលោក ចៅ សៅ”។ ហើយក្នុងលិខិតនោះបាន និយាយ ថា “សូមអញ្ជើញលោក ចៅ សៅ ចូលទីក្រុងភ្នំពេញវិញ”។ តែលោក ចៅ សៅ បានបដិសេធ គាត់ថា “បើឲ្យគាត់ចូលទីក្រុងភ្នំពេញវិញ លុះត្រាប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ចូលទីក្រុងភ្នំពេញវិញ គាត់ក៏អត់ចូលទេ”។ ក្រោយមក លោកពូ ខៀវ សំផន បាន -- ទាហានពីរនាក់ហ្នឹងទៅលើកទី២ទៀត។ អញ្ជើញគាត់ចូលទីក្រុង គាត់ក៏អត់ចូលដែរ។ រហូតតាំងពីនោះមក លោក ចៅ សៅ បាត់ខ្លួនរហូតដល់ពេលនេះ។ ខ្ញុំចង់សួរលោកអ៊ំ ខៀវ សំផន ថា តើគាត់ស្លាប់នៅទីណា? នៅពេលនេះ គាត់ស្លាប់នៅទីណា? ខ្ញុំចង់សួរដឹងតែប៉ុណ្ណឹង ដើម្បីខ្ញុំទៅរកសាកសពគាត់យកមកធ្វើបុណ្យ តាមប្រពៃណីជាតិរបស់ខ្មែរទេ។ ខ្ញុំមិនមែនទៅចងកំហឹងអ្វីជាមួយលោកអ៊ំ ខៀវ សំផន ទេ”.
50
។ ខៀវ សំផនឆ្លើយសំណួររបស់ លោក ចៅ នី៖ “បាទ សូមអរគុណលោកប្រធាន។ សូមគោរពអស់លោក លោកស្រីចៅក្រម។ សូមគោរពអង្គសវនាការទាំងមូល។ (សុំទោស) សូមគោរពបងប្អូនរួមជាតិទាំងអស់។ ជម្រាបសួរលោក ចៅ នី! ខ្ញុំសូមជម្រាបលោកថា ខ្ញុំធ្លាប់ស្គាល់លោក ចៅ សៅ។ កាលក្នុងអំឡុងឆ្នាំ៦០គាត់បានធ្វើជាប្រធាន ធនាគារមួយហៅថា “ធនាគារឥណទានជាតិ”។ ហើយខ្ញុំយល់នូវទឹកចិត្តរបស់លោក ទុក្ខសោកសង្រេង របស់លោក និងក្រុមគ្រួសាររបស់លោក ខិតខំស្វែងរកដំណឹងពីលោកអ៊ំរបស់លោក ពីជោគវាសនា របស់អ៊ំរបស់លោក ហើយបើប្រសិនជាលោកបានចាកចែកឋានទៅហើយ នឹងយកសពរបស់លោកមក ធ្វើបុណ្យតាមគន្លងប្រពៃណីព្រះពុទ្ធសាសនារបស់យើង។ ប៉ុន្តែជាការគួរឲ្យសោកស្ដាយ ខ្ញុំមិនមានដំណឹង អ្វីទាល់តែសោះអំពីជោគវាសនារបស់អ៊ំរបស់លោកនៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ ឯពាក្យថា មានអ្នកណាអាចជម្រាបលោកថា ខ្ញុំបានសរសេរសំបុត្រទៅអ៊ំរបស់លោកនោះ មិនមែនជាការពិតទេ។ ខ្ញុំគ្មានទាហានណានៅក្រោមបង្គាប់របស់ខ្ញុំដើម្បីខ្ញុំផ្ញើសំបុត្រទៅតាមគេនោះទេ។ ហើយម្យ៉ាងទៀតដូចលោកជ្រាបហើយ ខ្ញុំត្រូវបង្ខំចិត្តរត់គេចខ្លួនចេញពីភ្នំពេញ ចោលម្ដាយរបស់ខ្ញុំដែលគាត់ចាស់ជរា គាត់នៅជាមួយខ្ញុំ ធ្លាប់នៅជាមួយ ខ្ញុំចោលប្អូនៗដែលធ្លាប់តែពឹងពាក់ខ្ញុំតាំងពីឆ្នាំ១៩៦៧មក។ ហើយតាំងពីពេលនោះមកអ៊ំរបស់លោក ហើយនិងខ្ញុំក៏មិនដែលបានជួបមុខគ្នាម្ដងណាទាល់តែសោះ។ សរុបមក ខ្ញុំមិនមានមធ្យោបាយអីនឹងផ្ញើសំបុត្រទៅអ៊ំរបស់លោកទាល់តែសោះ។ ម្យ៉ាងទៀត ខ្ញុំមិនដែលមានគំនិតអីនឹកភ្នកទៅរកអ៊ំរបស់លោក អញ្ជើញអ៊ំរបស់លោកឲ្យមកភ្នំពេញនោះក៏អត់សោះ អត់ទាល់តែសោះ។ ហ្នឹងខ្ញុំសូមជម្រាបលោកដូច្នេះ។ ថ្ងៃនេះខ្ញុំដោយសារមនោសញ្ចេតនារបស់ខ្ញុំគោរព និងយល់ច្បាស់នៅសោកសង្រេងរបស់លោកនិងក្រុមគ្រួសាររបស់លោក នឹករឭកដល់អ៊ំរបស់លោក នេះហើយដែលខ្ញុំត្រូវការជួបលោកដោយផ្ទាល់ដើម្បីជម្រាបលោកដោយផ្ទាល់មាត់ ដោយអស់ពីថ្លើមពីចិត្តរបស់ខ្ញុំ ដើម្បីយើងទាំងពីរនាក់ជ្រះស្រឡះជាមួយគ្នា។ ខ្ញុំស្ដាយណាស់ដោយ ខ្ញុំគ្មានមធ្យោបាយដើម្បីរួមចំណែកបំពេញសំណូមពររបស់លោក។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថាលោកយល់អធ្យាស្រ័យដល់ខ្ញុំ។ សូមអស់។ អរគុណបាទ”
51
។
វីដេអូ
