សាវតារ និងតួនាទី
លោក ជាល ជឿន ធ្លាប់បួសជាសង្ឃគង់នៅខេត្តពោធិ៍សាត់ ពីឆ្នាំ១៩៧០ ដល់ ១៩៧៥
1
។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម គេបានផ្លាស់ទីលំនៅគាត់ទៅខេត្តបាត់ដំបង ហើយគាត់បានក្លាយជាកូនទាហានមួយរយៈខ្លីនៅក្នុងកង ១៣ របស់វរៈសេនាតូច ១៨
2
។ បន្ទាប់ពីនោះ គាត់ធ្វើការនៅក្នុងអង្គភាពផ្លូវរទេះភ្លើងបាត់ដំបង ជាកន្លែងដែលគាត់សាងសង់ស្ពាន និងផ្លូវរទេះភ្លើង រហូតដល់ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩
3
។
លោក ជាល ជឿន បានផ្តល់សក្ខីកម្មនៅចំពោះមុខអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ក្នុងនាមជាសាក្សីក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០២ អំពីការហាមឃាត់ការប្រតិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនា ការសម្លាប់រង្គាលទាហាន លន់ នល់ និងការបង្ខំឲ្យរៀបការ
4
។
ការហាមឃាត់ការប្រតិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនា
លោក ជាល ជឿន ត្រូវបង្ខំចិត្តសឹកក្រោយថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥
5
។ គាត់បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះថា ការប្រតិបត្តិព្រះពុទ្ធសាសនាមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតចាប់ពីខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ រហូតដល់របបខ្មែរក្រហមដួលរលំនៅឆ្នាំ ១៩៧៩
6
ហើយព្រះសង្ឃត្រូវបានផ្សឹកម្តងមួយអង្គៗ រហូតទាល់តែលែងមានព្រះសង្ឃនៅស្រុកបាកាន ខេត្តពោធិ៍សាត់។
7
គាត់បានពន្យល់ទៅអង្គជំនុំជម្រះថា៖
“[ព្រះសង្ឃទាំងអស់] នៅស្ងៀមទាំងអស់គ្នាទៅ ហើយក៏ចេះតែសឹកម្តងមួយៗ។ ខ្ញុំអត់ដែលឃើញគេធ្វើបុណ្យសព ឬក៏គេរៀបការអីហ្នឹងអត់ទេ”
8
។
អង្គជំនុំជម្រះដកស្រង់សក្ខីកម្មរបស់លោក ជាល ជឿន នៅក្នុងការសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួនថា មុនឆ្នាំ១៩៧៥ ព្រះសង្ឃទទួលខុសត្រូវចំពោះការរៀបចំពិធីសាសនាផ្សេងៗ រួមមានធ្វើជាអធិបតីក្នុងពិធីមង្គលការ និងពិធីបុណ្យសព
9
និងថា ចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៣ និងការដួលរលំនៃរបបសាធារណៈខ្មែរក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥ ព្រះសង្ឃពុទ្ធសាសនាត្រូវគេគាបសង្កត់តាមរូបភាពផ្សេងៗ ឬបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យលាចាកសិក្ខាបទ ដើម្បីចូលរួមបដិវត្តន៍ ដោយព្រះសង្ឃខ្លះប្រឈមនឹងការសម្លាប់ បង្ខំឲ្យធ្វើពលកម្ម ឬជ្រើសរើសឲ្យចូលបម្រើកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ នៅតំបន់ដែលកាន់កាប់ដោយខ្មែរក្រហម
10
។
ការសម្លាប់ទាហាន លន់ នល់
លោក ជាល ជឿន បានផ្តល់សក្ខីកម្មអំពីបទពិសោធន៍របស់គាត់ក្នុងនាមជាទាហានខ្មែរក្រហម និងត្រូវបានបង្ខំឲ្យបាញ់សម្លាប់ទាហាន លន់ នល់ នៅភូមិអូរស្រឡៅ ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង
11
។ គាត់ពន្យល់ថា ទាហាន លន់ នល់ ប្រហែល ៥០ នាក់ ដែលមិនមានអាវុធ ត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ដោយទាហានខ្មែរក្រហម ដែលអមដំណើរពួកគេជាមួយគាត់ ដើម្បីទៅស្វាគមន៍សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមបានរំដោះទីក្រុងភ្នំពេញពីរបប លន់ នល់ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥
12
។ ក្នុងចំណោមទាហាន ៥០ នាក់ ស្ថិតក្នុងឯកសណ្ឋានប៉ារ៉ា មានប្រហែល ៣ នាក់បានរត់គេចខ្លួនរួច
13
នៅសល់ប៉ុន្មានត្រូវបានសម្លាប់ទាំងអស់
14
។
លោក ជាល ជឿន បានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះថា នៅពេលដែលគាត់បាញ់កាំភ្លើងរបស់គាត់ទៅលើទាហាន លន់ នល់ បន្ទាប់ពីគេបានទាត់គាត់និងបង្ខំឲ្យគាត់ធ្វើដូច្នេះ ទាហានទាំងនោះបានដួលទៅនឹងដីរួចហើយ បន្ទាប់ពីត្រូវបានបាញ់ដោយទាហានខ្មែរក្រហមផ្សេងទៀតដែលនៅពីក្រោយគាត់
15
។
គាត់មិនបានដឹងពីមូលហេតុដែលទាហានខ្មែរក្រហមបាញ់លើទាហាន លន់ នល់ ដែលគាត់ថា សុទ្ធតែជាបុរស ហើយដឹកតាមរថយន្តនោះទេ
16
។ គាត់បានពន្យល់ទៅកាន់អង្គជំនុំជម្រះថា៖ “ខ្ញុំបានសួរទៅ ឌឿន [ប្រធានកង ១៣] ថាហេតុអ្វីបានជាពួកគេធ្វើដូច្នេះចំពោះទាហានទាំងនោះ ហើយហេតុអ្វីបានជាគេមិនប្រើកម្លាំងពលកម្មរបស់ពួកគេ ហើយ ឌឿន ប្រាប់ខ្ញុំថា ថាហេតុអ្វីបានជាខ្ញុំចង់ដឹងអំពីរឿងនោះ។ ខ្ញុំគិតថាខ្ញុំមានកំហុសដោយសួរគាត់នូវសំណួរនោះ។ ខ្ញុំឈប់សួរគាត់ទៀតហើយ។ ខ្ញុំខ្លាចថ្ងៃណាមួយខ្ញុំត្រូវគេតាមដាន”
17
។ ភ្លាមៗក្រោយហេតុការណ៍នោះ លោកត្រូវបានផ្លាស់ទៅស្រុកមោង ជាមួយទាហានខ្មែរក្រហមផ្សេងទៀត ដែលបានបាញ់ប្រហារលើទាហាន លន់ នល់ ផងដែរ
18
។
អង្គជំនុំជម្រះបានលើកយកសក្ខីកម្មរបស់លោក ជាល ជឿន នៅពេលសន្និដ្ឋានថា អតីតមន្ត្រីសាធារណៈរដ្ឋខ្មែរត្រូវបានបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យបង្ហាញសាវតារបស់ពួកគេ ក្រោមលេសថាពួកគេនឹងចូលគាល់សម្តេច នរោត្តម សីហនុ
19
។
ការរៀបការដោយបង្ខំក្នុងរបបខ្មែរក្រហម
លោក ជៀល ជឿន បានផ្តល់សក្ខីកម្មថា ប្រធានគ្រប់គ្រងផ្ទាល់របស់គាត់ឈ្មោះ ភាព បានចាប់គូគាត់ជាមួយនារីម្នាក់ ខណៈពេលគាត់កំពុងធ្វើជាកម្មករផ្លូវរថភ្លើង
20
។
“កាលពីពេលហ្នឹង ខ្ញុំអត់ចង់រៀបការទេ ព្រោះខ្ញុំរស់នៅម្នាក់ឯងស្រួល បើសិនជាមានប្រពន្ធ វាមានគ្នាដល់ពីរ វាអត់ស្រួល អ៊ីចឹងខ្ញុំអត់ទាន់ចង់រៀបការទេពេលហ្នឹង។ តែ ខ្ញុំមិនហ៊ានប្រកែកទេ នៅពេលដែល ភាព ប្រាប់ខ្ញុំថា អង្គការជាអ្នកកំណត់។ ខ្ញុំខ្លាចងាប់”
21
។
វីដេអូ






