សាវតារ និងតួនាទី
លោកស្រី ឯក ហេន (ហៅ “ជា”) គឺជាសមាជិកកងទ័ពខ្មែរក្រហម ហើយក្រោយមក គេដាក់ឱ្យនៅ កងចល័ត និងកងកាត់ដេរបន្ទាប់ពីការដួលរលំទីក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥
1
។ គាត់បាន ផ្តល់សក្ខីកម្មនៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ អំពីរចនាសម្ព័ន្ធមន្ទីរ និងអង្គការចាត់តាំងរបស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា (“ប.ក.ក”) នៅមុនពេល និងអំឡុងពេលសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងវគ្គសិក្សារៀនសូត្រ
2
។
បទពិសោធន៍របស់លោកស្រី ឯក ហេន នៅក្នុងកងទ័ពខ្មែរក្រហម
នៅឆ្នាំ១៩៧៤ លោកស្រី ឯក ហេន បានស័្មគ្រចិត្តចូលរួមជាមួយក្រុមយុទ្ធនារីនៃកងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅតំបន់ ២០៣ ឬហៅថា “ភូមិភាគបូព៌ា”
3
។ គាត់បានហ្វឹកហាត់នៅស្រុកកញ្ជ្រៀច រយៈពេល ៦ ខែ ប៉ុន្តែ មិនបានចូលរួមការប្រយុទ្ធណាមួយទេ ដោយសារថា ទីក្រុងភ្នំពេញ ត្រូវបានរំដោះរួចហើយនៅពេលដែលគាត់បានបញ្ចប់ការហ្វឹកហាត់
4
។ ប្រហែលជា បួនខែ ក្រោយពេលរំដោះ ក្រុមយុទ្ធនារី ត្រូវបានរំសាយ ហើយគាត់ត្រូវនៅកងចល័តដែលគេបញ្ជូនទៅសម្អាតសំណល់បាក់បែក និងរោងចក្រដែលរងការខូចខាតនៅ កំពង់សោម ហើយទទួលខុសត្រូវការងារជួសជុលទូទៅនៅក្រុងកំពង់សោម
5
។ ក្រោយមក គេឱ្យកងចល័តនេះទៅធ្វើការនៅស្រែអំបិល រយៈពេលបីខែ ហើយទីនោះ ស្ថានភាពការងារមានការលំបាកខ្លាំង
6
។ គាត់ត្រូវលីអំបិលទម្ងន់ប្រហែលជា ៦០គីឡូ ពីស្រែអំបិល ទៅឡានដឹកអំបិល ជារៀងរាល់ថ្ងៃ
7
។
ឪពុក និងបងប្រុសរបស់លោកស្រី ឯក ហេន ក៏បានចូលរួមជាមួយកងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅភូមិភាគ ៣០៤ ផងដែរ ឬហៅថា ភូមិភាគឧត្តរ
8
។ ឪពុករបស់គាត់់បានស្លាប់នៅឆ្នាំ១៩៧១ នៅស្រុកស្វាយទាប ដោយសារការទម្លាក់គ្រាប់បែកពីយន្តហោះលន់ នល់
9
ចំណែកឯ បងប្រុសរបស់គាត់ម្នាក់បានស្លាប់នៅឆ្នាំ១៩៧៤ នៅសមរភូមិព្រែកព្នៅ
10
។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានរកឃើញថា ដោយពិនិត្យមើលក្របខណ្ឌពេលវេលា ឪពុករបស់លោកស្រី ឯក ហេន ទំនងជាស្លាប់ដោយសារការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិក មិនមែនដោយសារការទម្លាក់គ្រាប់បែកពីយន្តហោះរបស់លន់ នល់ ទេ
11
។ ប៉ុន្តែ អង្គជំនុំជម្រះ បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់គាត់ នៅក្នុងចំណោមភស្តុតាងផ្សេងទៀត ដើម្បីសម្រេចថា តំបន់ ២០៣ គឺជាលេខកូដសំដៅលើភូមិភាគបូព៌ា ហើយតំបន់ ៣០៤ គឺជាលេខកូដសំដៅលើភូមិភាគឧត្តរ
12
។
រោងចក្រតម្បាញមជ្ឈិម
នៅឆ្នាំ១៩៧៦ លោកស្រី ឯក ហេន ត្រូវបានចាត់តាំងទៅរោងចក្រតម្បាញមជ្ឈិម នៅជិតផ្សារអូរឫស្សី នៅ ទីក្រុងភ្នំពេញ
13
។ ភ្នំពេញ “ស្ងាត់ជ្រងំ”
14
។ រោងចក្រតម្បាញមជ្ឈិម គឺជា“កន្លែងកាត់ដេរធំ”
15
។ កងកាត់ដេររបស់គាត់ មានឈ្មោះថា “គ-៩” ដែលជាផ្នែកមួយនៃមន្ទីរ ៨៧០ ប៉ុន្តែ គាត់មិនដឹងថា មន្ទីរ ៨៧០ ជាអ្វីនោះទេ
16
។
នៅពេលដែលគាត់នៅទីនោះ ខៀវ សំផន បានមកមើលរោងចក្រតម្បាញមជ្ឈិមចំនួនប៉ុន្មានដង
17
។ ខៀវ សំផន មិនបានចំណាយពេលច្រើននៅរោងចក្រទេ នៅក្នុងដំណើរទស្សកិច្ចរបស់គាត់ ប៉ុន្តែ មិនបានសាកសួរកម្មករអំពីស្ថានភាពការងារ ឬម៉ោងធ្វើការ
18
។ លោកស្រី ឯក ហេន យល់ថា លោក ខៀវ សំផន ទៅនោះ គឺគ្រាន់តែដើម្បីលើកទឹកចិត្តតែប៉ុណ្ណោះ
19
។ ប៉ង់ មកពីមន្ទីរ ៨៧០ ក៏មករោងចក្រប៉ុន្មានដងដែរ ដើម្បីមកមើលកម្មករ
20
។ នៅពេលដែលលោកស្រី ឯក ហេន នៅក្នុងកងកាត់ដេរ គាត់បានឃើញគេយកមនុស្សបួននាក់ចេញទៅ រួមមាន លោក កែវ ប្រធានរោងចក្រ និងឈ្មោះ គុន
21
។ លោកស្រី ឯក ហេន បានធ្វើការនៅរោងចក្រនេះ រហូតដល់ថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩
22
។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់លោកស្រី ឯក ហេន បន្ថែមពីលើភស្តុតាងផ្សេង ដើម្បីសម្រេចថា អ្នកដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យត្រឡប់មកភ្នំពេញវិញបន្ទាប់ពីរំដោះហើយ គឺដើម្បីជួយគាំទ្រតម្រូវការប្រតិបត្តិការរបស់ខ្មែរក្រហម
23
ដោយក្រុងភ្នំពេញបានជម្លៀសប្រជាជនចេញអស់ភាគច្រើនហើយ
24
។
វគ្គសិក្សារៀនសូត្រ
នៅពេលដែលនៅរោងចក្រ លោកស្រី ឯក ហេន បានចូលរួមវគ្គសិក្សារៀនសូត្រចំនួន ២ ក្រោមគណៈអធិបតីរបស់ខៀវ សំផន និង នួន ជា
25
។ វគ្គរៀនសូត្រទាំងនេះ មានមនុស្សចូលរួមចំនួនពី ៤០០ នាក់ ទៅ ៥០០ នាក់ ហើយជាធម្មតា មានរយៈពេល មួយថ្ងៃ
26
។
វគ្គសិក្សារៀនសូត្រលើកទីមួយ បានធ្វើឡើងនៅឆ្នាំ១៩៧៦ ដែលនិយាយអំពីការខិតខំធ្វើការ សាមគ្គីភាព និង ការកសាងប្រទេស ឱ្យសម្បូររុងរឿង ក្រោយពីបញ្ចប់សង្គ្រាម
27
។ គេបានប្រាប់អ្នកចូលរួមវគ្គសិក្សា ឱ្យអត់ធ្មត់ និងខិតខំបំពេញការងារតាមការកំណត់៖ អ្នកធ្វើស្រែ ត្រូវធ្វើឱ្យបានបីតោនក្នុងមួយហិកតា ហើយអ្នកនៅរោងចក្រ ត្រូវខិតខំធ្វើការឱ្យបានទិន្នផលស្រដៀងគ្នានេះដែរ
28
។ នៅពេលរសៀល អ្នកចូលរួមវគ្គសិក្សា ត្រូវធ្វើស្វ័យទិតៀននៅក្នុងក្រុម
29
។
វគ្គសិក្សាទី២ បានធ្វើឡើងនៅឆ្នាំ១៩៧៨ ដោយផ្តោតលើអំពើក្បត់ និងជនក្បត់ រួមមាន ក្រុមឧត្តរ និង កុយ ធួន និងការបោសសម្អាតអ្នកជាប់ខ្សែ កុយ ធួន
30
។ គេបានប្រាប់អ្នកចូលរួមវគ្គសិក្សា ឱ្យខិតខំធ្វើការ “ឱ្យទាន់ផែនការ” និងត្រូវកែខ្លួនប្រសិនបើមានកំហុស ហើយត្រូវការពារដែនដីដើម្បីកុំឱ្យយួនឈ្លានពាន
31
។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់លោកស្រី ឯក ហេន ដើម្បីសម្រេចថា ខៀវ សំផន និង នួន ជា បានបង្រៀននៅវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនយោបាយទ្រង់ទ្រាយធំ នៅសម័យកម្ពុជា ប្រជាធិបតេយ្យ ដោយក្នុងនោះពួកគាត់បានពិភាក្សាអំពីការកំណត់អត្តសញ្ញាណខ្មាំង និងការបោសសម្អាតខ្មាំង ព្រមទាំងការបំពេញការងារ និងការកំណត់បរិមាណផលិតកម្ម
32
។
វីដេអូ


