សាវតារ និងតួនាទី
លោក ហ៊ុន ឈុនលី គឺជាវេជ្ជបណ្ឌិតជំងឺទូទៅតាំងពីឆ្នាំ១៩៦៧
1
។ រវាងឆ្នាំ១៩៧៣ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ គាត់គឺជាវេជ្ជបណ្ឌិតយោធានៅរបប លន់ នល់
2
។ នៅរបបខ្មែរក្រហម គាត់គឺជាបុគ្គលិកពេទ្យ
3
រហូតដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៧
4
ទើបគាត់ក្លាយជាកសិករសហករណ៍
5
។ លោក ហ៊ុន ឈុនលី បានផ្តល់សក្ខីកម្មនៅចំពោះមុខ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង នៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ អំពីការជម្លៀសប្រជាជនដំណាក់កាលទី១ (ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥) ថ្នាក់ដឹកនាំ ប.ក.ក គោលនយោបាយរបស់ ប.ក.ក របៀបទាក់ទង និងរចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋបាល។ ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាទាំងនេះ អង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូលនៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ និងអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងនៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០២ បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់គាត់។
ការជម្លៀសប្រជាជនដំណាក់កាលទី១ (ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥)
លោក ហ៊ុន ឈុនលី បានផ្តល់សក្ខីកម្មថា នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ គាត់បានឮការផ្សព្វផ្សាយពីលោក ម៉ី ស៊ីចាន់ ឧត្តមសេនីយ៍របស់ លន់ នល់ តាមវិទ្យុភ្នំពេញថាទាហាន លន់ នល់ បានចុះចាញ់ ខ្មែរក្រហមហើយ
6
។ ខ្មែរក្រហម បានរំដោះអ្នកទោស និងផ្តល់ជូនម៉ូតូ ដើម្បីអបអរសាទរ
7
។ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហម បានប្រកាសអំពីការជម្លៀសជនជាតិវៀតណាម (“យួន”) ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ
8
ហើយបាននិយាយថាទាហាន លន់ នល់ ត្រូវតែប្រមូលគ្នា
9
។ នៅថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ឡានដឹកទាហានជាន់ខ្ពស់ អ្នករដ្ឋការ និងប្រធានមន្ទីរបាត់ដំបង (ប្រហែលជា ២០០នាក់)
10
ក្រោមលេសថា គេនឹងយកទៅភ្នំពេញ ដើម្បីទទួលសម្តេចសីហនុ
11
។ ប៉ុន្តែ អ្នកទាំងនោះត្រូវបានសម្លាប់នៅភ្នំធិបតី
12
។ ទាហានឋានៈទាបត្រូវឡានដឹកទៅប៉ៃលិន
13
ហើយបញ្ជាឱ្យធ្វើស្រែចម្ការនៅជិត អូរពងមាន់
14
។ នៅថ្ងៃទី២១ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហម បានស្នើបុគ្គលិកពេទ្យថ្នាក់អនុសេនីយ៍ ចំនួន ១៣ នាក់ពីមន្ទីរពេទ្យ ៤០៣ ឲ្យឡើងឡាន ក្រោមលេសថាទៅជួបពេទ្យបដិវត្តន៍
15
។ ប៉ុន្តែ អ្នកទាំងនោះត្រូវគេសម្លាប់នៅវាលស្រែ
16
។ ដោយចៃដន្យ លោក ហ៊ុន ឈុនលី មិនបានស្ថិតនៅក្នុងចំណោមអ្នកទាំងនោះទេ ពីព្រោះថា គាត់អវត្តមានមិនបាននៅមន្ទីរពេទ្យ នៅថ្ងៃនោះទេ
17
។ នៅថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ មិត្ត ស៊ូ ហៅ ខែក ប៉ែន (ប្រធានតំបន់ ៤)
18
បានបញ្ឈប់ប្រធានមន្ទីរពេទ្យ ៤០៣ ហើយដាក់ជំនួសវិញនូវបុគ្គលិកខាងយាមម្នាក់ដែលមិនមានការអប់រំផ្នែកពេទ្យឱ្យធ្វើជាប្រធានមន្ទីរពេទ្យវិញ
19
។ បុគ្គលិកពេទ្យជាច្រើននាក់ មិនយល់ស្របតាមសេក្តីសម្រេចរបស់គាត់ទេ ហើយត្រូវបានបញ្ជូនទៅធ្វើស្រែ
20
។ មិត្ត ស៊ូ ក៏បានស្នើឱ្យប្រជាជន លះបង់កម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន
21
ហើយបាននិយាយថា វេជ្ជបណ្ឌិតនឹងត្រូវបណ្តុះបណ្តាលរយៈពេលតែ ៧ ថ្ងៃទេ អាចចាប់ផ្តើមធ្វើការងារបានហើយ មិនមែនរយៈពេល ៧ ឆ្នាំទេ
22
។ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥
23
កងទ័ពខ្មែរក្រហម បានចាប់ផ្តើមជម្លៀសអ្នកបាត់ដំបង។ លោក ហ៊ុន ឈុនលី បានឮសំឡេងកាំភ្លើង និងការប្រកាសតាមមីក្រូ ចំណែកឯ ប្រជាជន រួមមាន មនុស្សចាស់ និង អ្នកជំងឺផង ត្រូវបានបណ្តេញចេញពីផ្ទះសម្បែង
24
។ បីថ្ងៃក្រោយមក គេប្រាប់ថា ប្រជាជនត្រូវទៅធ្វើស្រែនៅជនបទ
25
។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង នៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់ លោក ហ៊ុន ឈុនលី នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចដែលថា ឧត្តមសេនីយ៍ ម៉ី ស៊ីចាន់ បានធ្វើការប្រកាសមួយកាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ និងសេចក្តីសម្រេចពាក់ព័ន្ធនឹងការជម្លៀសអ្នកបាត់ដំបង
26
។ អង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូល នៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់គាត់ ដើម្បីបញ្ជាក់អំពីការសម្លាប់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៅខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥
27
។ នៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០២ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់លោក ហ៊ុន ឈុនលី ដើម្បីបញ្ជាក់អំពីការជម្លៀសអ្នកបាត់ដំបង
28
និងការសម្លាប់ កម្មាភិបាលយោធាជាន់ខ្ពស់នៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥
29
។
ថ្នាក់ដឹកនាំ ប.ក.ក និងរចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋបាល (រាប់បញ្ជូលទាំង មន្ទីរពេទ្យ)
លោក ហ៊ុន ឈុនលី បានស្គាល់ ខៀវ សំផន ជាប្រធានសារព័ត៌មានឈ្មោះ “L’Observateur”
30
ប៉ុន្តែ មិនដែលបានជួបគាត់ដោយផ្ទាល់ទេ
31
។ លោក ហ៊ុន ឈុនលី ក៏ស្គាល់គ្រួសាររបស់ នួន ជា ដែរ ប៉ុន្តែ មិនដែលបានជួប នួន ជា ដោយផ្ទាល់នោះទេ
32
។ នៅក្នុងអង្គប្រជុំនានា កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម មិនដែលណែនាំខ្លួន ដោយប្រាប់ឈ្មោះ ឬឋានៈនោះទេ
33
។ អ្វីគ្រប់យ៉ាង ត្រូវរក្សាការសម្ងាត់បំផុត។ បញ្ហានានាត្រូវដោះស្រាយដោយមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៅថ្នាក់លើ
34
។ មន្ទីរពេទ្យខ្មែរក្រហម ត្រូវគ្រប់គ្រងដោយសមមិត្ត ហឿន (អនុគណៈតំបន់ ៣ និងជាបងប្អូនរបស់ រស់ ញឹម)
35
។ រស់ ញឹម ហៅ កៅ ហៅ មូល សម្បត្តិ គឺជាប្រធានភូមិភាគ
36
។ លោក ហ៊ុន ឈុនលី ទទួលបញ្ជាពីប្រធាន និងអនុប្រធានមន្ទីរពេទ្យ
37
ដើម្បីព្យាបាលកងទ័ព មិនមែនព្យាបាលជនស៊ីវិលទេ
38
។ មន្ទីរពេទ្យស៊ីវិល គឺជាកន្លែងដែលដាក់ចារកម្ម កំណត់ថាជា “ខ្មាំងបដិវត្តន៍”
39
ហើយសម្រាប់ប្រជាជនខ្មែរ វាក៏ជា“បន្ទប់រង់ចាំគេប្រហារជីវិត”
40
។ អ្នកជំងឺ ត្រូវបានចាត់ទុកដូចជាសត្វ
41
មិនមានអនាម័យ អាហារពីរពេលក្នុងមួយថ្ងៃ
42
ហើយមិនមានថ្នាំគ្រប់គ្រាន់
43
។ មិនមានបន្ទប់ព្យាបាលកុមារ ឬសម្រាលកូនឡើយ
44
។ ខ្មែរក្រហម បានដកហូតថ្នាំ និងទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកជំងឺដែលបានស្លាប់
45
។ ផ្ទុយមកវិញ នៅមន្ទីរពេទ្យយោធាខ្មែរក្រហម អ្នកជំងឺ ទទួលបានការព្យាបាល និងអាហារគ្រប់គ្រាន់
46
។ នៅពេលមួយ ក្មេងជំទង់ម្នាក់ ត្រូវបានកោះហៅឱ្យមកមន្ទីរពេទ្យ ក្រោមលេសថាមករៀបចំថ្នាំ
47
ប៉ុន្តែ ត្រូវចាក់ថ្នាំសន្តំ ត្រូវគេវះកាត់ដើម្បីជាធ្វើការពិសោធន៍
48
និងដុតទាំងរស់
49
។ នៅរបបខ្មែរក្រហម មាន ៥ ថ្នាក់ គឺ ថ្នាក់ភូមិ ថ្នាក់ឃុំ ថ្នាក់ស្រុក ថ្នាក់តំបន់ និងចុងក្រោយ ថ្នាក់ភូមិភាគ
50
។ មិនមានខេត្តទេ
51
។ គណៈកម្មាធិការភូមិនីមួយៗមានប្រធានខ្មែរក្រហមម្នាក់ និងអនុប្រធានពីរនាក់ ហៅថា អ្នកចាស់ (អ្នកមូលដ្ឋាន)
52
។ ប្រធានភូមិមានអ្នកយកការណ៍សម្ងាត់ ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសពីកសិករក្រីក្រខ្លាំងដែលសម្លាប់មនុស្សដោយគ្មានការស្ទាក់ស្ទើរ
53
ហើយភាគច្រើន យកការណ៍លើប្រជាជនថ្មី
54
។
គោលនយោបាយរបស់ ប.ក.ក
ថ្នាក់លើ បញ្ជាឱ្យសម្លាប់អតីតទាហាន និងបុគ្គលិកពេទ្យស៊ីវិលក្នុងនោះមានទាំងសហការីរបស់លោក ហ៊ុន ឈុនលី
55
ព្រមទាំងបញ្ញវន្តផ្សេងទៀត
56
។ ក្នុងចំណោមបុគ្គលិកមន្ទីរពេទ្យបាត់ដំបងចំនួន ១២៥ នាក់ មានតែប្រហែលជា ៣០ នាក់ប៉ុណ្ណោះដែលនៅមានជីវិត
57
។ ក្នុងចំណោមវេជ្ជបណ្ឌិតស៊ីវិល និងយោធាចំនួន ១៤ នាក់ មានតែពីរនាក់ទេដែលនៅមានជីវិត គឺ លោក ហ៊ុន ឈុនលី និង អូន ស៊ី
58
។ មនុស្សឈប់ពាក់វ៉ែនតា ដើម្បីកុំឱ្យគេមើលទៅដូចជាបញ្ញវន្ត
59
ហើយស្លៀកពាក់ខោអាវមើលទៅចាស់ៗ
60
។ មិនមានសេរីភាពក្នុងការប្រតិបត្តិសាសនាទេ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៦ ព្រះសង្ឃទាំងអស់ត្រូវឱ្យចេញពីវត្ត
61
ហើយវត្តអារាមត្រូវប្រែក្លាយជាគុក មន្ទីរឃុំឃាំង ឃ្លាំងអាវុធ (និងធ្វើជាកន្លែងអ្វីផ្សេងទៀត)
62
។ ខ្មែរក្រហម បានបំផ្លាញព្រះវិហារគ្រិស្តសាសនា និងបានសម្លាប់ប្រធានវិហារសាសនាគ្រិស្តឈ្មោះ សម្តេច ទេព ប៉ូលអឹម
63
។ នៅពេលមកដល់បាត់ដំបងនៅខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៥ ប្រជាជនចាស់ដែលត្រូវបានជម្លៀសមក ទទួលបានដីទំនេរមួយកន្លែង
64
។ ចំនួនពាក់កណ្តាលនៃចំនួនគ្រួសារឥស្លាមចំនួន ១០០ គ្រួសារ នៅទីនោះបានស្លាប់ ដោយសារអត់អាហារ
65
។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង នៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០២ បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់លោក ហ៊ុន ឈុនលី ដើម្បីបញ្ជាក់ថា មិនមានសេរីភាពសាសនានៅសម័យខ្មែរក្រហមទេ ហើយព្រះចៅអធិការវត្តពោធិ៍វាល ត្រូវបានដកតំណែង ចំណែកឯវត្តអារាមត្រូវបានកែប្រែទៅជាគុកវិញ
66
។
វិធីសាស្ត្រនៃការប្រាស្រ័យទាក់ទង
មិនមានការប្រកាសជាផ្លូវការទេ។ សេចក្តីណែនាំត្រូវចេញដោយផ្ទាល់មាត់
67
ហើយគេទទួលព័ត៌មាន តាមការនិយាយតគ្នា
68
។ លោក ហ៊ុន ឈុនលី មានវិទ្យុសម្ងាត់មួយ ហើយនៅពេលយប់ ស្តាប់វិទ្យុសំឡេង អាមេរិក
69
ប៉ុន្តែ គាត់មិនបានឮព័ត៌មានអំពីអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ទេ
70
។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងនៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ និងសំណុំរឿង ០០២/០២ បានរកឃើញថា ចំនួនប្រជាជនជាទូទៅ មិនបានទទួលព័ត៌មានដោយសេរីទេ នៅសម័យខ្មែរក្រហម
71
ហើយការស្តាប់វិទ្យុ អាចនាំឱ្យមានហានិភ័យផ្ទាល់ខ្លួន
72
។
ការឈឺចាប់របស់ លោក ហ៊ុន ឈុនលី
គ្មាននរណាម្នាក់ហ៊ានជំទាស់នឹងបទបញ្ជារបស់ខ្មែរក្រហម ឬក៏ហ៊ានសួរសំណួរទេ ដោយភ័យខ្លាចគេសម្លាប់
73
។ មិនមានសេរីភាពក្នុងការធ្វើដំណើរទេ ប្រសិនបើគ្មានការអនុញ្ញាត
74
។ ដោយផ្អែកលើបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន គាត់បានសរសេរសៀវភៅមួយក្បាលដែលមានចំណងជើងថា “ជីវិតគ្រូពេទ្យម្នាក់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម”
75
។ លោកបានលើកឡើងថា “ការឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍នៅក្នុងជំនាន់ ប៉ុល ពត មិនអាចធ្វើឱ្យខ្ញុំភ្លេចបានទេ”
76
។
វីដេអូ







