ហ៊ុន សិត្ថានី

សាវតារ និងតួនាទី

អ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី ធ្វើការនៅទំនប់ ១ មករា (“ទំនប់”) ពីខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៦ រហូតដល់អំឡុងខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៧ ។ គាត់ផ្តល់សក្ខីកម្មក្នុងនាមជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០២ ស្តីពីលក្ខខណ្ឌការងារ និងរស់នៅ នៅទំនប់ ១ មករា ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់អ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី ក្នុងការសន្និដ្ឋានអំពីទំនប់នេះ រួមមានការសន្និដ្ឋានថា៖ (i) ប្រជាជនរាប់ម៉ឺននាក់ត្រូវបានបង្ខំឲ្យធ្វើការក្រោមលក្ខខណ្ឌដ៏លំបាក (ii) លក្ខខណ្ឌរស់នៅមានការខ្វះខាតខ្លាំង (iii) អតីតទាហាន និង មន្ត្រីរដ្ឋការរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងបញ្ជូនទៅកាន់ទំនប់នេះ និង (iv) កម្មករទទួលបាន អាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ ។

លក្ខខណ្ឌការងារ

យោងតាមអ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី មានកម្មកររាប់ម៉ឺននាក់ធ្វើការនៅទំនប់ ១ មករា តែចំនួននេះមិនថេរទេ ។ ទំនប់នេះជា “សមរភូមិក្តៅ” ដោយមានម៉ោងធ្វើការយូរ និងតឹងតែង ហើយបរិមាណការងារកំណត់ប្រចាំថ្ងៃត្រូវបំពេញឲ្យបាន ។ គាត់ចាំថាគាត់ត្រូវធ្វើការហួសកម្លាំង ហើយជួនកាលសន្លប់បាត់ស្មារតី ពេលកំពុងធ្វើការ ទាល់តែកម្មករផ្សេងទៀតដែលធ្វើការជាមួយគាត់ជួយចាប់ខ្យល់ ឬបោចសក់គាត់ទើបគាត់ភ្ញាក់ដឹងខ្លួនវិញ ។ ប្រជាជនដែលមិនអាចបំពេញតាមបរិមាណការងារកំណត់ត្រូវគេសម្លាប់ ហើយបុរសម្នាក់ដែលគាត់ស្គាល់មកពីភូមិរបស់គាត់បានស្លាប់ ដោយសារធ្វើការងារហួសកម្លាំង បន្ទាប់ពីត្រឡប់ពីការដ្ឋានមកដល់ផ្ទះវិញបានពីរសប្តាហ៍ ។ មានការបាក់ដីបណ្តាលមកពីអ្នកភូមិប្រណាំងគ្នាបញ្ចប់ការងារឲ្យបានឆាប់ ហើយជាលទ្ធផលនាំឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ ។ នៅពេលគេប្រើគ្រឿងបំផ្ទុះ ជាធម្មតាគេមិនបានប្រាប់កម្មករជាមុនទេ ហើយជាលទ្ធផលកម្មករត្រូវរងរបួស ។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រធានកងមិនបានធ្វើការធ្ងន់ទេ ហើយពេលខ្លះបាត់ខ្លួនទៅសម្រាកកន្លែងផ្សេង ។ ពួកគេហូបសាច់ជ្រូក និងសាច់គោរៀងរាល់ដប់ថ្ងៃម្តង និងកើតជំងឺរាករូស ដោយសារ អាហារសម្បូរច្រើនមុខពេក ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់អ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី នៅក្នុងការសន្និដ្ឋានថា៖ (i) ចំនួនកម្មករនៅទំនប់ ១ មករា មានចំនួនរាប់ម៉ឺននាក់ ចន្លោះពី ២០០០០ និង ៤០០០០ ក្នុងអំឡុងពេលមានការសាងសង់ច្រើន (ii) ទំនប់នេះមានម៉ោងពេលធ្វើការតឹងតែង ហើយកាលបរិច្ឆេទកំណត់ត្រូវតែគោរពតាម (iii) មានការបាក់ដីជាច្រើនដងនៅទំនប់នេះ បណ្តាលមកពីបរិយាកាសតានតឹង ការប្រណាំងប្រជែងដោយបង្ខំនាំឱ្យកម្មករជាច្រើនរងរបួស និងស្លាប់ (iv) ម៉ោងធ្វើការសម្រាប់កម្មករមានរយៈពេលយូរ និងការងារលំបាកខ្លាំង និងលក្ខខណ្ឌពិបាក ហើយកម្មករត្រូវ ភ័យខ្លាច ក៏ប្រឹងសម្រេចតាមកំណត់ការងារ (v) កម្មករជាធម្មតាទទួលបានថ្ងៃសម្រាកមួយថ្ងៃរៀងរាល់ ១០ ថ្ងៃម្តង ហើយ (vi) លក្ខខណ្ឌការងារសម្រាប់អ្នកគ្រប់គ្រង និងអ្នកបច្ចេកទេសមិនពិបាកដូចកម្មករទេ ។ អ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី ក៏បានរំលឹកថា កុមារត្រូវបានបង្ខំឲ្យធ្វើការនៅទំនប់នោះ ។ ទោះជាយ៉ាងណា អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង សន្និដ្ឋានថា ភ័ស្តុតាងតែមួយគត់ដែលបង្ហាញថាកុមារត្រូវបានបង្ខំឲ្យធ្វើការនៅទំនប់ ១ មករា បានមកពីអ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី ហើយទោះបីជាមានឧទាហរណ៍ដាច់ដោយឡែកច្បាស់លាស់អំពីកុមារធ្វើការនៅទីនោះក្តី វាមិនមែនជាការអនុវត្តន៍ជាទូទៅ នោះទេ ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាកំពូលបានដកស្រង់សក្ខីកម្មរបស់អ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី នៅក្នុងការសន្និដ្ឋានថា អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានសន្និដ្ឋានយ៉ាងសមហេតុផលថា ការស្លាប់មួយចំនួនបណ្តាលមកពីលក្ខខណ្ឌមានកម្រិតទាបនៅទំនប់នោះ ។

លក្ខខណ្ឌរស់នៅ

អ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី រៀបរាប់ពីរបៀបអ្នកយាមខ្មែរក្រហមឃ្លាំមើលកម្មករនៅទំនប់ ដើម្បីការពារមិនឲ្យពួកគេរត់គេច ។ អ្នកយាមបានគំរាមចាប់ខ្លួនអ្នកធ្វើការ ប្រសិនបើរកឃើញថាមានអ្នកនិយាយគ្នា ហើយករណីបងប្អូនពីរនាក់កំពុងនិយាយគ្នា ក៏ត្រូវបង្ខំឲ្យបែកគ្នា ។ ទាក់ទងនឹងបញ្ហាអនាម័យទូទៅវិញ មិនមានការខិតខំប្រឹងប្រែងកម្ចាត់សត្វរុយទេ ដូចជាបាញ់ថ្នាំជាដើម ហើយមានករណីជាច្រើននាំឲ្យកើតជំងឺរាកមួល ដោយសារអាហារមានរុយរោមច្រើន ។ ជាងនេះទៀត កម្មករមានសម្លៀកបំពាក់តែមួយ ឬពីរសម្រាប់ប៉ុណ្ណោះ ។ ថ្នាំអាចម៍ទន្សាយដែលពេទ្យផ្តល់ឲ្យនោះមិនមានប្រសិទ្ធភាពព្យាបាលជំងឺទេ ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់អ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី ក្នុងការសន្និដ្ឋានថា៖ (i) ស្ថានភាពលំបាកក្នុងការរស់នៅនៅទំនប់នេះ កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារវត្តមានយោធានិងកងឈ្លប ដែលពេលខ្លះមានអាវុធ ឃ្លាំមើលអ្នកធ្វើការ ដើម្បីធានាថា មានអ្នកធ្វើការបានច្រើនបំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន (ii) លក្ខខណ្ឌអនាម័យ មានកម្រិតទាបនិងមានកង្វះខាតខ្លាំង ហើយមិនអាចសមល្មមឱ្យកម្មករអាចធ្វើការងារតាមកម្រិតត្រូវធ្វើនោះទេ ហើយកម្មករទទួលបានសម្លៀកបំពាក់តិចតួចបំផុត និងពុំមានអ្វីសម្រាប់បោកគគ់ទេ ធ្វើឲ្យមានជំងឺ និង ធ្វើឲ្យកម្មករនៅទំបន់នោះ កាន់តែលំបាកវេទនាខ្លាំងថែមទៀត និង (iii) កម្មករមិនទទួលបានការថែទាំវេជ្ជសាស្ត្រត្រឹមត្រូវទេ ។

អតីតទាហាននិងមន្ត្រីរដ្ឋការនៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរនៅទំនប់ ១ មករា

យោងតាមអ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី ឪពុករបស់គាត់គឺជាគ្រូបង្រៀននៅក្នុងរបប លន់ នល់ ក្រោយមកត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងបញ្ជូនទៅធ្វើការនៅទំនប់នេះ ហើយបានបាត់ខ្លួនរហូត (គេប្រាប់គាត់ថា ឪពុកគាត់ត្រូវបានសម្លាប់នៅវត្តបារាយជាន់ដែក) ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់អ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី នៅក្នុងការសន្និដ្ឋានថា ក្រោយពេលដែលកម្មករនៅទំនប់នេះត្រូវបានបញ្ជូនទៅវត្តបារាយជាន់ដែក ពួកគេត្រូវបានសម្លាប់ ។ អង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូលបានយោងទៅលើសក្ខីកម្មរបស់អ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី នៅក្នុងការបដិសេធទឡ្ហីករណ៍របស់ ខៀវ សំផន ដែលថាសក្ខីកម្មរបស់គាត់ទាក់ទងនឹងការចាប់ខ្លួនឪពុកគាត់ ផ្អែកលើមូលហេតុនយោបាយ គឺជាពាក្យចចាមអារ៉ាម និងមិនគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការសន្និដ្ឋានពីគោលនយោបាយកំណត់គោលដៅលើអតីតទាហាននិងមន្ត្រីរដ្ឋការនៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់នៅទំនប់នោះទេ និងបានរំលឹកថា អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងអាចពឹងផ្អែកយ៉ាងត្រឹមត្រូវលើភ័ស្តុតាងចចាមអារ៉ាមករណីអាចបញ្ជាក់បានជាមួយភ័ស្តុតាងផ្សេង ហើយអាចកំណត់ ធាតុផ្សំនៃបទឧក្រិដ្ឋ រួមទាំងការបញ្ជាក់ករណីនេះបាន ដោយសារការចាប់ខ្លួនអតីតទាហាន និងមន្ត្រីរដ្ឋការនៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ គឺជាការអនុវត្តទូទៅ ជាទូទៅរួចទៅហើយ ។

កង្វះអាហារ និងទឹកស្អាត

យោងតាមអ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី កម្មករនៅទំនប់នេះខ្វះខាតអាហារ និងទឹកស្អាតផឹក ហើយស្ត្រីភាគច្រើនពីភូមិរបស់គាត់បាត់រដូវដោយសារហូបមិនឆ្អែត ។ នៅរដូវភ្លៀងក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ មានកង្វះអាហារនៅក្នុងភូមិរបស់គាត់ ហើយអ្នកភូមិហូបតែបបររាវប៉ុណ្ណោះ ។ ស្បៀងអាហារត្រូវគេផ្គត់ផ្គង់ទៅឲ្យឈ្លប និងទាហាននៅសមរភូមិជួរមុខ ហើយស្រូវត្រូវគេដឹកទៅដាក់ឃ្លាំងរបស់ឃុំ សូម្បីតែពេលមានការខ្វះខាតអាហារ ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានយោងសក្ខីកម្មរបស់អ្នកស្រី ហ៊ុន សិត្ថានី នៅក្នុងការសន្និដ្ឋានថា៖ (i) បរិមាណ និងគុណភាពអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ ដែលជាលទ្ធផលកម្មករនៅទំនប់នេះទទួលរងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ និងស្គមស្គាំង (ii) កម្មករត្រូវផឹកទឹកឆៅ និង (iii) ទោះបីជាគោលបំណងចម្បងរបស់ទំនប់គឺត្រូវផ្តល់ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រកសិកម្ម ដល់តំបន់ធ្វើស្រែជិតខាងនោះយ៉ាងណាក្តី ស្រូវភាគច្រើនត្រូវដឹកជញ្ជូនទៅក្រៅនៅពេលឃុំរបស់កម្មករ កំពុងមានកង្វះខាតអាហារ ។

សេចក្តីថ្លែងទុក្ខ

“ផលវិបាកទាំងអស់ដែលធ្លាក់មកលើរូបខ្ញុំ គឺយើងធ្លាប់រស់នៅជួបជុំគ្រួសារ មានក្ដីសុខ ដល់ ពេលរបបនោះចូលមក គឺយើងបាត់បង់អស់រលីង គឺបាត់បង់គ្រប់យ៉ាង បាត់បង់ផ្ទះសម្បែង ទ្រព្យសម្បត្តិ ឪពុកម្ដាយ បងប្អូន គឺខ្ញុំរស់នៅតែម្នាក់ឯង។ ខ្ញុំបាត់បង់គ្មានសល់ ទុក្ខលំបាកដែលខ្ញុំមិនធ្លាប់ស្គាល់ គឺខ្ញុំស្គាល់អស់ហើយ។ ភាពឯកោហ្នឹងយ៉ាងណា អ្នកណាដែលឯកោដូចខ្ញុំ អ្នកនោះនឹងដឹង អ្នកដែលគេមិនឯកោ គឺគេមិនដឹងទេ។ គេថាយើងនៅបានប្រយោជន៍អី អាយំយែកហ្នឹងនោះ។ ខ្ញុំមិនចង់យំទេ តែខ្ញុំទប់វាមិនបាន កាលខ្ញុំរំឭក គឺឃើញហាក់នៅថ្មីៗ ខ្ញុំស្ដាយ ខ្ញុំស្រណោះ ខ្ញុំអាឡោះអាល័យ។ ក្នុងជីវិត ខ្ញុំស្គាល់ហើយភាពពិបាកយ៉ាងណា។ ហេតុអីបានជាវេនខ្ញុំត្រូវជួបរឿងអ‍៊ីចឹងៗ។ តើលោកអ្នកដឹកនាំ និងលោកដឹកនាំប្រទេសយ៉ាងម៉េច? លោកមានអាណិតអាសូរកូនខ្មែរទេ? លោកដឹងពីផលវិបាកទេ? ធ្លាប់ពីមានរបស់របរប្រើប្រាស់សព្វបែបយ៉ាងមកបាតដៃទទេ វេទនាប៉ុនណា។ ខ្ញុំខ្លាចណាស់ ខ្ញុំខ្លាចមែនទែន ខ្លាចបាក់ស្បាតអស់ហើយ អ្វីដែលជាទុក្ខសោក រស់នៅគ្មានសិទ្ធិសេរីភាព។ ខ្ញុំសូមជម្រាបថា សូមកុំឲ្យមានរបបនេះបន្ដទៀតលោកអើយ កុំឲ្យមានឲ្យសោះ។ ឈឺចាប់ណាស់ក្នុងជីវិត ឈឺចាប់រកអ្វីប្រៀបពុំបានទេ ស្គាល់តែការប្រឹង ស្គាល់តែការខំ អ្នកដែលគ្មានកំហុស ខំធ្វើការហើយនៅតែសម្លាប់បានទៀត ប្រឹងអស់ពីកម្លាំងកាយចិត្ត។ ស្លាប់ដោយសារមាត់ សម្លាប់គ្នា ដោយសារមាត់។ តែថាខុស គេយកទៅហើយ។ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ គ្មានអាសូរគ្នាយ៉ាងនេះ។ រស់នៅគ្មានប្រយោជន៍អីទេ ស្គាល់តែភាពព្រាត់ប្រាសគ្នា ប្ដីព្រាត់ប្រពន្ធ កូនព្រាត់ម៉ែឪ អាងអី សង្ឃឹមអី បើនៅតូចៗ។ បើសិនជាអស់លោកដឹងចាប់ពីថ្ងៃនេះទៅ សូមកុំឲ្យមានទៀត ឈប់ហើយ ត្រឹមហ្នឹងហើយ” ⁴⁹ ។

វីដេអូ

សក្ខីកម្ម
កាលបរិច្ឆេទ	កំណត់ហេតុជាលាយលក្ខណ៍អក្សរនៃកិច្ចដំណើរការនីតិវិធីជំនុំជម្រះ	លេខប្រតិចារិក
ថ្ងៃទី២៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥	E1/305	E1/305.1
ថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥	E1/306	E1/306.1

ឯកសារពាក់ព័ន្ធ
ចំណងជើងឯកសារជាភាសាខ្មែរ	ចំណងជើងឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស	ចំណងជើងឯកសារជាភាសាបារាំង	លេខឯកសារ D	លេខឯកសារ E3
រូបថតបង្ហាញពី អៀង ធីរិទ្ធ ដឹកនាំគណៈប្រតិភូការបរទេសចុះពិនិត្យគម្រោងពលកម្មដោយបង្ខំ	Photograph depicting leng Thirith leading foreign delegation to inspect mass forced labour project	Photographie de leng Thirith à la tête de la délégation étrangère pour inspecter un projet de travail obligatoire de masse		E3/3283
ឯកសារបន្ថែមរបស់ដើម បណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី	Supplementary information of civil party applicant	Informations complémentaires de la partie civile		E3/4790

ហ៊ុន​ សិត្ថានី

ហ៊ុន សិត្ថានី