លោក អៀង ផាន
រហ្សនាម: TCW-253, 2-TCW-1046
សំណុំរឿង: សំណុំរឿង ០០២/០១, សំណុំរឿង ០០២/០២
ប្រភេទ: សាក្សី
សាវតារ និងតួនាទី
លោក អៀង ផាន គឺជាអតីតយោធាខ្មែរក្រហមដែលបានចូលរួមការប្រយុទ្ធជាមួយនឹងទាហាន លន់ នល់ ចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារ ហើយក្លាយជាមេបញ្ជាការកងតូចនៅឆ្នាំ១៩៧២
1
។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៤ គាត់បានក្លាយជាមេបញ្ជាការកងវរសេនាតូចពិសេសលេខ ២០៣ នៅក្រោមកងពលតូចលេខ ២ នៃកងទ័ពភូមភាគនិរតី
2
ហើយបានចូលរួមការវាយប្រហារទីក្រុងភ្នំពេញនៅឆ្នាំ១៩៧៥
3
។ ពីរបីខែបន្ទាប់ពីរំដោះទីក្រុងភ្នំពេញរួច គាត់ត្រូវបញ្ជូនទៅតំបន់ព្រំដែននៅខេត្តតាកែវ ភូមិភាគនិរតី
4
។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៦ គាត់បានក្លាយជាមេបញ្ជាការកងវរសេនាធំ ១២ កងពលតូចលេខ ២ នៃកងទ័ពភូមិភាគនិរតី
5
។ ចាប់ពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំ១៩៧៨ គាត់ ក្លាយជាមេបញ្ជាការកងពលអន្តរគមន៍លេខ ២២១ ដើម្បីទប់ទល់ នឹងការវាយប្រហាររបស់វៀតណាម នៅតំបន់ព្រំដែននៅខេត្តស្វាយរៀង នៅភូមិភាគបូព៌ា
6
។ គាត់បានផ្តល់សក្ខីកម្មជាសាក្សីនៅចំពោះមុខអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងនៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ និងសំណុំរឿង ០០២/២ អំពីការរំដោះទីក្រុងភ្នំពេញ ទាហាន លន់ នល់ រចនាសម្ព័ន្ធយោធា គោលនយោបាយរបស់ ប.ក.ក ប្រឆាំងនឹងការវាយប្រហាររបស់ វៀតណាម និងការប្រយុទ្ធជាមួយវៀតណាម។
ការរំដោះទីក្រុងភ្នំពេញ និងទាហាន លន់ នល់
លោក អៀង ផាន ទទួលបន្ទុកនាំមុខវាយចូលខាងព្រលានយន្តហោះពោធិ៍ចិនតុង នៅមុនថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥
7
។ គាត់បានឃើញគេជម្លៀសប្រជាជនចេញពីក្រុង
8
។ មានតែកងទ័ពខ្មែរក្រហមប៉ុណ្ណោះដែលនៅ
9
។ នៅសមរភូមិ គាត់បានអះអាងថា មានគោលការណ៍សកលសម្រាប់ឈ្លើយសឹក
10
គឺ ថ្នាក់លើបានណែនាំ “មិនឱ្យសម្លាប់” ឬធ្វើបាបទាហាន លន់ នល់ ទេ ប៉ុន្តែ ត្រូវ “បញ្ជូនទៅជួរក្រោយ”
11
។ ប៉ុន្តែ គាត់មិនច្បាស់អំពីជោគវាសនារបស់ទាហានទាំងនោះទេ នៅពេលដែលពួកគេត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងបញ្ជូនទៅជួរក្រោយ
12
។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង នៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ និងសំណុំរឿង ០០២/០២ បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់គាត់ នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចដែលថា នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ប.ក.ក បានជម្លៀស ប្រជាជនចេញពីភ្នំពេញក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ
13
។ នៅក្នុងសំណុំរឿងទាំងពីរ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានយល់ឃើញថា ទោះបីជាសក្ខីកម្មរបស់គាត់ អាចបង្ហាញគួរឱ្យទុកចិត្តបានអំពីលក្ខណៈបញ្ជាដែលបានផ្សព្វផ្សាយទៅកងទ័ពជួរមុខមួយចំនួនក៏ដោយ ក៏សក្ខីកម្មរបស់គាត់មិនបានបង្ហាញអំពីជោគវាសនាពិតប្រាកដរបស់ទាហានសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ដែលបានចុះចាញ់កងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅមុនឆ្នាំ១៩៧៥ ដែរ
14
។ ប៉ុន្តែ អង្គជំនុំជម្រះបានរកឃើញថា នៅត្រឹមឆ្នាំ១៩៧៥ គោលជំហររើសអើងប្រឆាំងអ្នករដ្ឋការសាធារណរដ្ឋខ្មៃរ និងគ្រួសាររបស់ពួកគាត់ និងការធ្វើបាបលើអ្នកទាំងនោះ បានចាប់ផ្តើមអនុវត្តនៅក្នុងតំបន់ដែលគ្រប់គ្រងដោយ ប.ក.ក
15
។
រចនាសម្ព័ន្ធយោធា
លោក អៀង ផាន បានពន្យល់ថា កងធំចំនួន ៣ បង្កើតបានកងវរសេនាតូចមួយ។ កងវរសេនាតូច ៤ បង្កើតបានជាកងវរសេនាធំមួយ។ កងវរសេនាធំ ៤ បង្កើតបានកងពលតូចមួយ ហើយកងពលតូច ៥ បង្កើតបានជាកងពលធំមួយ
16
។
តា ម៉ុក ដែលជាមេបញ្ជាការខ្ពស់បំផុត
17
គឺជាអ្នកដឹកនាំកងទ័ពភូមិភាគនិរតី ដែលដំបូងមានកងពលតូចចំនួនពីរ គឺ កងពលតូចលេខ ២ មានមេបញ្ជាការឈ្មោះ សំ ប៊ិត និងកងពលតូចលេខ ៣ មានមេបញ្ជាការឈ្មោះ មាស មុត
18
។ កងពលតូចលេខ ២ មានកងវរសេនាធំលេខ ១១, ១២, និង១៤ ឈរជើងនៅតាម ព្រំដែនវៀតណាម ប្រហែលជានៅឆ្នាំ១៩៧៦ ឬឆ្នាំ១៩៧៧
19
។ រចនាសម្ព័ន្ធយោធាភូមិភាគ ត្រូវផ្លាស់ប្តូរនៅចុងឆ្នាំ១៩៧៦ ឬនៅដើមឆ្នាំ១៩៧៧
20
រួមមានកងពលតូចលេខ ២ របស់គាត់ ដែលផ្លាស់ប្តូរទៅជាកងពលតូច ២១០
21
។
ដំបូង កងទ័ពភូមិភាគបូព៌ា មានកងពលធំចំនួនបី
22
។ កងពលធំនីមួយៗ មានកងទ័ពចំនួនជាង ៧ ពាន់នាក់
23
។ នៅពេលដែលលោក អៀង ផាន ទៅដល់ទីនោះ រ៉ែន (កូនប្រសាររបស់ តា ម៉ុក)
24
ទទួលបន្ទុកបញ្ជាកងទ័ពបន្ទាប់ពី សុន សេន
25
។ រ៉ែន ទទួលបន្ទុកកងពលធំ ដែលមានកងពលតូចចំនួន ៥
26
រួមមាន កងពលតូចលេខ ២២១ របស់លោក អៀង ផាន ផងដែរ
27
។
ភារកិច្ច និងកាតព្វកិច្ចរបស់កងទ័ព គឺត្រូវការពារទឹកដី
28
។ ថ្នាក់លើបានបញ្ជាកងទ័ព ឱ្យទៅគោលដៅជាក់លាក់ ឬទិសដៅជាក់លាក់ ដើម្បីការពារទឹកដី
29
។ លោក អៀង ផាន មិនដឹងអំពីមូលហេតុជាក់លាក់ថាតើហេតុអ្វីបានកងពលតូច ឈរជើងនៅតាមព្រំដែននៅខេត្តតាកែវនោះទេ
30
។
លោក អៀង ផាន មិនដែលបានជួប សុន សេន នៅរបបខ្មែរក្រហមទេ
31
។ រវាងឆ្នាំ១៩៧៦ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៨ រ៉ែន ឬ សុន សេន បានបញ្ជូនឱ្យគាត់នូវបទបញ្ជាយោធាតាមរយៈទូរលេខ
32
។ នៅពេលនោះ គាត់បានកោះប្រជុំអ្នកក្រោមបង្គាប់គាត់ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយបទបញ្ជាទាំងនោះ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីរក្សាការសម្ងាត់យោធា
33
។ រ៉ែនឧស្សាហ៍ជួបប្រជុំជាមួយថ្នាក់លើ នៅភ្នំពេញ អាស្រ័យលើស្ថានការបន្ទាន់
34
។ គាត់បញ្ជូនបន្តបទបញ្ជាទៅលោក អៀង ផាន និងមេបញ្ជាការផ្សេងទៀត ដែលនឹងបញ្ជូនបន្តទៅអ្នកក្រោមបង្គាប់រៀងខ្លួន
35
។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង នៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ និងសំណុំរឿង ០០២/០២ បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់លោក អៀង ផាន នៅក្នុងសេចក្តីពិចារណារបស់ខ្លួនដែលថា រចនាសម្ព័ន្ធច្បាស់លាស់ អាចមាន ភាពខុសគ្នានៅតាមកងពលធំ
36
។
គោលនយោបារបស់ ប.ក.ក ប្រឆាំងការវាយប្រហាររបស់វៀតណាម
នៅក្នុងអង្គប្រជុំភូមិភាគនិរតី តា ម៉ុក បានណែនាំថា កម្ពុជា មានកងទ័ពតិច និងប្រជាជនតិច បើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងវៀតណាម ដែលមានកម្លាំងច្រើន ប្រជាជនច្រើន និងសម្ភារៈច្រើន
37
។ កងពលធំត្រូវបានបញ្ជាឱ្យអត់ធ្មត់ និងទាក់ទងគ្នា ដើម្បីពង្រឹងស្ថានការណ៍
38
។ ពេលប្រជុំនៅភាគបូព៌ា រ៉ែន បានឡើងថ្លែងដូចគ្នានេះថា៖ “យើងកុំបង្ករឿង កុំទៅវ៉ៃគេ ហើយយើងការពារទឹកដី គេមក យើងហាម គេមិនស្តាប់ យើងវ៉ែតែប៉ុណ្ណឹង”
39
។
ការប្រយុទ្ធជាមួយវៀតណាម
នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ១៩៧៧ មានជម្លោះដែនដីនៅតាកែវ រវាងវៀតណាម និងកម្ពុជា ដែលនាំឱ្យមាន សង្គ្រាមវាយបកគ្នាទៅវិញទៅមក
40
។ កងទ័ពវៀតណាម បានឈ្លានពានជិតដល់ព្រំដែនតាកែវ ហើយ កងទ័ពកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ បានវាយបកវិញ
41
។
នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៧ លោក អៀង ផាន បានចូលរួមអង្គប្រជុំមួយជាមួយ តា ម៉ុក ដោយក្នុងនោះ គេបានប្រាប់គាត់ថា វៀតណាម បានចូលដល់ស្វាយរៀង ហើយគេបានបញ្ជាឱ្យគាត់ផ្លាស់ទៅទីនោះ និងពង្រឹងកម្លាំងដើម្បីវាយបកវិញ
42
។ លោក អៀង ផាន បានទៅដល់ទីនោះនៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៨ ដោយសារចាំបាច់ត្រូវប្រមូលកម្លាំងពីកងពលតូចផ្សេងៗនៅភូមិភាគនិរតី
43
។
នៅតាមផ្លូវនៅស្វាយរៀង កងទ័ពនៅជិះក្នុងឡានបីគ្រឿងក្នុងចំណោមឡាន ៣៥ គ្រឿង ដែលនាំមុខក្បួនទ័ព ត្រូវបានសម្លាប់ដោយកងទ័ពវៀតណាម ដែលបានចូលដល់ដែនដីកម្ពុជារួចហើយ
44
។ នៅស្វាយរៀង ការប្រយុទ្ធគ្នាបានកើតឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃ ហើយកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅមុនពេលកងទ័ពថ្មើរជើងមកចូលរួមប្រយុទ្ធ
45
។
វៀតណាមប្រើប្រាស់យន្តហោះច្រើន និងប្រើកាំភ្លើងធំយ៉ាងច្រើន បើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងអ្វីដែលលោក អៀង ផាន បានឆ្លងកាត់នៅតាកែវ
46
។ កម្លាំងកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ មិនអាចវាយរុញច្រានវៀតណាម ឱ្យទៅព្រំដែនវិញទេ
47
។ លោក អៀង ផាន រងរបួសពីរដងនៅក្នុងការប្រយុទ្ធគ្នានេះ
48
។ មានមនុស្សស្លាប់យ៉ាងច្រើនៅក្នុងកងរបស់គាត់ ហើយកងទ័ពជាច្រើនបានបាត់ខ្លួនរហូតដល់ពេលឥឡូវនេះ
49
។ តាមវិទ្យុ គាត់បានឮអំពីកងទ័ពកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យដែលត្រូវកងទ័ពវៀតណាមចាប់បាន
50
។
លោក អៀង ផាន បានចូលរួមអង្គប្រជុំមួយទៀត ក្រោមការដឹកនាំរបស់ រ៉ែន ដោយក្នុងនោះ រ៉ែន បាននិយាយអំពីជនក្បត់នៅភូមិភាគបូព៌ា ដែលបានប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ និងចូលរួមជាមួយកងទ័ពវៀតណាម
51
។ ប៉ុន្តែ គាត់មិនដឹងថានរណាជាអ្នកបោសសម្អាត ឬថាតើកងទ័ពវៀតណាម បានសហការជាមួយនរណានោះទេ
52
។ ក្រោយឆ្នាំ១៩៧៩ គាត់បានឮពីឧត្តមសេនីយ៍កម្ពុជាមួយចំនួនថា ពួកគេបានរត់គេចពីភូមិភាគ បូព៌ា ទៅវៀតណាម នៅដើមឆ្នាំ១៩៧៨ ឬពាក់កណ្តាលឆ្នាំ១៩៧៨ ហើយបានទទួលការបណ្តុះបណ្តាលនៅទីនោះ
53
។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង នៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០២ បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់លោក អៀង ផាន នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចដែលថា (i) ទាំងវៀតណាម ទាំងខ្មែរក្រហម បានវាយលុកចូលទៅក្នុងទឹកដីគ្នាទៅវិញទៅមក ប៉ុន្តែ មិនបានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ បានធ្វើការឈ្លានពានទ្រង់ទ្រាយធំចូលដែនដីវៀតណាម នៅឆ្នាំ១៩៧៧ ទេ
54
និង (ii) នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៧ កងកម្លាំងភូមិភាគនិរតី ត្រូវបានបញ្ជូនទៅភូមិភាគបូព៌ា ដើម្បីទប់ទល់នឹងកម្លាំងវៀតណាម និងបោសសម្អាតអ្នកដែលត្រូវចោទថាបានសហការជាមួយវៀតណាម
55
។
វីដេអូ៖ (សំណុំរឿង ០០២/០១)
វីដេអូ
