សាវតារ និងបរិបទពាក់ព័ន្ធ
ក្រោយពីរដ្ឋប្រហាររបស់ លន់ នល់ និងមុនឆ្នាំ១៩៧៥ លោក គឹម វ៉ាន់ឌី គឺជាសិស្ស និងជាកូនប្រុសរបស់ វរៈសេនីយ៍ឯកកងទ័ពជើងទឹក
1
។ មុនថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ការប្រយុទ្ធគ្នាម្តងហើយម្តងទៀតរវាងទាហានសាធារណរដ្ឋខ្មែរជាមួយនឹងកងទ័ពខ្មែរក្រហម បានធ្វើឱ្យគាត់ និងគ្រួសាររបស់គាត់ ទៅជ្រកកោននៅកន្លែងអ៊ំប្រុសរបស់គាត់
2
។ គាត់បានវិលត្រឡប់មកផ្ទះគ្រួសារវិញនៅជ្រោយចង្វារ តែនៅពេលដែលការប្រយុទ្ធគ្នាបានបញ្ចប់
3
។
ព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥
នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ លោក វ៉ាន់ឌី ស្ថិតនៅកន្លែងរបស់ អ៊ំប្រុស នៅពេលដែលគាត់ឃើញ កងទ័ពខ្មែរក្រហមចូលភ្នំពេញ
4
។ ដោយសារផ្ទះបិទទ្វារ គាត់បានឮសំឡេងឡានហ្ស៊ីបបើកដោយអ៊ំប្រុសរបស់គាត់ ដែលជាវរៈសេនីយ៍ឯក (ស័ក្តិ៥) នៃសាធារណរដ្ឋខ្មែរ បើកចូលមក ហើយឈប់នៅមុខផ្ទះ
5
។ បន្ទាប់ពីឮសំឡេងបាញ់កាំភ្លើង គាត់បានបើកទ្វារ ហើយឃើញអ៊ំប្រុស ដួលនៅលើដី ទាំងហូរឈាម បន្ទាប់ពីកងទ័ពខ្មែរក្រហមបាញ់គាត់
6
។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង យល់ឃើញថា សក្ខីកម្មរបស់លោក វ៉ាន់ឌី អំពីការបាញ់អ៊ំប្រុសគាត់ មានសេចក្តីលម្អិត និងអាចទុកចិត្តបាន។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានចាត់ទុកថា ការសម្លាប់នេះគឺជាការសម្លាប់មួយក្នុងចំណោម “ទាហាន និងអ្នករដ្ឋការស៊ីវិលផ្សេងៗជាច្រើននាក់នៃរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ” ដែលបានបាត់បង់សមត្ថភាពប្រយុទ្ធ ហើយត្រូវបានគេសម្លាប់
7
។ នៅក្នុងបណ្តឹងសាទុក្ខរបស់ខ្លួន មេធាវីការពារក្តី បានចោទសួរថាតើការសម្លាប់មួយនេះគឺជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិដែរឬអត់ ពីព្រោះថា មិនច្បាស់ថាតើ អ៊ំប្រុសរបស់លោក វ៉ាន់ឌី បានបាត់បង់សមត្ថភាពប្រយុទ្ធដែរឬអត់នោះទេ ពីព្រោះថា គាត់ស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានយោធា ហើយបើកឡានយោធា
8
។ អង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូល បានយល់ស្របតាមមេធាវីការពារក្តី ដោយយល់ឃើញថា “ការសម្លាប់នេះ ទោះបីជាត្រូវបានបញ្ជាក់យ៉ាងសមហេតុផលបើពិចារណាលើអង្គហេតុយ៉ាងណាក៏ដោយ […] ក៏មិនមែនជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិដែរ”
9
។
ការជម្លៀសទីក្រុងភ្នំពេញ
លោក វ៉ាន់ឌី ឮខ្មែរក្រហម ស្រែកថា ប្រជាជនត្រូវតែចេញពីភ្នំពេញ រយៈពេលបីថ្ងៃ ដើម្បីគេចចេញពីការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិក
10
។ គ្រួសាររបស់គាត់ប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិតិចតួចគិតថាអាចរកអាហារបាននៅតាមផ្លូវ ហើយក៏ចាកចេញតាមការជំរុញរបស់ខ្មែរក្រហម ហើយជឿថានឹងអាចត្រឡប់មកវិញក្នុងពេលឆាប់ៗ
11
។ គាត់ចាំថា មានការបាញ់កាំភ្លើង ហើយមានមនុស្សស្លាប់
12
ហើយខ្មែរក្រហមបាញ់កាំភ្លើងដើម្បីកុំឱ្យស្ទះផ្លូវ និងបង្ខំមនុស្សឱ្យធ្វើដំណើរ មានទាំងវាយមនុស្សនឹងកាំភ្លើងទៀតផង
13
។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង យល់ឃើញថា សក្ខីកម្មរបស់លោក វ៉ាន់ឌី អំពីហេតុការណ៍នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ គឺអាចទុកចិត្តបាន។ ជាពិសេស អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់លោក វ៉ាន់ឌី នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចអំពីការអនុវត្តការជម្លៀសដោយបង្ខំ ស្ថានភាពដែលប្រជាជនជម្លៀសបានទទួលរង និងការប្រព្រឹត្តិមកលើប្រជាជនតាមច្រកត្រួតពិនិត្យ
14
។
ស្ថានភាពរស់នៅក្នុងអំឡុងពេលធ្វើដំណើរចេញពីភ្នំពេញ
គ្រួសាររបស់លោក វ៉ាន់ឌី ធ្វើដំណើរពីមួយភូមិទៅមួយភូមិ ដោយសារមិនមានការអនុញ្ញាតឱ្យស្នាក់នៅ ដោយហេតុថា ពួកគាត់គឺជា “ប្រជាជន ១៧ មេសា”
15
។ នៅពេលដែលធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ភូមិនីមួយៗ ពួកគាត់ដេកផ្ទាល់ដី ហើយត្រូវដើរកាន់ឥវ៉ាន់ ចំណែកឯ ឡានដឹក “ប្រជាជនមូលដ្ឋាន”
16
។ គាត់ក៏បានឃើញសាកសពទាហានលន់ នល់ នៅតាមផ្លូវផងដែរ
17
។ ខ្មែរក្រហម មិនបានផ្តល់ជំនួយថ្នាំពេទ្យ ឬស្បៀងអាហារសម្រាប់ការធ្វើដំណើរនេះទេ
18
ហើយប្រជាជនជម្លៀស បានដោះដូរទ្រព្យសម្បត្តិនៅជាប់ខ្លួន ដើម្បីបានអង្ករហូប
19
។ ទាំង អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ទាំងអង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូល បានពឹងផ្អែកលើ សក្ខីកម្មរបស់លោក វ៉ាន់ឌី នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចអំពីស្ថានភាពរស់នៅដ៏លំបាករបស់ប្រជាជនជម្លៀសនៅក្នុងអំឡុងពេលធ្វើដំណើរ
20
។
ស្ថានភាពរស់នៅ និងទំហំការងារ
ខ្មែរក្រហម បង្គាប់ឱ្យគ្រួសាររបស់លោក វ៉ាន់ឌី ចុះទៅរស់នៅក្នុងភូមិមួយហើយពួកគាត់ត្រូវតែលះបង់ទ្រព្យសម្បត្តិផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីទៅប្រើជារបស់រួម
21
។ “ប្រជាជនមូលដ្ឋាន” និង “ប្រជាជន ១៧ មេសា” រស់នៅដោយឡែកពីគ្នា ហូបដោយឡែកពីគ្នា និងធ្វើការដោយឡែកពីគ្នា
22
។ មានស្បៀងអាហារគ្រប់គ្រាន់ ផ្គត់ផ្គង់ទៅ “ប្រជាជនមូលដ្ឋាន” ប៉ុន្តែ “ប្រជាជន ១៧ មេសា” ទទួលបានបាយមិនគ្រប់គ្រាន់ ដែលពួកគាត់ត្រូវតែរកផ្លែឈើ និងស្លឹកឈើហូបបន្ថែមទៀត
23
។ មានមនុស្សស្លាប់ដោយសារខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ និងខ្វះថ្នាំព្យាបាល ហើយអ្នកលួចស្បៀងអាហារ ត្រូវគេសម្លាប់
24
។
ខ្មែក្រហមគ្រប់គ្រង “ប្រជាជន ១៧ មេសា” តាមរយៈខ្សែរយៈតាមដានសកម្មភាពគ្រប់ជំហាន និងសាកសួរអំពីអតីតភាពរបស់ប្រជាជន
25
។ ប្រធានភូមិកត់បញ្ជីឈ្មោះគ្រួសារប្រជាជន ១៧ មេសា ហើយកងទ័ពតាមដានផ្ទះពួកគាត់
26
។ លោក វ៉ាន់ឌី នៅចាំថា នៅក្នុងអំឡុងពេលចុះតាមដាន កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានរកឃើញរូបថតរបស់ឪពុកគាត់នៅក្នុងឯកសណ្ឋានកងទ័ពជើងទឹក
27
។ គាត់ជឿថា នេះគឺជាមូលហេតុដែលគេចាប់ខ្លួនឪពុកគាត់
28
។ ចុងក្រោយ គាត់បានដឹងថា ឪពុករបស់គាត់ត្រូវបានគេសម្លាប់ នៅពេលដែលគាត់ឃើញខោអាវរបស់ឪពុកគាត់នៅលើដើមឈើ
29
។
ខ្មែរក្រហម បានចោទលោក វ៉ាន់ឌី ថាជាកូនប្រុសរបស់ជនក្បត់ បានវាយគាត់ និងដាក់ខ្នោះជើងគាត់មួយអាទិត្យ
30
។ ម្តាយរបស់គាត់បានស្លាប់ដោយសារធ្វើការហួសកម្លាំង ដោយត្រូវគេបង្ខំឱ្យជីកដីលើកទំនប់ ទោះបីជាគាត់ទើបតែសម្រាកកូនក៏ដោយ
31
។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង យល់ឃើញថា សក្ខីកម្មរបស់លោក វ៉ាន់ឌី អាចទុកចិត្តបាន ហើយបានពឹងផ្អែកលើសក្ខីកម្មនេះ នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចថា ស្ថានភាពការងារ មានការលំបាកខ្លាំង
32
។
***
សេចក្តីថ្លែងទុក្ខរបស់ លោក គឹម វ៉ាន់ឌី
“សូមថ្លែងអំណរអរគុណចំពោះលោកប្រធាន ដែលបានផ្ដល់ឱកាសឲ្យខ្ញុំ និងថ្លែងទុក្ខវេទនា ដែលខ្ញុំនិងក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំបានទទួល។ ក្នុងរបប çសូមពេលមួយបន្តិចសិន (សាក្សីក្ដុកក្ដួល)ç ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម តទៅនេះ ខ្ញុំសូមរៀបរាប់ជូនលោកប្រធាន លោក លោកស្រីចៅក្រម អំពីទុក្ខវេទនា ដែលរូបខ្ញុំនិងក្រុមគ្រួសារខ្ញុំដែលបានទទួលរងទុក្ខ រងទោស នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម សូមលើកអំពីទុក្ខវេទនាផ្លូវកាយ។ រូបខ្ញុំ និងក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំត្រូវចាកឆ្ងាយពីផ្ទះសម្បែងដីធ្លីទ្រព្យរបស់ និងចំណេះដឹងរបស់ខ្ញុំ ក៏ដូចជាប្រជាជនដទៃទៀតដែរ។ ដោយសារតែខ្មែរក្រហមនេះហើយ បានធ្វើឲ្យ -- បានធ្វើទារុណកម្មមកលើរូបខ្ញុំ និងក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំ ការនេះ (ឮមិនច្បាស់) ចាកឆ្ងាយពីផ្ទះសម្បែង។ បង្ខំឲ្យរូបខ្ញុំ ក្រុមគ្រួសារខ្ញុំធ្វើការធ្ងន់ធ្ងរ ហួសកម្លាំង បង្អត់អាហារ មិនឲ្យហូបឆ្អែត ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋដទៃៗទៀតដែរ។ ធ្វើឲ្យបងប្អូនស្រីរបស់ខ្ញុំ និងសាច់ញាតិរបស់ខ្ញុំជាច្រើននាក់ស្លាប់ដោយសារតែបង្អត់អាហារយ៉ាងវេទនា។ ពួកគេបានសម្លាប់ឪពុក បងប្រុស ឪពុកមា ម្ដាយមីង ព្រមទាំងសាច់ញាតិជាច្រើនទៀត ដោយអយុត្តិធម៌ គួរឲ្យអាសូរជាទីបំផុត។
សព្វថ្ងៃនេះ ធ្វើឲ្យម្ដាយរបស់ខ្ញុំក្លាយជាស្ត្រីមេម៉ាយ រីឯរូបខ្ញុំក្លាយជាកូនកំព្រារហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ ពេលខ្ញុំគិត -- ពេលខ្ញុំអង្គុយគិតម្ដងៗ រឿងហ្នឹងវាហាក់បីដូចជានៅថ្មីៗ ធ្វើឲ្យអារម្មណ៍របស់ខ្ញុំពុះកញ្ជ្រោល ខ្ញុំចូលបម្រើជាជួរកងទ័ព ដើម្បីសងសឹក តែលទ្ធផលវាមិនបាន វាមិនអាចធ្វើទៅបាន។ ធ្វើឲ្យខ្ញុំត្រូវនិរទេសខ្លួនដើម្បីលក់កម្លាំងពលកម្មបានប្រាក់បន្តិចបន្តួចទុកសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិតរហូតដល់សព្វថ្ងៃទម្រាំថ្ងៃអស្ដង្គតរបស់ខ្ញុំ។ សូមលោកប្រធាន លោក លោកស្រីចៅក្រមមេត្តាជួយរកភាពយុត្តិធម៌ ដាក់ទោសទណ្ឌឲ្យសមនឹងអ្វីដែលរូបខ្ញុំបានបង់ បានបាត់បង់សាច់ញាតិក៏ដូចជាអ្នកដទៃ ដែលមានរឿងដូចខ្ញុំឲ្យបានស័ក្ដិសមដែលលោកប្រធាន លោក លោកស្រីចៅក្រមធ្វើទៅបាន។
ជាទីចុងបញ្ចប់ សូមថ្លែងអំណរអរគុណដល់លោកប្រធាន លោក លោកស្រីចៅក្រម ពុកម៉ែបងប្អូនដែលមានវត្តមាននៅទីនេះឲ្យជួបតែសេចក្ដីសុខគ្រប់ពេលវេលា។ សូមអរគុណ សូមអរព្រះគុណ”
33
។
វីដេអូ


