លោក នី កន
រហ្សនាម: TCW-487
សំណុំរឿង: សំណុំរឿង ០០២/០១
ប្រភេទ: សាក្សី
សាវតារ និងតួនាទី
សាក្សី នី កន ហៅ “កន”
1
គឺជាប្អូនប្រុសរបស់ សុន សេន
2
និងជាសមាជិកនៃគណៈកម្មាធិការឃោសនាការរបស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា (‘ប.ក.ក’)
3
។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៧ ឬ នៅដើមឆ្នាំ១៩៧៨ គេឱ្យ លោក នី កន ធ្វើការនៅមន្ទីរពិធីការនៅក្រសួងការបរទេស
4
។ សក្ខីកម្មរបស់លោក នី កន ផ្តោតលើការប្រើប្រាស់ការឃោសនារបស់ ប.ក.ក ដើម្បីបណ្តុះគំនិតប្រជាជន គោលនយោបាយខ្លួនទីពឹងខ្លួន និងការសម្ងាត់របស់ ប.ក.ក ការជម្លៀសទីក្រុងភ្នំពេញ និងស្ថានភាពដែលអ្នកជម្លៀសទទួលរងនៅក្នុងអំឡុងពេលផ្លាស់ទីលំនៅប្រជាជនដោយបង្ខំ។
លោក នី កន ចូលបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម នៅឆ្នាំ១៩៧០ បន្ទាប់ពី លន់ នល់ ធ្វើរដ្ឋប្រហារ
5
។ នៅពេលនោះ លោក នី កន គឺជាគ្រូបឋមសិក្សានៅខេត្តសៀមរាប
6
ហើយគ្រូម្នាក់ទៀតឧទេ្ទសនាមគាត់ឱ្យចូលបដិវត្តន៍។ គ្រូម្នាក់ទៀតនោះឈ្មោះ សេង
7
ប្រធានគណៈកម្មាធិការឃោសនាការ ហើយក្លាយជាប្រធានរបស់លោក នី កន
8
។
ពីឆ្នាំ១៩៧០ ដល់ចុង ឆ្នាំ១៩៧៧ ឬ នៅដើមឆ្នាំ១៩៧៨ លោក នី កន ទទួលខុសត្រូវខាងផ្សព្វផ្សាយការឃោសនា តាងនាមឱ្យ “អង្គការ”
9
ដោយដំបូងធ្វើនៅស្រុកជីក្រែង ឃុំកំពង់ក្តី
10
។ ការងារនេះមានគោលបំណងលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់កសិករ
11
។ លោក នី កន ផ្តល់សក្ខីកម្មថា ខ្លឹមសារនៃការបំពាក់បំប៉នទ្រឹស្តី គឺត្រូវរំដោះប្រទេសចេញពី “ចក្រពត្តិអាមេរិក”
12
ដោយរៀបចំសមមិត្តឱ្យប្រយុទ្ធដើម្បីបុព្វហេតុនេះ និងដើម្បីឱ្យខ្លួនទីពឹងខ្លួន
13
ដោយពង្រឹងការធ្វើកសិកម្ម និងការបង្កបង្កើនផល
14
។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៥ នៅពេលដែលតំបន់ ១៥ ត្រូវគេបញ្ចូលជាមួយនឹង តំបន់ ៣២
15
លោក នី កន នៅបន្តធ្វើជាសមាជិកនៃគណៈ កម្មាធិការឃោសនាការរបស់ ប.ក.ក
16
។ តួនាទីនេះក៏មានការកត់សម្គាល់ពីអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងផងដែរ
17
។
ការបំពាក់បំប៉នមនោគមន៍វិជ្ជា
ការបំពាក់បំប៉នមនោគមន៍វិជ្ជា រៀបចំធ្វើឡើងសម្រាប់មនុស្សរាប់រយនាក់នៅក្នុងតំបន់ ៣២ ដោយភាគច្រើនធ្វើឡើងនៅចម្ការដូង ឬ ចាន់ថ្នាល់ នៅជិតកំពង់ស្ពឺ
18
។ ប្រភពសំខាន់នៃការឃោសនារបស់ ប.ក.ក គឺទស្សនាវដ្តីឈ្មោះ ទង់បដិវត្ត។ គេឱ្យលោក នី កន នូវសេចក្តីសម្រង់នៃទស្សនាវដ្តីនេះ ដើម្បីរៀបចំការ បំពាក់បំប៉នមនោគមន៍វិជ្ជា
19
។ ដោយដកស្រង់ភ័ស្តុតាងរបស់លោក នី កន អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង យល់ឃើញថា ប.ក.ក ឧស្សាហ៍ប្រើប្រាស់ ទង់បដិវត្ត ជាឧបករណ៍សម្រាប់ការបំពាក់បំប៉ន។ ខ្លឹមសារស្នូលពីទស្សនាវដ្តីនេះគឺដើម្បីឱ្យមនុស្សស្ថិតនៅក្នុងជំហរវាយសម្រុកជានិច្ចដើម្បីឱ្យខ្លួនទីពឹងខ្លួន។
មធ្យោបាយសម្រាប់ការទាក់ទងគ្នា
នៅពេលបដិវត្តន៍ចាប់ផ្តើម អ្នកនៅថ្នាក់តំបន់ ស្រុក និងឃុំ ធ្វើការទំនាក់ទំនងគ្នាតាមរយៈនិរសារ ដែលដើរចែកលិខិតដោយថ្មើរជើង ក្រោយមក ជិះកង់ ឬម៉ូតូ
22
។ នៅពេលកងទ័ពវៀតណាមចូលមក
23
នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ យោធា
24
ចាប់ផ្តើមទាក់ទងគ្នាតាមទូរលេខ
25
នៅថ្នាក់ភូមិភាគ
26
។ ដោយពឹងផ្អែកលើភ័ស្តុតាងរបស់លោក នី កន អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បញ្ជាក់ថា ជាគោលការណ៍ ទូរលេខត្រូវប្រើប្រាស់សម្រាប់ការទាក់ទងគ្នាផ្លូវឆ្ងាយ
27
ហើយមិនមានទូរស័ព្ទប្រើប្រាស់ទេនៅតំបន់ ៣២
28
។ ហេតុនេះ អង្គជំនុំជម្រះសាលដំបូង យល់ឃើញថា ភ័ស្តុតាងនេះមិនអាចសន្និដ្ឋានបានថាតើ អ្នកនៅថ្នាក់ភូមិភាគ និងតំបន់ ធ្វើការទំនាក់ទំនងគ្នាតាមទូរស័ព្ទដែរឬអត់នោះទេ
29
។
សមាជិកភាពនៅក្នុង ប.ក.ក
សមាជិកភាពនៅក្នុង ប.ក.ក មិនមែនជាការស្ម័គ្រចិត្តទេ ប៉ុន្តែ ត្រូវកំណត់ដោយ “អង្គការ”
30
។ គេណែនាំឱ្យសមាជិកត្រូវស្មោះត្រង់ បេ្តជ្ញាខិតខំធ្វើការ ត្រូវរក្សាការសម្ងាត់
31
ហើយមាន “សីលធម៌ល្អ”
32
។ ចំពោះពាក្យថា“សីលធម៌ល្អ” គេអាចយល់ថា មិនត្រូវខិលខូច ឬលួចទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកដទៃ
33
។
អ្នកដែលមានបញ្ហាប្រវត្តិរូប
34
ត្រូវចូលរួមអង្គប្រជុំទិតៀន និងស្វ័យទិតៀន។ ការទិតៀនអ្នកដទៃ និងការទិតៀនខ្លួនឯងគឺជាផ្នែកមួយនៃវិន័យរបស់បដិវត្តន៍ហើយត្រូវចាត់ទុកថាជាការពង្រឹងស្មារតីស្នេហាជាតិ
35
។
ការជម្លៀសទីក្រុងភ្នំពេញ និងការអនុវត្តគោលនយោបាយខ្លួនទីពឹងខ្លួន
លោក នី កន មកដល់ភ្នំពេញ
36
នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ជាមួយនឹងកម្លាំងកងពលធំ
37
។ គាត់ឃើញស្ថានភាពច្របូកច្របល់
38
ដោយទាហាន លន់ នល់ ចុះចាញ់កងទ័ពខ្មែរក្រហមដែលចូលមកភ្នំពេញ
39
។ រួមគ្នាជាមួយនឹងមនុស្សជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត លោក នី កន ក៏ចូលរួមរីករាយជាមួយនឹងជ័យជំនះរបស់កម្លាំងខ្មែរក្រហមផងដែរ
40
ថាជាចំណុចរបត់ដើម្បីឱ្យកសិករបានរីកចម្រើនរុងរឿង
41
។
លោក នី កន ផ្តល់សក្ខីកម្មថា គាត់ដឹងថាមានផែនការរួមដើម្បីដណ្តើមទីក្រុងភ្នំពេញ ប៉ុន្តែ គាត់មិនដឹងអំពីសេចក្តីលម្អិតនៃផែនការនេះទេ
42
។ លោក នី កន ពន្យល់ថា គេមិនជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំទេ
43
ប៉ុន្តែ ដើម្បីការពារប្រជាជនពីការទម្លាក់គ្រាប់បែកដែលសហរដ្ឋអាមេរិកជិតធ្វើឡើង
44
។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ដកស្រង់សក្ខីកម្មរបស់លោក នី កង ដើម្បីបញ្ជាក់ថា កងទ័ពខ្មែរក្រហម បានប្រាប់ប្រជាជនថា គេជម្លៀសប្រជាជនដើម្បីការពារប្រជាជនពីការទម្លាប់គ្រាប់បែកដែលអាមេរិកនឹងធ្វើឡើង
45
។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ក៏ទទួលស្គាល់ថា
46
មូលហេតុបែបនេះមិនអាចយកមកពិចារណាថាសមហេតុផលបានទេ ពីព្រោះថា គេត្រូវតែស្តាប់តាមបញ្ជា
47
។ ប៉ុន្តែ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង យល់ឃើញថា មិនអាចជឿថា ប.ក.ក ខ្លាចថាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងទម្លាក់គ្រាប់បែកទេ ហើយអង្គជំនុំជម្រះ យល់ឃើញថា តាមពិត ការលើកឡើងនេះរបស់ខ្មែរក្រហម គឺប្រើប្រាស់ជាមធ្យោបាយដើម្បីជម្លៀសប្រជាជន
48
។
នៅក្នុងអំឡុងពេលជម្លៀស ប្រជាជនធ្វើដំណើរជាជួរយ៉ាងវែងឆ្ពោះទៅឧដុង្គ
49
មើលទៅមិនសប្បាយចិត្តទេ ពីព្រោះថា ពួកគាត់មិនមានជម្រើសអ្វីក្រៅពីចាកចេញនោះទេ
50
។ លោក នី កន ផ្តល់សក្ខីកម្ម ថា “មិនមានការចាត់តាំងបង្ខំថាត្រូវតែទៅ[កន្លែងណាទេ...]។ ធ្វើម៉េចឱ្យតែចេញឱ្យផុតពីក្រុង។ ហើយខ្ញុំបានទទួលការណែនាំប៉ុនហ្នឹងបាទ”
51
។ នៅក្នុងសាលក្រមរបស់ខ្លួន អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ដកស្រង់សក្ខីកម្មរបស់លោក នី កន ថា “គាត់ត្រូវបានគេណែនាំឱ្យប្រាប់ប្រជាជនផ្លាស់ទីលំនៅតាមការជ្រើសរើសរបស់ពួកគេ […]”
52
។
ដោយប្រើប្រាស់ភ័ស្តុតាងរបស់លោក នី កន និងសាក្សីផ្សេងទៀត អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង យល់ឃើញថា មានមនុស្សរាប់ពាន់នាក់ចេញពីភ្នំពេញ
53
ដោយគេឱ្យធ្វើដំណើររយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃ និងប៉ុន្មានសប្តាហ៍ទើបដល់គោលដៅ
54
។ គេឱ្យអ្នកមូលដ្ឋានមកទទួលប្រជាជនជម្លៀស
55
។ ប៉ុន្តែ មិនមានការរៀបចំស្បៀងអាហារ
56
ទឹក ការស្នាក់នៅ និងការថែទាំសុខភាពសម្រាប់ប្រជាជនជម្លៀសទេ ជាពិសេសនៅពេលដែលអាកាសធាតុក្តៅយ៉ាងខ្លាំងនៅខែមេសា
57
។
នៅពេលដែលប្រជាជនជម្លៀសទៅដល់គោលដៅ គោលនយោបាយខ្លួនទីពឹងខ្លួនត្រូវអនុវត្ត មានន័យថា គេឱ្យប្រជាជនជីកប្រលាយ និងលើកទំនប់
58
។ លោក នី កន អង្កេតថា អ្នកធ្លាប់រស់នៅជីវិតក្នុងក្រុងភ្នំពេញ មានការលំបាកខ្លាំងក្នុងការសម្របខ្លួនទៅនឹងជីវិតជនបទ
59
។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ដកស្រង់សក្ខីកម្មរបស់លោក នី កន
60
ដើម្បីបញ្ជាក់ថា នៅកន្លែងខ្លះ សហករណ៍ស្ថិតនៅក្រោមថ្នាក់ដឹកនាំឃុំ
61
ហើយ មាគ៌ាបក្សរបស់ ប.ក.ក បានផ្សព្វផ្សាយទៅសហករណ៍ កម្មាភិបាល និងកម្មករ
62
។
លោក នី កន មិនដឹងអំពីការបាត់ខ្លួននៅតំបន់ ៣២ ដែល តា ស៊ី ធ្វើជាលេខាតំបន់
63
ប៉ុន្តែ គាត់ឮថា មនុស្សចាកចេញទៅដើម្បីទទួលតួនាទីផ្សេង
64
។
តួនាទីនៅក្រសួងការបរទេស និងគោលនយោបាយរក្សាការសម្ងាត់
លោក នី កន ផ្លាស់ទៅធ្វើការនៅក្រសួងការបរទេសនៅចុង ឆ្នាំ១៩៧៧ ឬ នៅដើមឆ្នាំ១៩៧៨
65
រយៈពេលប្រហែលជាបីខែ
66
នៅមន្ទីរទទួលបន្ទុកខាងពិធីការ
67
។ ប្រធានរបស់គាត់ឈ្មោះ ជាម
68
ដែលជាប្រធានមន្ទីរពិធីការ
69
។ នៅក្នុងតួនាទីនៅក្រសួងនេះ លោក នី កន អមដំណើរភ្ញៀវ“ថ្នាក់ទាប”
70
ដូចជាអ្នកកាសែត
71
ទៅអង្គរវត្ត
72
និងជួយរៀបចំអាហារ និងគម្រោងថតភាពយន្តសម្រាប់ប្រតិភូបរទេស
73
ដែលថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ជាអ្នកស្វាគមន៍
74
។
លោក នី កន ឃើញមេដឹកនាំ ប.ក.ក
75
នៅក្នុងអង្គប្រជុំជាន់ខ្ពស់ ពិធីជប់លៀង ឬ សន្និបាត ប៉ុន្តែ គាត់ផ្តល់សក្ខីកម្មថា គាត់មិនដឹងអំពីតួនាទី និងការទទួលខុសត្រូវរបស់មេដឹកនាំទាំងនោះ ឬកន្លែងធ្វើការរបស់មេដឹកនាំទាំងនោះទេ
76
។ គ្រប់គ្នាត្រូវអនុវត្តគោលការណ៍រក្សាការសម្ងាត់ ដែលគេបង្គាប់ឱ្យប្រើពាក្យដូចជា “ការងារគេ គេដឹង ការងារយើង យើងដឹង”
77
។ អ្នកដែលរំលោភគោលការណ៍នេះ នឹងត្រូវទិតៀន ហើយ “កសាងខ្លួន” នៅក្នុងអង្គប្រជុំស្វ័យទិតៀន ដែលគេណែនាំកុំឱ្យប្រព្រឹត្តកំហុសដដែលម្តងទៀត
78
។ ដោយដកស្រង់ភ័ស្តុតាងរបស់លោក នី កន អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង យល់ឃើញថា “រចនាសម្ព័ន្ធប្រតិបត្តិការជាក់លាក់របស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា មានភាពសម្ងាត់”
79
។
វីដេអូ
