ពិន យ៉ាថៃ - អ.វ.ត.ក.

សាវតារ និងព័ត៌មាន

លោក ពិន យ៉ាថៃ គឺជាក្មួយរបស់សម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ហួត តាត និងធ្វើការជាវិស្វករនៅក្រសួងសាធារណការ មុនពេលខ្មែរក្រហមកាន់អំណាច ។ គាត់បានផ្តល់សក្ខីកម្មក្នុងនាមជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីមួយវគ្គនៃសវនាការក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ អំពីសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ហួត តាត ការជម្លៀសចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ ការផ្លាស់ទីលំនៅរបស់គាត់ទៅបាត់ដំបង លក្ខខណ្ឌការងារនៅវាលវង់ និងអំពើពុករលួយ ក្នុងរបបខ្មែរ ក្រហម។ ផ្នែកខ្លះនៃសក្ខីកម្មរបស់គាត់ក៏ត្រូវបានពិចារណា សម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍ដែលគ្របដណ្តប់ក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០២ ផងដែរ (ពោលគឺ ការប្រព្រឹត្តលើពុទ្ធសាសនិក) ហើយក៏ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងការសង្ខេបនេះផងដែរ។

ព្រះសង្ឃ ហួត តាត

ព្រះសង្ឃ ហួត តាត គឺជាសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ និងត្រូវជាឪពុកមារបស់លោក ពិន យ៉ាថៃ ដែលគង់នៅវត្តឧណ្ណាលោម ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ។ នៅពេលស្នើឲ្យចេញពីភ្នំពេញ ព្រះអង្គបានបដិសេធ ដោយសារព្រះអង្គមានវ័យចាស់ជរា (ព្រះជន្មខ្ទង់ ៨០ ប្លាយ) ។ ព្រះសង្ឃអង្គខ្លះបន្តគង់នៅជាមួយព្រះអង្គ តែបន្ទាប់ពីចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ លោក ពិន យ៉ាថៃ មិនបានដឹងថាមានរឿងអ្វីកើតឡើងចំពោះព្រះសង្ឃទាំងអស់ឡើយ ។

ការជម្លៀសចេញពីភ្នំពេញ

នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ លោក ពិន យ៉ាថៃ និងសមាជិកគ្រួសារគាត់ បានសម្រាកនៅវត្តឧណ្ណាលោមមួយយប់ ។ លុះស្អែកឡើង ទាហានខ្មែរក្រហមបានប្រាប់ប្រជាជន ដែលជ្រកកោននៅក្នុងវត្តនោះ ឲ្យចាកចេញពីទីក្រុងឲ្យបានឆាប់បំផុត ដោយសារអាមេរិកាំងនឹងទម្លាក់គ្រាប់បែកលើទីក្រុង ។ ទាហានបានណែនាំគាត់និងអ្នកផ្សេងទៀតថា មិនបាច់យករបស់ទ្រព្យអ្វីទេ ដោយសារពួកគាត់ចេញពីទីក្រុងតែបីថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ។ មានមនុស្សច្រើនកកកុញពិបាកធ្វើដំណើរតាមផ្លូវ ។ ពេលគាត់ធ្វើដំណើរចេញពីទីក្រុង គាត់បានឃើញស្ត្រីពីរនាក់ចងក និងប្រជាជនអស់កម្លាំងខ្លាំងមិនអាចធ្វើដំណើរទៅមុខបាន ។ នៅតាមផ្លូវ ខ្មែរក្រហមឆែកយកអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ និងប្រាក់ ។ នៅកោះធំ ខ្មែរក្រហមរឹបអូសយកប្រាក់ដុល្លារបស់គាត់ចំនួន ៣០០០ ដុល្លា តែអនុញ្ញាតឲ្យគាត់ទុកប្រាក់រៀល ។ ខ្មែរក្រហមសួរគាត់ និងសមាជិកគ្រួសារគាត់អំពីឈ្មោះ ចំនួនសមាជិកគ្រួសារ និងមុខរបរ ។ គាត់ប្រាប់ការពិតថា គាត់ជាវិស្វករ ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់គាត់ ក្នុងការសន្និដ្ឋានថា អតីតអ្នករដ្ឋការ និងក្រុមគ្រួសារត្រូវបានសម្រិតសម្រាំងជាប្រព័ន្ធ ដើម្បីកំណត់អំពីស្ថានភាពវណ្ណៈ និងអាជីពកន្លងមករបស់ពួកគេ ។

ការផ្លាស់ទីលំនៅទៅបាត់ដំបង

ក្រោយពីចាកចេញពីទីក្រុង ពួកគាត់បានទៅដល់និងស្នាក់នៅភូមិឈើខ្មៅ ក្នុងខេត្តកណ្តាល និងភូមិសមរលាវក្នុងខេត្តតាកែវ ដោយស្នាក់នៅរយៈពេលប្រហែល ៣ ខែ ក្នុងកន្លែងនីមួយៗ ។ បន្ទាប់ពីបានស្ម័គ្រចិត្តផ្លាស់ទៅខេត្តបាត់ដំបង គ្រួសារគាត់រង់ចាំនៅវត្តអង្គរការរយៈពេល ១៥ ថ្ងៃ មុនពេលគេដឹកតាមរថយន្តប្រហែល ៨០ ទៅ ១០០ នាក់ ក្នុងមួយរថយន្ត ក្នុងអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៧៥ ។ ត្រង់ចំណុចនេះ អង្គជំនុំជម្រះជឿជាក់ថា ព្រះសង្ឃពុទ្ធសាសនានៅក្នុងវត្តនោះបានផ្សឹករួចហើយនៅពេលនោះ ។ នៅពេលនោះ មានរថយន្តប្រមាណពី ២០ ទៅ ៣០ គ្រឿង គ្មានដំបូល ។ មនុស្សទាំងអស់នៅក្នុងរថយន្តត្រូវបន្ទោបង់ក្នុងរថយន្តនោះ ដោយសារខ្មែរក្រហមមិនឈប់តាមផ្លូវទេ ។ គាត់រំលឹកថា មនុស្សពីរនាក់បានសន្លប់ និងស្លាប់ក្នុងរថយន្តរបស់គាត់ ។ មនុស្សប្រហែល ២០០០ នាក់ សុទ្ធតែជាប្រជាជនថ្មី ត្រូវគេដាក់នៅលាច ខេត្តពោធិ៍សាត់ ហើយគេប្រាប់ថាឲ្យធ្វើដំណើរចូលទៅក្នុងព្រៃនៅវាលវង់ នៅភ្នំក្រវាញ ។ គាត់កត់សម្គាល់ថា មនុស្សរាប់ពាន់នាក់បានមកដល់ទីនោះមុនគាត់ទៀត ។ បន្ទាប់ពីស្នាក់នៅទីនោះជាច្រើនសប្តាហ៍រួចមក គាត់បានឃើញមនុស្សរាប់ពាន់នាក់ឆ្លងកាត់ជំរំរបស់គាត់ចូលជ្រៅទៅក្នុងព្រៃ ។ គ្រួសារគាត់បាននៅទីនោះប្រហែលបួនខែ ធ្វើការកាប់ឆ្ការព្រៃ និងរស់នៅក្នុងជំរំជាមួយប្រជាជនប្រមាណ ៥០០០ នាក់ ហើយមួយភាគបីនៃប្រជាជនទាំងនោះបានស្លាប់ ។ បន្ទាប់ពីធ្វើការនៅ វាលវង់ ប្រជាជនប្រមាណមួយភាគបីក្នុងចំណោម ៥០០០ នាក់ បាននាំគ្នាផ្លាស់ទៅភូមិថ្មី ហៅភូមិប្រាំពីរ ។

លក្ខខណ្ឌការងារ និងការតវ៉ានៅវាលវង់

ពេលស្នាក់នៅព្រៃវាលវង់ នៅភ្នំក្រវាញ គេឲ្យកម្មករកាប់ឆ្ការព្រៃ និងសង់ផ្ទះដោយខ្លួនឯង ។ ភារកិច្ចរបស់កម្មករគឺត្រូវសម្អាតដីសម្រាប់ធ្វើកសិកម្ម ហើយគេអនុញ្ញាតឲ្យសម្រាកមួយថ្ងៃរៀងរាល់ ១០ថ្ងៃ ។ ដើម្បីរស់ កម្មករត្រូវចូលទៅក្នុងព្រៃដើម្បីស្វែងរកអាហារ ទៅចាប់ត្រី ចាប់ក្តាម និងដោះដូរសម្លៀកបំពាក់យកម្ហូបអាហារពីគ្រួសារខ្មែរក្រហម ។ គាត់បានរំលឹកថា មានពេលមួយ មនុស្សប្រហែលជា ១៥០ ទៅ ២០០ នាក់ បានកូដកម្មប្រឆាំងនឹងអង្គការ ដែលមិនបានចែករបបអង្ករចំនួនពីរថ្ងៃនៅព្រៃវាល់វង់ ។ ប្រធានភូមិបានស្តីបន្ទោសអ្នកតវ៉ាទាំងនោះថា៖ មិត្ត ៗឯងអប់រំរាប់ខែមកហើយ ម៉េចក៏មិនចោលរបបតវ៉ាហ្នឹង។ តាមពិតអង្គការមានបញ្ហាក្នុងការដឹកនាំ យឺតពេលតែ២ថ្ងៃ មិត្តមិនសប្បាយចិត្ត។ មិត្តធ្វើនេះ គឺថាមិនមែនជាអ្នកបដិវត្តន៍ទេ ដែលគេខំអប់រំកសាងយូរហើយហ្នឹង មិត្តមិនមែនជាអ្នកបដិវត្តន៍ទេ។ មិត្តធ្វើឲ្យខូចសណ្តាប់ធ្លាប់ៗប្រជាពលរដ្ឋនៅវាលវង់ ³⁵ ។ ពីរបីថ្ងៃក្រោយមក របបអង្ករបានមកដល់ តែគាត់កត់សម្គាល់ថា មនុស្សបួន ឬប្រាំនាក់ ដែលបានដឹកនាំការតវ៉ានោះ បានបាត់ខ្លួនមួយ ឬពីរសប្តាហ៍ក្រោយមក ។

អំពើពុករលួយ

លោក ពិន យ៉ាថៃ បានផ្តល់សក្ខីកម្មថា ខ្មែរក្រហមក៏ពុករលួយដែរ ។ គាត់កត់សម្គាល់ថា ប្រសិនបើខ្មែរក្រហមទទួលបានអង្ករសម្រាប់មនុស្ស ៤៥០០ នាក់ និងប្រសិនបើមានប្រជាជននៅរស់តែ ៤០០០ នាក់ ខ្មែរក្រហមនឹងទុករបបអង្ករអ្នកដែលស្លាប់ ៥០០ នាក់នោះ សម្រាប់ខ្លួនឯង ។ គាត់បន្ថែមថា “អ្នកក្រដែលគេចង់ការពារហ្នឹងស្លាប់មុនអ្នកមាន”ពីព្រោះពួកគេគ្មានអ្វីដោះដូរម្ហូបអាហារទេ ។ សមាជិកគ្រួសារគាត់យកខោអាវជាច្រើនទៅជាមួយ និងបានដោះដូរខោអាវទាំងនោះជាមួយប្រជាជនមូលដ្ឋាន ឬជាមួយខ្មែរក្រហម ដូរយកអាហារ និងអង្ករ ដើម្បីរស់ ។

វីដេអូ

សក្ខីកម្ម
កាលបរិច្ឆេទ	កំណត់ហេតុជាលាយលក្ខណ៍អក្សរនៃកិច្ចដំណើរការនីតិវិធីជំនុំជម្រះ	លេខប្រតិចារិក
ថ្ងៃទី០៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៣	E1/170	E1/170.1

ឯកសារពាក់ព័ន្ធ
ចំណងជើងឯកសារជាភាសាខ្មែរ	ចំណងជើងឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស	ចំណងជើងឯកសារជាភាសាបារាំង	លេខឯកសារ D	លេខឯកសារ E3
ព៏តមានបន្ថែមស្តីពីដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី	Supplementary information if civil party	Informations complémentaires de la partie civile