តួនាទី និងសាវតារ
លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ គឺជាបូជាចារ្យសាសនាកាតូលិកសញ្ជាតិបារាំង។ គាត់បានមករស់នៅក្នុងប្រទេស កម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ១៩៦៥
1
ហើយបានចាកចេញជាបណ្ដោះអាសន្ននៅថ្ងៃទី៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៥
2
។ សៀវភៅរបស់គាត់ដែលមានចំណងជើងថា “កម្ពុជា ឆ្នាំសូន្យ (Cambodia: Year Zero)” (១៩៧៧) ផ្អែកលើកិច្ចសម្ភាសន៍ដែលគាត់ជាមួយជនភៀសខ្លួនខ្មែរនៅក្នុងប្រទេសថៃ និងប្រទេសបារាំងក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥ និង១៩៧៦
3
។
សាវតារប្រវត្តិសាស្ត្រ
លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ បានផ្តល់សក្ខីកម្មអំពីការឈ្លានពានចូលមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាពីសំណាក់អាមេរិក និងវៀតណាមខាងត្បូងក្នុងឆ្នាំ១៩៧០
4
។ ប្រជាជនបានងាកទៅរកខ្មែរក្រហម ដើម្បីទទួលបានការការពារ និង គាំពារ
5
បន្ទាប់ពីពួកអាមេរិកបានទម្លាក់គ្រាប់បែកសារធាតុពណ៌ទឹកក្រូចចំនួន១លានតោន ទៅលើចម្ការកៅស៊ូ
6
ហើយបន្ទាប់ពីទាហាន លន់ នល់ បានសម្លាប់ជនស៊ីវិលវៀតណាមចំនួន២០០០នាក់
7
។ ការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិកក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣
8
មកលើប្រទេសកម្ពុជា បានសម្លាប់មនុស្សចំនួន៤០.០០០នាក់ និងបានបង្ខំប្រជាជនចំនួនប្រហែល៣លាននាក់ឱ្យរត់ភៀសខ្លួននៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ
9
។ ក្រោយមក ពួកខ្មែរក្រហមមានសភាពឃោរឃៅ
10
។
ចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៣ ដល់១៩៧៥ ជីវិតមានសភាពវេទនា៖ មិនមានសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច
11
មិនមានអាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់
12
ហើយខ្មែរក្រហមបានបាញ់គ្រាប់ផ្លោងលើទីក្រុងភ្នំពេញជារៀងរាល់ថ្ងៃ
13
។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងក្នុងសំណុំរឿង០០២/០១ ផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ ក្នុងការសម្រេចថា ខ្មែរក្រហមបានដុតបំផ្លាញភូមិដែលខ្លួនបានកាន់កាប់ និងបានសម្លាប់មេភូមិ
14
ហើយប្រជាជនបានទទួលរងនូវការប៉ះទង្កិចផ្លូវចិត្តដោយសារការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣
15
។
មេដឹកនាំ ប.ក.ក.
លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ បានផ្តល់សក្ខីកម្មថា លោក ប៉ុល ពត គឺសាឡុត ស (បងធំទី១)
16
។ បងធំទីពីរគឺលោក នួន ជា
17
។ ថ្នាក់លើគឺ លោក ប៉ុល ពត, លោក ហែម (ខៀវ សំផន), លោក វ៉ន វ៉េត និង លោក វ៉ាន់ (អៀង សារី)
18
។
លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ បានជួបលោក នួន ជា ប៉ុន្តែគាត់មិនមានទំនាក់ទំនងអ្វីជាមួយលោក ខៀវ សំផន ទេ
19
។ មុនឆ្នាំ១៩៧៥ លោក ខៀវ សំផន ជាអ្នកដឹកនាំក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម
20
ហើយត្រូវបានចាត់ទុកជា “មនុស្សស្អាតស្អំ” ពីព្រោះគាត់មិនបានទទួលសំណូក ហើយជានិមិត្តរូបរបស់យុវជន
21
។
ផែនការបដិវត្តន៍
យោងតាមលោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ មានការបដិវត្តន៍ជាច្រើនលើក។ នៅឆ្នាំ១៩៧៥ មានបដិវត្តន៍ប្រជាជាតិមួយនៅពេលដែលខ្មែរក្រហមមានបំណងកម្ទេចជនក្បត់ជាតិទាំងអស់ (អ្នកដែលធ្វើការឱ្យអាមេរិក ឬរបបលន់ នល់)
22
។ នៅឆ្នាំ១៩៧៦ មានបដិវត្តន៍ប្រជាធិបតេយ្យដែលខ្មែរក្រហមបានបង្ខំប្រជាជនគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈឱ្យធ្វើជាកសិករ
23
ពោលគឺប្រជាជនបរិសុទ្ធដែលមិនមានកម្មសិទ្ធិឯកជន ហើយជាប្រជាជនដែលគិតតែផលប្រយោជន៍ជាតិតែប៉ុណ្ណោះ
24
។ នៅឆ្នាំ១៩៧៧ មានបដិវត្តន៍មួយដើម្បីបង្កើតប្រជាជនថ្មី និងកសាងទំនប់ និងប្រឡាយ និងផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅ
25
។ កម្មាភិបាលត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ហើយមនុស្សជាច្រើននាក់ក្នុងជួរខ្មែរក្រហមត្រូវបានសម្លាប់
26
។ ប្រជាជនបានទទួលរងការធ្វើបាប ហើយត្រូវបានបង្ខំឲ្យធ្វើការជាទម្ងន់ “ដូចសត្វធាតុ”
27
។
ពួកខ្មែរក្រហម មិនមានការយល់ដឹងច្រើនអំពីជីវភាពនៅទីក្រុងឡើយ
28
។ ពួកគេក៏បានអនុវត្តតាមបទបញ្ជាចំនួន១២
29
នៃរបបនេះដែរ។ យោងតាមលោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ របបនេះមានកំហុសក្នុងការផ្តល់អំណាចលឿនពេកដល់កម្មាភិបាលថ្នាក់ទាបដែលមិនបានត្រៀមខ្លួន ឬមិនមានសមត្ថភាព ។ កម្មាភិបាលថ្នាក់ទាបជាអ្នកដែលធ្វើការកាប់សម្លាប់
30
។ លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ បានចាត់ទុកប្រធានសហករណ៍ដែលបានបញ្ជូនមនុស្សទៅសម្លាប់ថាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត
31
។
គោលនយោបាយ ប.ក.ក.
យោងតាមលោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ ពុំមានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញខាងសាសនាទៅលើគ្រឹស្តសាសនិកនៅកម្ពុជាឡើយ
32
។ ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ជនជាតិចាម និងវៀតណាម មិនត្រូវបានធ្វើបាបដោយហេតុផលសាសនាទេ ប៉ុន្តែគឺដោយសារតែពួកគេមិនធ្វើតាមពួកខ្មែរក្រហម
33
។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៥ ថ្នាក់លើបានធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម
34
។
នៅឆ្នាំ១៩៧៨ នៅពេលដែលសង្រ្គាមកម្ពុជា និងវៀតណាម កាន់តែកើនឡើង ខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្តើមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើជនជាតិចាម ("ខ្មែរឥស្លាម") ដោយសារតែសង្ស័យថាពួកគេគាំទ្រជនជាតិវៀតណាម
35
។ ពួកខ្មែរក្រហមក៏ចាប់ផ្តើមសម្លាប់ជនជាតិវៀតណាមទាំងនោះដែលបន្តរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
36
។
ផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ (ក្នុងចំណោមភស្តុតាងផ្សេងទៀត) អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងក្នុងសំណុំរឿង 002/01 បានកំណត់ថា ថ្នាក់លើបានដើរតួជំនួសឲ្យឪពុកម្តាយក្នុងការរៀបចំអាពាហ៍ពិពាហ៍
37
។
ការផ្លាស់ទីលំនៅប្រជាជន៖ ដំណាក់កាលទី១ (ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥)
នៅថ្ងៃទី១៦ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ លោក Francois Perez ប្រធានកាកបាទក្រហម និងគណៈកម្មាធិការ អន្តរជាតិនៃកាកបាទក្រហម បានបង្កើតទីជម្រកអន្តរជាតិមួយនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ
38
ជាកន្លែងដែលមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលជ្រកកោន
39
។
នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ទាហានខ្មែរក្រហមចំនួន៦ក្រុមផ្សេងៗគ្នា បានចូលទីក្រុងភ្នំពេញ
40
។ យោងតាមលោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ ពួកទាហានស្រីគឺគួរឲ្យភ័យខ្លាចបំផុត
41
។ ទាហានខ្មែរក្រហមជម្លៀសអ្នកជំងឺចេញពីមន្ទីរពេទ្យ។ អ្នកដែលមិនចង់ចាកចេញត្រូវបានសម្លាប់ដោយគ្រាប់បែកដៃ
42
។ លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ បានឃើញអ្នកជំងឺ អ្នករបួស និងជនពិការរាប់រយនាក់ ត្រូវបានបញ្ជូនទៅស្រែ
43
។ “ជនពិការបានវារនៅតាមផ្លូវដូចសត្វដង្កូវ”
44
។
ប្រជាពលរដ្ឋសាមញ្ញបានចាកចេញពីភ្នំពេញនៅពេលថ្ងៃ ដោយបង្ខំចិត្ត
45
។ ទាហានខ្មែរក្រហមបានកុហកថា ពួកអាមេរិកនឹងទម្លាក់គ្រាប់លើទីក្រុង
46
ហើយប្រជាជនបានជឿពួកគេ
47
។ ខ្មែរក្រហមបានបញ្ជាឱ្យពួកគេជម្លៀសខ្លួនចេញក្នុងចម្ងាយ១៥ទៅ២០គីឡូម៉ែត្រពីទីក្រុង ដោយមិនយករបស់របរអ្វីទៅជាមួយ ឬចាក់សោផ្ទះឡើយ ហើយបាននិយាយថា ប្រជាជនអាចត្រឡប់មកវិញក្នុងរយៈពេល២ ឬ៣ ថ្ងៃបន្ទាប់ពីទាហានបោសសម្អាតទីក្រុងហើយ
48
។
អ្នកនៅខាងជើងក្រុងត្រូវទៅខាងជើង អ្នកនៅខាងត្បូងក្រុងត្រូវទៅខាងត្បូង អ្នកនៅខាងលិចក្រុងត្រូវទៅខាងលិច ហើយអ្នកនៅខាងកើតក្រុងត្រូវទៅខាងកើត
49
។ ហ្វូងមនុស្សបានបន្លាស់ទីយឺតៗ៖ ក្នុងរយៈពេលបីឬបួនម៉ោង ពួកគេបានធ្វើដំណើរត្រឹមតែ២ឬ៣គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ
50
។ ត្រឹមម៉ោង៦ល្ងាច ទីក្រុងភ្នំពេញមិនមានមនុស្សរស់នៅឡើយ
51
។ ការជម្លៀសចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញបានប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជនជាង៤លាននាក់ និងបណ្តាលឱ្យមនុស្សចាស់ កុមារ និងស្ត្រីមានផ្ទៃពោះជាច្រើនបានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត
52
។
យោងតាមលោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ ការជម្លៀសចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ គឺមានលក្ខណៈមនោគមវិជ្ជា គឺថា ថ្នាក់លើចង់ឱ្យ “អ្នកទីក្រុងដែលមិនស្អាតស្អំ” រៀនពីរបៀបធ្វើស្រែហើយ ក្លាយជាជនជាតិខ្មែរពិតប្រាកដ
53
។ គោលគំនិត គឺដើម្បីបង្កើតសង្គមថ្មីមួយដោយមិនមានទីក្រុង ឬមិនមានបរិវារបរទេស
54
។ លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ បានដឹងថា ថ្នាក់លើទទួលការអប់រំនៅប្រទេសបារាំង ហើយពីមុនគាត់ជឿថា ពួកខ្មែរក្រហមនឹងមិនធ្វើបាបប្រជាជនខ្លួនឯងឡើយ
55
។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ បានប្ដូរចិត្តអំពី “គុណធម៌” របស់របបខ្មែរក្រហម នៅពេលដែលខ្មែរក្រហមជម្លៀសប្រជាជនចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ
56
។
នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ បានដឹកទាហានខ្មែរក្រហមមួយក្រុមតាមរថយន្តទៅកាន់ស្ថានីយ៍រថភ្លើង
57
ហើយនៅតាមផ្លូវ គាត់បានឃើញពីវិធីដែលពួកខ្មែរក្រហមបានគាស់ផ្ទះ និងឆក់ប្លន់ទ្រព្យសម្បត្តិ
58
។ បន្ទាប់ពីទម្លាក់ក្រុមទាហាននៅស្ថានីយរថភ្លើង គាត់បានទៅជ្រកកោននៅស្ថានទូតបារាំង
59
។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានផ្អែកទៅលើសក្ខីកម្មរបស់លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ ក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ ក្នុងការសម្រេចថា របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ជឿថាអ្នករស់នៅទីក្រុងនឹងមិនមានភាពស្អាតស្អំ ផ្នែកនយោបាយ និងមនោគមវិជ្ជាឡើយ ប្រសិនបើពួកគេបន្តរស់នៅក្នុងទីក្រុង
60
ព្រមទាំងក្នុងការសម្រេចថា គោលនយោបាយកាប់សម្លាប់អតីតមន្ត្រីសាធារណៈរដ្ឋខ្មែរត្រូវបានអនុវត្តទូទាំងប្រទេស
61
។
ការជម្លៀសចេញពីស្ថានទូតបារាំង
ជនបរទេសចំនួនប្រហែល៥០០នាក់ (រួមទាំងជនជាតិអាមេរិក និងជាប្រធានទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ ថ្នាក់កណ្តាលរបស់អាមេរិក ប្រជាជនវៀតណាមខាងត្បូង និងឡាវ) និងប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន៥០០នាក់ បានជ្រកកោននៅស្ថានទូតបារាំងក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥
62
។ នៅដើមខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៥ ប្រជាជនប៉ាគីស្ថានចំនួន៥០០នាក់បានមកដល់
63
។ មិនមានស្ថានទូតផ្សេងទៀតដែលជនបរទេសអាចជ្រកកោនបានទេ
64
។
ពួកខ្មែរក្រហម បានយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះជនបរទេសនៅស្ថានទូតបារាំង
65
។ តាមរយៈ សមមិត្ត ញឹម ដែលជាប្រធានថ្នាក់ទាបនៅភាគខាងជើងនៃរាជធានីភ្នំពេញ
66
ពួកគេបានផ្តល់ទឹក និងស្បៀងអាហារដល់ស្ថានទូត
67
។ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមបានស្នើឲ្យធ្វើបត្យាប័នអ្នកក្នុងចំណោម “ជនក្បត់ជាតិ” ទាំងប្រាំពីររូប ដែលកំពុងលាក់ខ្លួននៅស្ថានទូត
68
។ លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ បានឮ តែត្រង់ចំណុចថា អ្នកដែលត្រូវបានរកឃើញត្រូវបង្ខំឱ្យចាកចេញ ហើយទ្រង់ សិរិមតៈ បានចាកចេញដោយថ្លៃថ្នូរ
69
។ មិនមានការចរចា និងមិនមានការស្នើសុំសិទ្ធិជ្រកកោនទេ
70
។
នៅថ្ងៃទី២០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហម បានអំពាវនាវដល់ប្រជាជនខ្មែរដែលលាក់ខ្លួននៅស្ថានទូតបារាំងឲ្យទៅកសាងប្រទេសជាតិជាមួយបងប្អូនជនរួមជាតិ
71
។ មានតែស្ត្រីខ្មែរដែលបានរៀបការជាមួយបុរសជនជាតិបារាំងប៉ុណ្ណោះដែលអាចបន្តស្នាក់នៅស្ថានទូតបាន
72
។ ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ រួមទាំងរណសិរ្សរួបរួមរំដោះពូជសាសន៍ដែលទទួលរងការគាបសង្កត់ (FULRO) បានដើរចេញពីស្ថានទូតទៅកាន់ស្តាតចាស់
73
ជាកន្លែងដែលពួកគេត្រូវបានបែងចែកជាអតីតយោធា និងជនស៊ីវិល។ អតីតយោធាត្រូវបានសម្លាប់
74
។
នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ រថយន្តដឹកជនបរទេសក្រុមទី១ ចេញពីស្ថានទូតបារាំង ទៅកាន់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ
75
រួមទាំងជនជាតិប៉ាគីស្ថានចំនួន ៥០០នាក់
76
។ លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ បានចាកចេញជាមួយនឹងក្រុម ទីពីរនៃប្រជាជនជម្លៀសនៅថ្ងៃទី៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៥
77
ដោយបានប្រគល់កូនសោស្ថានទូតដល់សមមិត្ត ញឹម
78
។ នៅតាមផ្លូវទៅព្រំដែនថៃ លោក ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ មិនបានឃើញនរណាម្នាក់ទេ ហើយមានការចាប់អារម្មណ៍ថាគាត់កំពុងចាកចេញពីប្រទេសខ្មោច
79
។
ការផ្លាស់ទីលំនៅប្រជាជន៖ ដំណាក់កាលទី២ (១៩៧៥-១៩៧៦)
ជនភៀសខ្លួននៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ
ជនភៀសខ្លួនដំបូង ដែលបានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា គឺជាអ្នករស់នៅក្នុងទីក្រុង
82
រួមទាំងមន្ត្រីយោធា និង ជនជាតិចិន ហើយនៅឆ្នាំ១៩៧៦ គ្រូបង្រៀន និងព្រះសង្ឃ ក៏បានចាកចេញ
83
។ ក្រោយមក កសិករក៏ចាប់ផ្តើមភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ផងដែរ
84
។
មានជនភៀសខ្លួនចំនួនពី៥០.០០០ ទៅ៨០.០០០នាក់
85
ក្នុងជំរំជនភៀសខ្លួនចំនួន២០ទៅ២៥ នៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ
86
។ ជនភៀសខ្លួនជាច្រើនដែលបានឆ្លងដែន ត្រូវបានមន្ត្រីថៃសម្លាប់
87
អ្នកខ្លះត្រូវបានចាប់ឲ្យចូលធ្វើជាទាហាន
88
។
វីដេអូ












កាលបរិច្ឆេទ | កំណត់ហេតុជាលាយលក្ខណ៍អក្សរនៃកិច្ចដំណើរការនីតិវិធីជំនុំជម្រះ | លេខប្រតិចារិក |
---|---|---|
ថ្ងៃទី០៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣ | E1/178 | E1/178.1 |
ថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣ | E1/179 | E1/179.1 |
ថ្ងៃទី១១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣ | E1/180 | E1/180.1 |
ចំណងជើងឯកសារជាភាសាខ្មែរ | ចំណងជើងឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស | ចំណងជើងឯកសារជាភាសាបារាំង | លេខឯកសារ D | លេខឯកសារ E3 |
---|---|---|---|---|
កំណត់ហេតុនៃការស្ដាប់ចម្លើយសាក្សី ហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៉ុងសូដ៍ | Written Record of Interview of witness Francois Ponchaud by CIJ | Procès-verbal de l’audition du témoin François Ponchaud par la CIJ | D133 | E3/370 |