ចេញដីកាដំណោះស្រាយពីរដាច់ដោយឡែកពីគ្នាក្នុងសំណុំរឿង យឹម ទិត្យ

នៅថ្ងៃនេះ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត បានចេញដីកាដំណោះស្រាយពីរដាច់ដោយឡែកពីគ្នា​នៅក្នុង​សំណុំ​រឿង យឹម ទិត្យ ផ្អែកតាមការខ្វែងយោបល់គ្នាថាតើ យឹម ទិត្យ ត្រូវស្ថិត ឬក៏មិនត្រូវស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការបុគ្គលរបស់ អ.វ.ត.ក. ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ ឬជាជនម្នាក់ក្នុងចំណោមជនទាំងឡាយ​ដែល​ទទួ​ល​ខុស​ត្រូវ​ខ្ពស់​បំផុត​ចំពោះ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ដែលបានប្រព្រឹត្តនៅក្នុងរយៈកាលនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។

សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ យល់ឃើញថា យឹម ទិត្យ មិនស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការបុគ្គលរបស់ អ.វ.ត.ក. ក្នុងនាម​មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ ឬជាជនម្នាក់ដែលទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុតនោះទេ ហើយលើកលែងការចោទប្រកាន់លើ យឹម ទិត្យ ដោយសារមូលហេតុនេះ។ ដើម្បីឈានដល់សេចក្តីសម្រេចបែបនេះ សហចៅក្រម​ស៊ើប​អង្កេត​ជាតិ បានពិ​ចារណា​លើកម្រិតនៃការចូលរួមរបស់ យឹម ទិត្យ  និងភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃឧក្រិដ្ឋកម្ម ព្រមទាំងកត្តាផ្សេងៗទៀត ដូចជា ខ្លឹម​សារ​នៃច្បាប់ និងកិច្ចព្រមព្រៀង អ.វ.ត.ក. ព្រមទាំងគោលបំណងនៃអ្នកតាក់តែងកិច្ចព្រមព្រៀង និង ច្បាប់ទាំងនោះ។ 

សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ យល់ឃើញថា យឹម ទិត្យ ស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការ​បុគ្គលរបស់ អ.វ.ត.ក. ​ក្នុង​នាមជា​ជន​ម្នាក់​ក្នុងចំណោមជនទាំងឡាយដែលទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត ហើយមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់​ដើ​ម្បី​​ចោទ​បញ្ជូ​ន​​គាត់​ទៅ​ជំនុំ​ជម្រះចំពោះបទចោទ    អំពើប្រល័យពូជសាសន៍លើកម្ពុជាក្រោម ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រឆាំង​មនុស្សជាតិ

ឧ​ក្រិ​ដ្ឋ​​កម្ម​សង្គ្រាម ព្រមទាំងបទឧក្រិដ្ឋកម្មក្រោមច្បាប់កម្ពុជា។ បទចោទខ្លះ​មិន​មាន​ភស្តុតាង​បញ្ជាក់​ទេ​នៅ​ក្នុង​អំឡុង​ពេលស៊ើបសួរ ហេតុនេះ ត្រូវលើកលែងបទចោទទាំងនោះ។

សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតទាំងពីរ បានដាក់ដីកាដំណោះស្រាយ​របស់ខ្លួនជា​ភាសាផ្លូវការរៀងៗខ្លួន ដោយ​សំណៅ​បក​ប្រែ​នឹងដាក់តាមក្រោយឲ្យបានឆាប់បំផុតតាម​ដែលអាចធ្វើ​ទៅ​បាន​។ ប៉ុន្តែ  សហចៅក្រមស៊ើប​អង្កេត​ទាំងពីរ ផ្តល់ជូន​សេចក្តីសង្ខេបនៃសំអាងហេតុរៀងខ្លួនទាំងជាភាសាខ្មែរ និងជាភាសាអង់គ្លេស ដើម្បីធានាថា សាធារណ​ជនទទួល​បាន​ព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់អំពីលទ្ធផលនៃសំណុំរឿង រហូតដល់ពេលសំណៅបកប្រែទាំងស្រុង​ត្រូវ​បាន​ដាក់​។ សេចក្តី​សង្ខេប​​ទាំងនេះ មានភ្ជាប់ជាមួយនឹងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននេះ​ ហើយ​សហ​ចៅក្រម​ស៊ើប​អង្កេត​ទាំង​ពីរ សូមយោង​លើ​សេចក្តីសង្ខេបទាំងនេះសម្រាប់សេចក្តីលម្អិតថែមទៀត។

សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតទាំងពីរក៏បានចេញដីកាសម្រេចដាច់ដោយឡែកពីគ្នាលើភាពអាចទទួលយកពាក្យសុំតាំងខ្លួនជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី។

ខ្លឹមសារទាំងស្រុងនៃដីកាដំណោះស្រាយទាំងពីរជាសំណៅសាធារណៈដោយមានការកោសលុប
អាច​រក​បាន​តាម​រយៈ​​៖

https://www.eccc.gov.kh/sites/default/files/documents/courtdoc/%5Bdate-in-tz%5D/D381_KH_Redacted.PDF

https://www.eccc.gov.kh/sites/default/files/documents/courtdoc/%5Bdate-in-tz%5D/D382_EN_redacted.PDF

សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតទាំងពីរ ចុះហត្ថលេខារួមគ្នា លើដីកាសម្រេចបញ្ចប់កិច្ចស៊ើបសួរ ដែលនៅសេសសល់​ទាំង​អស់ក្នុ​ងចំណោមកិច្ចស៊ើបសួរសំណុំរឿង ០០៤។ នេះបានបិទបញ្ចប់ កិច្ចការងារស៊ើបសួរទាំងអស់ ដែលសហ​ចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ត្រូវបានប្រគល់ជូន។

 

សេចក្តីសង្ខេបរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ

សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ តាំងពីក្នុងសំណុំរឿង ០០១ ទទួលស្គាល់ថា បទឧក្រិដ្ឋកម្ម ត្រូវបានប្រព្រឹត្ត ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃការអនុវត្តគោលនយោបាយ ដោយរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ទូទាំងប្រទេស ហើយ​មានផល​​វិបាក​ធ្ងន់ធ្ងរ និងមានវិសាលភាពធំធេង។ មានជនសង្ស័យជាច្រើន អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធ។ អាស្រ័យហេតុនេះ អ.... បានសម្រេចជ្រើសរើសយក យុត្តាធិការបែបជ្រើសរើស ដែលក្នុងនោះ មានបុគ្គលពីរប្រភេទ (មេដឹក​​នាំជាន់ខ្ពស់ និងជនដែលទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត) តែប៉ុណ្ណោះ ស្ថិតក្នុងសមត្ថកិច្ចរបស់ អ....។ ក្នុងការសម្រេច​​ថាបុគ្គលណាមួយ ចូលក្នុងយុត្តាធិការបុគ្គល សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ បានពិចារណា លើតួនាទី និងកម្រិតនៃការចូលរួមរបស់ជនសង្ស័យ។ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ ផ្តោតជាសំខាន់ទៅលើការចូលរួម ហើយក្នុង​ពិចារណា ការប្រៀបធៀបការចូលរួម របស់ជនសង្ស័យ និងជនសង្ស័យ​ដទៃទៀត ក៏ត្រូវបានពិចារណាផងដែរ។​

មានទីតាំង បទឧក្រិដ្ឋចំនួន ៥០ ។ ភាគច្រើននៃទីតាំងទាំងនេះ ត្រូវបាន​បង្កើតតាំងពីឆ្នាំ ១៩៧៥ ឬ ១៩៧៦ បន្តរហូតដល់ចុងឆ្នាំ ១៩៧៨ មុនពេល​ដែលកម្មាភិ​បាលនិរតី​បានទៅដល់ភូមិភាគពាយ័ព្យ។ មានទីតាំងចំនួនតិចដែល ត្រូវបានដាក់ដំណើរការ ក្រោយ​ពេល​កម្មាភិ​បាលនិរតីបានទៅដល់ភូមិភាគពាយ័ព្យ (មន្ទីរសន្តិសុខ​ទ្រយោង​)។ មានទីតាំងមួយស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់​គ្រងរបស់​គណៈ​កម្មាធិការមជ្ឈិ(មន្ទីរ​សន្តិសុខវត្តកណ្តា)។ ទីតាំងខ្លះ ត្រូវបានបង្កើតមុនពេលដែល យឹម ទិត្យ បានទទួលតួនាទីជា លេខាស្រុកគីរីវង់ និងដោយឡែក ទីតាំងខ្លះនៅក្នុងតំបន់ ១ ត្រូវបានបិទដំណើរការក្នុងពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ១៩៧៨ នាពេល យឹម ទិត្យ ត្រូវបានតែងតាំងជាលេខាតំបន់ ១ ជំនួស តាហេង ទាវ ហៅប៉ែត។

មានទីតាំងចំនួន ២៤ ត្រូវបានដាក់ក្រោមការស៊ើបសួរ ដោយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ ក្នុងនោះស្ថិត​ក្នុងស្រុកគីរីវង់ មានចំនួន ៤ និង ៧ ទីតាំងស្ថិតក្នុងភូមិសាស្រ្តនៃតំបន់ ១។ ទីតាំង ចំនួន ២៦ ត្រូវបានលើកចោល ដោយសារមិនមានព័ត៌មានច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹង យឹម ទិត្យ (ទីតាំង ស្ថិតក្រោមស្រុកគីរីវង់ និង ៦ ក្រោមតំបន់១) អាស្រ័យហេតុនេះ ទីតាំងចំនួន ៣៩ (ដាក់ក្រោមស៊ើបសួរ និងមិនដាក់ក្រោមការស៊ើបសួរ) ស្ថិតនៅប្រ​យោល​​ពីការគ្រប់គ្រង ហើយ​​​​ត្រូវបានចោទប្រកាន់ ដោយសារ យឹម ទិត្យ ជាលេខាតំបន់ ១៣ (ភូមិភាគនិរតី) ឬ ជាសមាជិកគណៈភូមិភាគពាយ័ព្យ។  មានតែអង្គហេតុ​មួយចំនួនដែលបង្ហាញ​ថា យឹម ទិត្យ បាន​ពាក់ព័ន្ធ ដូចជា មន្ទីរ​សន្តិសុខវត្តប្រធាតុ ការដ្ឋានទំនប់កង្ហត ការដ្ឋានរោង​ចក្រ​ស្ករស​កំពង់គុល និង ការរៀបការដោយ​បង្ខំ​នៅស្រុក​សំឡូត។  

សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ អះអាងថា យឹម     ទិត្យ  ធ្លាប់​​​​ជា​​លេខាស្រុកគីរីវង់ លេខាតំបន់ ១៣ នៃ ភូមិភាគនិរតី។ ស្រុក​គីរីវង់ ស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្រ្តនៃតំបន់ ១៣។ គាត់ជាលេខាតំបន់ ១ នៃភូមិភា​គពាយ័ព្យ ហើយ​​​ដែលត្រូវបាន គេអះអាងថា គាត់ជា សមាជិកនៃគណៈភូមិភាគនេះផងដែរ។ ភូមិ​ភាគនិរតី ត្រូវស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ តាម៉ុក ហើយ ភូមិភាគពាយ័ព្យ គ្រប់គ្រ​ងដោយរស់ ញឹម រហូតដល់ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ១៩៧៨ ជំនួយដោយ តាម៉ុក មកពីភូមិ​ភាគនិរតី នៅពេលដែលគាត់ជាលេខាភូមិភាគនិរតីផងដែរ

ភ័ស្តុតាង បានបង្ហាញពីតួនាទីទាំងនេះ តាមរយៈការលឺតៗគ្នា ដោយគ្មានឯកសារ​ជាផ្លូវការ​នៃរបប​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យបញ្ជាក់ទេ។ បន្ថែមពីលើនេះ កាលបរិចេ្ឆទដែល យឹម ទិត្យ បានកាន់ដំណែងទាំងនេះ ក៏មិនមាន ភាពច្បាស់លាស់ផងដែរ។ ភ័ស្តុតាង ទំនងជាបង្ហាញថា យឹម ទិត្យ ទទួលបានដំណែងទាំងនេះ នៅក្នុងចុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឆ្នាំ ១៩៧៨ ក្នុងភូមិ​ភាគ​ពាយ័ព្យ ឬ ក្នុងរយៈពេលខ្លី នៅភូមិ​ភាគនិរតី មុនពេលគាត់ត្រូវបានបញ្ជូនទៅ ភូមិភាគពាយ័ព្យ​នៅ​ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ១៩៧៧ ដើម្បីបង្រ្កាប​កម្មា​ភិបាលពាយ័ព្យ តាមគោលនយោបាយបង្ក្រាប។   ការស៊ើបសួររបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិ មិនបានបង្ហាញថា យឹម ទិត្យសមាជិក​គណៈ​កម្មា​ធិការមជ្ឈិម ឬជាតំណាងរាស្រ្តទេ។ គាត់ក៏គ្មាន​តួនាទីអ្វីក្នុង​កងទ័ពផងដែរ។

... បានពិនិត្យឯកសារ​ច្បាប់ដើម របស់​របប​កម្ពុជាប្រជាធិប​តេយ្យដែល​មាននៅ​សេស​សល់ដូចជា កំណត់ត្រាអង្គប្រជុំ​​​គ​ណៈ​​​កម្មា​​​ធិការអចិន្រ្តៃយ៍ នៃគណៈកម្មាធិការ​មជ្ឈិម​បក្ស តេឡេក្រាម​ឆ្លង​ឆ្លើយ​​រវាង​កម្មាភិ​បាលតំបន់ ភូមិភាគ និង គណៈកម្មាធិការអចិន្រ្តៃយ៍ តែមិនបានរំលេចឃើញឈ្មោះ យឹម ទិត្យ ឬ តួនាទីរបស់​គាត់ក្នុង​ឯកសារទាំងនេះឡើយ។ប្រសិនបើប្រៀបធៀបនឹង ជនសង្ស័យ អោ អាន (លេខាតំបន់៤១ នៃភូមិភាគ​កណ្តាល) និង មាស មុត (មេ​បញ្ជាការកងពលមជ្ឈិមលេខ ១៦៤) ដែលត្រូវបានលើកលែងចោទ មានភ័ស្តុតាង​ជាប្រភេទតេឡេ​ក្រាម និង កំណត់ត្រាកិច្ចប្រជុំ បាន​រំលេចឈ្មោះ អោ អាន (ក្នុងតេឡេក្រាម ដែលលេខាភូមិភាគកណ្តាល កែ ពក  ជូនទៅគណៈកម្មាធិការមជ្ឈមបក្ស)  និង មាស មុត

 យឹម ទិត្យ ស្ថិតនៅក្នុងលំដាប់ទី ៤ រាប់ពីគណៈ​កម្មាធិការ​អចិន្រ្តៃយ៍គណៈកម្មា​ធិការ​មជ្ឈិមបក្សរហូតដល់ថ្នាក់តំបន់ និងជាមនុស្សម្នាក់ក្នុង​ចំណោម​មនុស្ស យ៉ាងតិច ១០០ រូបក្នុងកម្រិតតំបន់។ គាត់មិនមែនស្ថិតក្នុង​ចំណោម​បុគ្គល ១ រូប ដែលមានសិទ្ធិកំទេចរួមមាន លេខាភូមិភាគ ដូចជា តាម៉ុក តាម​សេចក្តីសម្រេច ថ្ងៃទី៣០ ខែ មីនា ឆ្នាំ១៩៧៦ ឡើយ ។ទាំងនៅក្នុង ភូមិភាគនិរតី និងពាយ័ព្យ គាត់ស្ថិតនៅក្រោម លេខាភូមិភាគ ដ៏មានឥទ្ធិពល តា ម៉ុក និង រស់ ញឹម ដែល រស់ ញឹម ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ៦ ខែមុនដួលរលំនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងចុងឆ្នាំ១៩៧៨។

យឹម ទិត្យ អាចមានឋានៈស្រដៀងនឹង អោ អាន និងខ្ពស់ជាង ឌុច មែន ក៏ប៉ុន្តែ ជា​សត្យានុម័ត កម្មាភិបាលកាន់តំណែងធំខ្លះ​មិនប្រាកដថា មាន​អំណាច​ច្រើន​នោះទេ។ យឹម ទិត្យ មាន​តួនាទីក្នុងភូមិ ភាគពាយ័ព្យ ក៏ប៉ុន្តែ មិនមានអ្នកក្រោមបង្គាប់​ជាក់លាក់ច្បាស់លាស់ ដែលនេះផ្ទុយពី ឌុច គ្រប់គ្រងមន្ទីរសន្តិសុខមជ្ឈិម (២១) មាន​រចនា​សម្ព័ន្ធដឹកនាំក្រោមបង្គាប់យ៉ាងជាក់លាក់ ដែលធ្វើឲ្យ ឌុច ចូលរួម​ក្នុងបទឧក្រិដ្ឋ​យ៉ាងសកម្ម បង្កឲ្យមនុស្សជាង ១២,០០០ (មួយម៉ឺនពីរពាន់) នាក់ស្លាប់ ដោយអំពើផ្ទាល់ និងប្រយោលរបស់គាត់ តាមរយៈដឹកនាំ ចាត់ចែង និង គ្រប់គ្រង មន្ទីរសន្តិសុខប្រកប​ដោយ​ប្រសិទ្ធភាពក្នុង​អំឡុងពេលស្ទើរពេញ​មួយរបប​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ ។

ជាសរុប ការចូលរួមរបស់ យឹម ទិត្យ ជារួម ជាពិសេស ក្នុងទីតាំងបទល្មើសទាំង៤ ខាងលើ​នេះ វាត្រឹមតែជាការ​ចូល​រួម​ដឹង​ឮ​ជាការចូលរួមមិនសកម្ម  គ្មានគំនិតផ្តួចផ្តើម ឬចូលរួមក្នុងកម្រិតនៃកម្មាភិបាលម្នាក់ ក្នុង​ចំណោម​កម្មា​ភិបាលកម្រិតស្រុក តំបន់ ឬភូមិភាគជាច្រើនរូបទៀត។ វាជាការចូលរួមអនុវត្ត​ការ​ងារ​តាម​គោលនយោបាយបក្សដែលត្រូវតែ​​គោរពនិងធ្វើតាម បើមិនដូច្នោះទេ នឹងត្រូវគេយកទៅសម្លាប់ចោល។

ការ​ចូលរួមក្នុងកម្រិតខាងលើ ​មិនស្ថិតក្នុងលក្ខណវិន្និច្ឆ័យនៃជនទទួលខុសត្រូវ​ខ្ពស់បំផុត ​ដែលផ្តោត​​​ជា​​ចម្បងលើសកម្មភាព​​ចូលរួមជាក់ស្តែង និងដោយ​ផ្ទាល់ មិនសំដៅ​លើ​ឋានៈជាចម្បង ។ យើងយល់ឃើញថា មិនមានភ័ស្តុតាងដែលអាចអោយយើងរកឃើញថា យឹម ទិត្យគឺជា  មេដឹក​នាំ​​ជាន់​ខ្ពស់ ឬ ក៏ជាជន​ទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមទេ។ អាស្រ័យហេតុនេះ អ.... មិន​មានយុត្តាធិការបុគ្គលលើគាត់ឡើយ។

 

សេចក្តីសង្ខេបរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ

សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ បានរកឃើញថា អ.វ.ត.ក មានយុត្តាធិការបុគ្គលលើ យឹម ទិត្យ ជាជនម្នាក់ក្នុងចំណោមជនទាំងឡាយដែលទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុតចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលបានប្រព្រឹត្តនៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិប   តេយ្យ​។ គាត់គឺជាមន្ត្រីខ្មែរក្រហមនៅក្នុងអំឡុងពេលនៃយុត្តាធិការពេលវេលារបស់ អ.វ.ត.ក និងនៅក្នុងអំឡុងពេល ដែលបទល្មើសត្រូវបានចោទថាបានកើតឡើងដោយសារគាត់។

ពាក់ព័ន្ធនឹងឋានៈផ្លូវការរបស់គាត់ គាត់បានឡើងតួនាទីយ៉ាងឆាប់រហ័សណាស់ពីអនុលេខាស្រុកនៅភូមិភាគនិរតី ទៅអនុលេខាភូមិភាគ ហើយនៅជិតចុងបញ្ចប់នៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ប្រហែលអាចក្លាយជាលេខាភូមិភាគពេញសិទ្ធិផងនៅភូមិភាគពាយ័ព្យ។ ជាងនេះទៀត គាត់គឺជាលេខាតំបន់សម្រាប់តំបន់មួយចំនួននៅភូមិភាគពាយ័ព្យផងដែរ។ ហេតុនេះ អំណាចរបស់គាត់នៅក្រោមច្បាប់របស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា មានវិសាលភាពវែងឆ្ងាយណាស់ទាំងភូមិសាស្ត្រ ទាំងឋានានុក្រម។

តំណែងផ្លូវការរបស់គាត់ និងការឡើងតំណែងយ៉ាងឆាប់រហ័សរបស់គាត់ មានការជួយជ្រោមជ្រែងពីទំនាក់ទំនងគ្រួសារយ៉ាងជិតស្និទ្ធរបស់គាត់ជាមួយនឹងកម្មាភិបាលម្នាក់នៅឋានានុក្រមថ្នាក់លើរបស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា គឺ តា ម៉ុក ដែលជាបងថ្លៃរបស់គាត់។​ សូម្បីតែពេលមុនគាត់កាន់តំណែងផ្លូវការនៅភូមិភាគពាយ័ព្យក៏ដោយ ក៏គេអាចឃើញគាត់ធ្វើដំណើរនៅទូទាំងភូមិភាគពាយ័ព្យ ជាមួយ តា ម៉ុក ដោយចូលរួមអង្គប្រជុំនានា ជាដើម ។ល។ ជាក់ស្តែង គាត់គឺជាមេបញ្ជាការបន្ទាប់ពី តា ម៉ុក ហើយដូចដែលភ័ស្តុតាងបានបង្ហាញដែរ គាត់ក៏នៅមានអំណាចជាក់ស្តែងលើតំបន់ប្រតិបត្តិការពីមុនរបស់គាត់នៅភូមិភាគនិរតី ផងដែរ សូម្បីតែក្រោយពេលដែលគាត់បានផ្លាស់ទៅភូមិភាគពាយ័ព្យក៏ដោយ​។

ភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃអំពើរបស់គាត់ ក៏ជួយបញ្ជាក់អំពីការរកឃើញដែលថា គាត់គឺជាជនម្នាក់ក្នុងចំណោមជនទាំងឡាយដែលទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុតចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបានប្រព្រឹត្តនៅសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ សូម្បីតែក្រោយពេលដែលបានកាត់បន្ថយទីតាំងឧក្រិដ្ឋកម្មចំនួនជិតពាក់កណ្តាលយោងតាមវិធានផ្ទៃក្នុង ៦៦ស្ទួន ចេញពីបញ្ជីឈ្មោះទីតាំងឧក្រិដ្ឋកម្មដើមតាមដីកាសន្និដ្ឋានបញ្ជូនរឿងឲ្យស៊ើបសួរយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏គាត់នៅតែត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មចំនួនជាង ២០ កន្លែងទាំងនៅភូមិភាគនិរតី ទាំងនៅភូមិភាគពាយ័ព្យ ឧទាហរណ៍ នៅភូមិភាគនិរតី មាននៅតំបន់ ១៣​ (មន្ទីរសន្តិសុខវត្តប្រធាតុ    មន្ទីរសន្តិសុខក្រាំងតាចាន់​ ទីតាំងសម្លាប់មនុស្សភូមិព្រេល ទីតាំង សម្លាប់មនុស្ស​វត្តអង្គុណ ​ទីតាំងសម្លាប់មនុស្សព្រៃភូមិស្លែងទីតាំងសម្លាប់ព្រៃសុខុន និងវត្តអង្គសិរីមុនី) និងនៅភូមិភាគពាយ័ព្យ មានតំបន់ ១ (មន្ទីរសន្តិសុខគាស់ក្រឡ សហករណ៍ធិបតី (រួមមាន មន្ទីរសន្តិសុខវត្តធិបតី និង មន្ទីរសន្តិសុខ និងការដ្ឋានទួលម្ទេស)​ ការដ្ឋានទំបន់កង្ហត មន្ទីរសន្តិសុខខ្នងគូ ការដ្ឋានរោងចក្រស្ករកំពង់គុល មន្ទីរសន្តិសុខបាណន់ និងស្រុកសំឡូត)​ តំបន់ ២​( មន្ទីរសន្តិសុខភ្នំវាល មន្ទីរសន្តិសុខស្វាយជ្រំ ​ ទីតាំងសម្លាប់មនុស្សទួលសេះញ៉ូវ​ ទីតាំងសម្លាប់មនុស្សព្រៃក្របៅ) តំបន់ ៣​(មន្ទីរសន្តិសុខវត្តគិរីរម្យ) តំបន់ ៤​(មន្ទីរសន្តិសុខវត្តសម្តេច ឃុំកំពង់ព្រៀង (រួមមាន មន្ទីរសន្តិសុខវត្តពោធិ៍លង្ការ/កាច់រទះ កាច់រទះ ភូមិថ្មី និងភូមិសាលាត្រាវ) និងឃុំរាំងកេសី) និងតំបន់ ៧​(គុកលេខ ៨ និងទីតាំងសម្លាប់មនុស្សវាលបាក់ជញ្ជីង)។

ឧក្រិដ្ឋកម្មដែល យឹម ទិត្យ ទទួលខុសត្រូវ មានចាប់ពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងការសម្លាប់រង្គាល រហូតដល់ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ជាច្រើនផ្សេងទៀតក្នុងចំណោមឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងការធ្វើមនុស្សឃាតដែលស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់ជាតិ។

ត្រង់នេះ ចំណុចដែលលេចធ្លោគឺថា គាត់បានចូលរួម និងរៀបចំអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រោមនៅតំបន់ទទួលខុសត្រូវរបស់គាត់។ ដូចជនត្រូវចោទនៅក្នុងសំណុំរឿង ០០៤/២ និងសំណុំរឿង ០០៣ ដែរ អង្គហេតុនេះតែមួយធ្វើឲ្យគាត់ស្ថិតនៅក្នុងរង្វង់នៃយុត្តាធិការបុគ្គលយ៉ាងច្បាស់រួចទៅហើយ។ វិសាលភាពនៃការដាក់គោលដៅប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រោម ដោយផ្អែកលើជាតិពិន្ធុជាខ្មែរក្រោម ត្រូវបានបញ្ជាក់តាមរយៈអង្គហេតុដែលថា ក្នុងករណីខ្លះ ខ្មែរក្រោម ត្រូវបានផ្លាស់ទីពីកម្ពុជាក្រោមនៅវៀតណាម មកកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ បន្ទាប់មក ត្រូវបានសម្លាប់នៅកម្ពុជាប្រជា   ធិបតេយ្យ។ ភ័ស្តុតាងនៅក្នុងសំណុំរឿងនេះអំពីចំនួនខ្មែរក្រោមដែលត្រូវបានសម្លាប់ បានទទួលរងការ ខូច ខាត ជាពិសេស​ដោយសារថា ភ័ស្តុតាងសាក្សីតាមធម្មតាត្រូវបាត់បង់ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅតែមានរូបភាពអំពីយុទ្ធនាការ​ឃោរឃៅយុងឃ្នងនៃការបោសសម្អាតជាតិពន្ធុ ហើយយុទ្ធនាការនេះត្រូវបានបញ្ឈប់នៅពេលដែលវៀតណាមចូលមកដល់ និងចុងបញ្ចប់នៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យតែប៉ុណ្ណោះ ចំណែកឯ ចំនួនមនុស្សស្លាប់ទោះបីជាប៉ាន់ស្មានយ៉ាងអភិរក្សនិយមយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ចូលខ្ទង់រាប់ពាន់នាក់ដែរ ហើយចំនួននេះនឹងកើនឡើងថែមទៀតប្រសិនបើយុទ្ធនាការនោះមិនបានឈប់ទេ។

ក្រៅពីដាក់គោលដៅប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រោម ជនស៊ីវិលផ្សេងទៀត និងអតីតកម្មាភិបាលនៃបក្សកុម្មុយនីស្ត     កម្ពុជា បានក្លាយជាជនរងគ្រោះចំនួនរាប់ម៉ឺននាក់នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ យឹម ទិត្យ និងដោយសារគាត់ តាមចក្ខុះវិស័យនយោបាយបំភាន់ និងដឹកនាំខុសរបស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា តាមរយៈការសម្លាប់រួមជាបន្តបន្ទាប់ និងមានការរៀបចំបានយ៉ាងល្អ ព្រមទាំងការប្រព្រឹត្តិយ៉ាងឃោរឃៅ និងអមនុស្សធម៌ តាមរយៈការដាក់ក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង និងពលកម្ម​យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរក្នុងស្ថានភាពមិនអាចពិពណ៌នាបាន នៅក្នុងមន្ទីរសន្តិសុខ ​និងតាមការដ្ឋាន។ កម្រិតនៃការប្រមាថលើសេចក្តីថ្លៃថ្នូរមនុស្សជាតិដែលបានបង្ហាញនៅមន្ទីរសន្តិសុខ និងការដ្ឋាន ព្រមទាំងកម្រិតនៃភាពអមនុស្សធម៌របស់អ្នកដែលដំណើរការមន្ទីរសន្តិសុខ និងការដ្ឋានទាំងនោះ អាចប្រៀបធៀបដូចគ្នានឹងអំពើឃោរឃៅនៅជំរុំកែប្រែនៅរបបណាហ្សីអាល្លឺម៉ង់។

មានការអនុវត្តកម្រិតដូចគ្នាចំពោះករណីការប្រមាថលើជម្រើសជីវិតរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ ជាពិសេសការសម្រេចចិត្តរបស់មនុស្សម្នាក់ៗលើបញ្ហាផ្លូវភេទ តាមរយៈគោលនយោបាយរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ដោយបង្ខំ។ យឹម ទិត្យ​ និងអ្នកដែលគាត់បានសហការជាមួយ បានធ្វើឲ្យមនុស្សប្រុស និងមនុស្សស្រី ឆ្លងកាត់ការពិសោធន៍សង្គមគួរឲ្យស្អប់ខ្ពើមរបស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជាដែលកាត់បន្ថយទំនៀមទម្លាប់រៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍មកនៅត្រឹមតែពិធីបង្កាត់ពូជមនុស្សទៅវិញ និងដើម្បីបង្កើនចំនួនប្រជាជនខ្មែរដោយគ្មានមនោសញ្ចេតនាជាមនុស្ស ប៉ុន្តែពោរពេញដោយភាពភ័យខ្លាច ខ្ពើមរអើម កំហឹង និងការអន់ចិត្តរហូត។ ការអនុវត្តគោលនយោបាយនេះធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវិតរបស់ប្រជាជនខ្មែរជាច្រើននាក់ អស់ជាច្រើនទសវត្ស។ ទាំងបុរស ទាំងនារី សុទ្ធតែទទួលរងការឈឺចាប់ ប៉ុន្តែ ផលប៉ះពាល់សំខាន់ធ្លាក់ទៅលើជនរងគ្រោះជានារី ដែលជារឿយៗត្រូវបានចាត់ទុកថាគ្រាន់តែជាមនុស្សគេប្រើប្រាស់សម្រាប់ឲ្យទៅយោធាដែលពិការនៅក្នុងសមរភូមិ ហេតុនេះ ជនរងគ្រោះជានារីមានការលំបាកក្នុងការស្វែងរកដៃគូតាមរយៈទំនាក់ទំនងការចែចូវគ្នាជា   ធម្មតា។ តាមពិត នារីទាំងនេះត្រូវបានចាត់ទុកដូចជាឧបករណ៍/ទំនិញ តាមទម្លាប់អាកប្បករិយាហួសសម័យដែលតាមរយៈមនោគមវិទ្យាមើលទៅស្មើភាពគ្នា និងកុម្មុយនីស្តរបស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា នៅតែអះអាងដោយប្រយោលថា បុរស ឬសង្គម មានសិទ្ធិម្យ៉ាងរួចជាស្រេចតាំងពីកំណើត ឬការគ្រប់គ្រងលើខ្លួនប្រាណ និងផ្លូវភេទរបស់នារី។ ទម្លាប់​អាកប្បករិយាគ្រប់គ្រងសិទ្ធិបែបនេះនៅក្នុងករណីជាច្រើន បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់តាមរយៈការតាមដាន“ការផ្សំដំណេកក្រោយរៀបការ” នៅក្នុងបរិបទនេះពាក្យថា ផ្សំដំណេក គ្រាន់តែជាពាក្យគួរសមដែលមានន័យថាជាការរំលោភ​សេពសន្ថវៈ។

យឹម ទិត្យ បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ណាស់នៅក្នុងអំពើឃោរឃៅទាំងអស់ដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ ហើយបានដើរតាមទាំងស្រុងតាមស្នូលមនោគមវិទ្យានៃគំរូសង្គមអមនុស្សធម៌របស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា និងអនុវត្តតាមគំរូនេះ។ តួនាទី និងសកម្មភាពរបស់គាត់ ងាយធ្វើការប្រៀបធៀបដូចគ្នាជាមួយនឹងតួនាទី និងសកម្មភាពរបស់ អោ អាន ឬ មាស មុត ជាឧទាហរណ៍ ហើយច្បាស់ណាស់ គឺដូចគ្នាជាមួយនឹងតួនាទី និងសកម្មភាពរបស់ កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅ “ឌុច”។ តួនាទី និងសកម្មភាពរបស់ យឹម ទិត្យ ថែមទាំងលើសខ្លាំងជាងនោះមួយចំនួនផង។ ហេតុនេះ ច្បាស់ណាស់គឺថា យឹម ទិត្យ ស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការរបស់ អ.វ.ត.ក។ គាត់គួរត្រូវជំនុំជម្រះក្តីចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់គាត់។

 

Most read