ព្រះសង្ឃ ដូនជីតាជី មន្ត្រីស៊ីវិល កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងប្រជាជនក្នុងខេត្តប៉ៃលិន សរុបប្រមាណ ជាង៣០០នាក់ បានមកជួបជុំគ្នាក្នុងកម្មវិធីវេទិកាសាធារណៈមួយដែលរៀបចំដោយអង្គជំនុំជម្រះ វិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា (អ.វ.ត.ក.) នៅខេត្តប៉ៃលិន នៅព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែកញ្ញានេះ។
ការរៀបចំវេទិកានេះឡើងគឺដើម្បីបង្កើតឧិកាសសន្ទនាគ្នារវាងមន្ត្រីនៃ អ.វ.ត.ក. ជាមួយនិងអតីត កម្មាភិបាលនិងយុទ្ធជននៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានអំពីដំណើរការរបស់ អ.វ.ត.ក. ដល់សហគមន៍មួយដែលមានប្រជាជនភាគច្រើនជាអតីតកម្មាភិបាលនិងយុទ្ធជនខ្មែរក្រហម ក៏ដូចជាដើម្បីផ្តល់ឧិកាស ឲ្យពួកគាត់បានលើកឡើងអំពីចម្ងល់ និងសម្តែងការយល់ឃើញរបស់គាត់ ជុំវិញដំណើរការកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម។
វេទិកានេះប្រព្រឹត្តទៅដោយមានការអញ្ជើញចូលរួមជាកិត្តិយសរបស់លោក ម៉ី មាក់ អភិបាលរងខេត្ត ប៉ៃលិន និងមានការចូលរួមពីមន្ត្រីនៃ អ.វ.ត.ក. មានលោក អេនឌ្រូ ខេលី សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ លោក រីឆាដ រ៉ចចឺ ប្រធានផ្នែកគាំពារមេធាវីជនជាប់ចោទ លោក រាជ សម្បត្តិ ប្រធានផ្នែកកិច្ចការ សាធារណៈ និងលោក ឡាស អូលសិន មន្ត្រីសម្របសម្រួលផ្នែកច្បាប់នៃផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈ។
នេះជាវេទិកាសាធារណៈទី១ក្នុងរយៈពេលបីខែចុងក្រោយនេះ ដែលរៀបចំដោយ អ.វ.ត.ក. នៅក្នុង អតីតតំបន់ចុងក្រោយមួយរបស់ខ្មែរក្រហម ដែលបានធ្វើសមាហរណកម្មជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៦។ មានប្រសាសន៍បើកវេទិកា លោក ម៉ី មាក់ បានលើកឡើង អំពីការគាំទ្ររបស់ថ្នាក់ ដឹកនាំខេត្តនិងប្រជាជននៅក្នុងខេត្តប៉ៃលិន ចំពោះដំណើរការរបស់ អ.វ.ត.ក. ជាពិសេសចំពោះការ ចេញសាលក្រមនៅក្នុងរឿងក្តីលេខ០០១ ប្រឆាំងនឹង កាំង ហ្គេចអ៊ាវ ហៅ ឌុច។ លោកបានមាន ប្រសាសន៍ថា ខេត្តប៉ៃលិនដែលធ្វើសមាហរណកម្ម ទៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាទាំងមូលនៅឆ្នាំ១៩៩៦ នៅជួបប្រទះនឹងកង្វះខាតមធ្យោបាយនានាក្នុងការទទួលព័ត៌មានស្តីអំពីដំណើរការនានាដែលកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសនិងលើឆាកអន្តរជាតិ។ ដូច្នេះវេទិកាសាធារណៈនៅពេលនេះគឺជាឧិកាសដ៏កម្រដែល មន្រ្តីនិងប្រជាជនក្នុងខេត្តប៉ៃលិនបានទទួលការយល់ដឹងបន្ថែមពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការរបស់ អ.វ.ត.ក.។ លោកបានចាត់ទុកវត្តមានរបស់មន្រ្តីនៃ អ.វ.ត.ក នៅពេលនេះជាការផ្តល់នូវការលើកទឹកចិត្តយ៉ាង ធំធេង និងផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំ ដល់មន្រ្តីនិងប្រជាជននៅក្នុងខេត្តប៉ៃលិនទាំងមូល ក្នុងការអភិវឌ្ឍ ធនធានមនុស្សនិងធនធានច្បាប់នៅក្នុងខេត្ត។
លោកអភិបាលខេត្តរងបានលើកឡើងអំពីចំណុចគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍បីរបស់ អ.វ.ត.ក.។ ចំណុចគួរឲ្យ ចាប់អារម្មណ៍ទី១គឺ នេះគឺជាតុលាការយុត្តិធម៌មួយដែលមានទាំងបទដ្ឋានជាតិនិងបទដ្ឋានអន្តរជាតិ។ ចំណុចទី២ តុលាការនេះគឺជាឧិសថច្បាប់ដ៏ស័ក្តិសិទ្ធិក្នុងការផ្សះរបួសផ្លូវចិត្តរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា និងចំណុចទី៣ តុលាការនេះផ្តល់ជាមេរៀនប្រវត្តិសាស្រ្តដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយអំពីការដាក់ឲ្យទទួល ខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបានកើតឡើង មិនថាជនដែលប្រព្រឹត្តនោះមានឋានៈតួនាទីអ្វីក៏ដោយ។
មន្ត្រីនៃ អ.វ.ត.ក. បានជម្រាបជូនអ្នកចូលរួមអំពីមូលហេតុនៃការបង្កើត អ.វ.ត.ក. ទម្រង់ទូទៅនៃ អ.វ.ត.ក. និងអំពីមូលហេតុនិងភាពចាំបាច់នៃការចូលរួមរបស់អន្តរជាតិនៅក្នុងដំណើរការនេះ។ លោក អេនឌ្រូ ខេលី សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ បានជម្រាបអំពីភាពចាំបាច់នៃការកាត់សេចក្តីប្រកប ដោយយុត្តិធម៌។ លោកបានគូសបញ្ជាក់ច្បាស់ថា យុត្តាធិការរបស់តុលាការខ្មែរក្រហមគឺកាត់សេចក្តី បានតែទៅលើបុគ្គលដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជា ធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែពុំកាត់សេចក្តីទៅលើរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យទាំងមូលទេ។ លោកក៏បានសម្តែងការ កត់សម្គាល់របស់លោកថា លោកមើលឃើញថា ប្រជាជននៅខេត្តប៉ៃលិនពុំត្រឹមតែយកចិត្តទុកដាក់ អំពីតុលាការខ្មែរក្រហមប៉ុណ្ណោះទេ គាត់ក៏ចាប់អារម្មណ៍ផងដែរចំពោះដំណើរការរបស់អង្គតុលាការ ទាំងមូល។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា គ្មានតុលាការណាមួយលើពិភពលោកនេះដែលមានគុណភាពល្អឥត ខ្ចោះនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែការបង្កើតតុលាការគឺជាកិច្ចការល្អបំផុតដែលយើងអាចធ្វើបាននៅក្នុងការដោះ ស្រាយបញ្ហាឧក្រិដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរ។ លោក ខេលី ក៏មិនភ្លេចប្រាប់អំពីអារម្មណ៍រីករាយរបស់លោកនៅពេល ទៅដល់ទឹកដីខេត្តប៉ៃលិន។ លោកបានសរសើរអំពីសម្រស់ធម្មជាតិដែលមានពណ៌បៃតងនិងស្រស់ បំព្រងគ្រប់ទីកន្លែង និងអាកាសធាតុត្រជាក់នៅខេត្តប៉ៃលិន ដែលធ្វើឲ្យលោកមានអារម្មណ៍ថាហាក់ ដូចជាកំពុងតែនៅផ្ទះរបស់ខ្លួនឯងនៅប្រទេសអង់គ្លេស។
លោក រីឆាដ រ៉ចចឺ ប្រធានអង្គភាពគាំពារមេធាវីជនជាប់ចោទ បានលើកឡើងអំពីសារសំខាន់នៃការ ផ្តល់ជូនជនត្រូវចោទនូវមេធាវីនិងជំនួយការនានាតាមផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីធានានូវយុត្តិធម៌ក្នុងដំណើរការ កាត់សេចក្តី។ លោកលើកឡើងអំពីតួនាទីបីយ៉ាងរបស់អង្គភាពគាំពារមេធាវីជនជាប់ចោទ គឺ ទី១ ដើម្បីធានាថាដំណើរការក្តីនឹងប្រព្រឹត្តទៅដោយត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌ ទី២ ដើម្បីពិនិត្យមើលភាពអាច ទទួលយកបាននៃភ័ស្តុតាងទាំងអស់ដែលត្រូវបានដាក់ជូនទៅអង្គជំនុំជម្រះ និងទី៣ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយ រឿងរ៉ាវពិតដែលរៀបរាប់ដោយជនត្រូវចោទ។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា “ការដែលមានតុលាការមួយប្រកប ដោយភាពត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌ គឺជាការចាំបាច់ទាំងសម្រាប់ជនរងគ្រោះនិងសម្រាប់ជនដៃដល់។ ប្រសិនបើតុលាការមិនដំណើរការប្រកបដោយភាពយុត្តិធម៌នោះ ប្រហែលជាតុលាការអាចនឹងកាត់ សេចក្តីខុសទៅលើបុគ្គលដែលមិនមានកំហុស ហើយបុគ្គលដែលមានកំហុសពិតប្រាកដអាចនឹង រួចខ្លួន។ ដល់ពេលនោះ ការផ្សះផ្សាសង្គមប្រហែលជាមិនអាចកើតឡើងបានឡើយ។”
វេទិកាសំណេះសំណាលទាំងមូលមានសកម្មភាពផុលផុសដោយអ្នកចូលរួមបានសួរសំណួរជាច្រើន និងសម្តែងការយល់ឃើញរបស់គាត់ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងដំណើរការរឿងក្តីលេខ ០០២ និងរឿងក្តី បន្តបន្ទាប់ទៀត ព្រមទាំងការស្វែងរកភ័ស្តុតាងដាក់បន្ទុកទៅលើជនត្រូវចោទ។ អ្វីដែលគួរឲ្យកត់ សម្គាល់បំផុតគឺថា អ្នកចូលរួមទាំងអស់បានសម្តែងភាពស្មោះត្រង់ ដោយលើកឡើងអំពីការ យល់ឃើញរបស់គាត់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងជនត្រូវចោទទាំងបួនរូបនៅក្នុងសំណុំរឿងលេខ ០០២ មានលោក នួនជា លោក ខៀវ សំផន លោក អៀង សារី និងលោកស្រី អៀង ធិរិទ្ធ។ ក្តីបារម្ភចម្បងបំផុតរបស់ មន្ត្រីនិងប្រជាជននៅខេត្តប៉ៃលិនក្នុងពេលនេះគឺថា ពួកគាត់គាំទ្រឲ្យមានការជំនុំជម្រះក្តីមួយប្រកប ដោយភាពយុត្តិធម៌និងត្រឹមត្រូវ ក៏ប៉ុន្តែគាត់មិនគាំទ្រការកាត់ទោសណាមួយដែលនាំឲ្យសង្គមកម្ពុជា ឃ្លាតឆ្ងាយពីការផ្សះផ្សាជាតិឡើយ។
ខេត្តប៉ៃលិនទើបតែត្រូវបានធ្វើសមាហរណកម្មជាមួយសង្គមជាតិកម្ពុជាទាំងមូលក្នុងឆ្នាំ១៩៩៦ ក្រោម គោលនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលនាំដល់ការ ដួលរលំនៃអង្គការដឹកនាំរបស់ខ្មែរក្រហមទាំងស្រុងនៅឆ្នាំ១៩៩៨។ បន្ទាប់ពីពេលនោះ ហេដ្ឋារចនា សម្ព័ន្ធរបស់ខេត្តក៏ត្រូវបានអភិវឌ្ឍនិងរីកចម្រើន ហើយប្រជាជនក៏បានស្គាល់សេចក្តីសុខសន្តិភាពពិត ប្រាកដដែលគិតមកដល់ពេលនេះទើបតែមានរយៈពេល១៤ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ ប្រជាជននៅក្នុង ខេត្តប៉ៃលិនពុំចង់ឲ្យមានអ្វីមួយដែលបង្អាក់ដំណើរការផ្សះផ្សាជាតិហើយដែលនាំសង្គមកម្ពុជាមានការបែកបាក់ជាថ្មីម្តងទៀតឡើយ។
ក្នុងគោលបំណងចង់ស្វែងយល់បន្ថែមឲ្យកាន់តែប្រសើរ មន្ត្រីនិងប្រជាជននៅខេត្តប៉ៃលិនបាន សំណូមពរឲ្យ អ.វ.ត.ក. រៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សាសម្រាប់មន្ត្រីស៊ីវិលនិងកងកម្លាំងប្រដាប់ អាវុធព្រមទាំងប្រជាជននៅក្នុងខេត្តប៉ៃលិន ដើម្បីបានមកទស្សនាគុកទួលស្លែង ទីពិឃាតជើងឯក និងសាលសវនាការនៃ អ.វ.ត.ក. ដោយផ្ទាល់ភ្នែក។ ឆ្លើយតបនឹងសំណូមពរនេះ លោក រាជ សម្បត្តិ ប្រធានផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈនៃ អ.វ.ត.ក. សន្យាថានឹងរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សានៅ អ.វ.ត.ក. សម្រាប់ខេត្តប៉ៃលិនក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ៕