សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន
ពីសហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ
ផ្អែកតាមវិធាន៥៤ នៃវិធានផ្ទៃក្នុង អ.វ.ត.ក Brenda J. Hollis ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសាធារណៈនេះ ដែលពន្យល់អំពីស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃរឿងក្តីនានាដែលនៅសេសសល់នៅចំពោះមុខ អ.វ.ត.ក។
ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថ្មីៗនេះ ស្តីពីការរីកចម្រើននៃរឿងក្តីនានានៅតុលាការនេះ ខ្ញុំសូមឆ្លៀតយកឱកាសនេះផ្តល់បច្ចុប្បន្នភាពអំពីសកម្មភាពតុលាការដែលកំពុងបន្ត។ រឿងក្តីនានាដែលនៅសេសសល់គឺ បណ្តឹងសាទុក្ខទៅកាន់អង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូលប្រឆាំងនឹងការផ្តន្ទាទោស និងការកាត់ទោស ខៀវ សំផន ក្នុងសំណុំរឿង ០០២/២ និងសារណានានាក្នុងដំណាក់កាលមុនការជំនុំជម្រះក្នុងរឿងក្តីប្រឆាំងនឹង អោ អាន (សំណុំរឿង ០០៤/២) មាស មុត (សំណុំរឿង ០០៣) និង យឹម ទិត្យ (សំណុំរឿង ០០៤) ដើម្បីសម្រេចថាតើរឿងក្តីទាំងអស់នេះគួរបញ្ជូនទៅជំនុំជម្រះ ឬត្រូវលើកលែងចោទប្រកាន់។
ដំណើរការតាមផ្លូវតុលាការកំពុងតែដំណើរការនៅក្នុងរឿងក្តីទាំងអស់នេះ។ ខៀវ សំផន បានប្តឹងសាទុក្ខប្រឆាំងនឹងការផ្តន្ទាទោសរបស់គាត់ក្នុងសំណុំរឿង ០០២/២ - ជាការជំនុំជម្រះលើកទីពីរប្រឆាំងនឹង ខៀវ សំផន និង នួន ជា ដែលក្នុងនោះពួកគេទាំងពីរត្រូវបានផ្តន្ទាទោសចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨។ សហព្រះរាជអាជ្ញានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ កំពុងរៀបចំចម្លើយតបរបស់ខ្លួនទៅនឹងបណ្តឹងសាទុក្ខនោះ។ បន្ទាប់ពីសារណាជាលាយលក្ខណ៍អក្សរទាំងអស់ត្រូវបានដាក់ ចៅក្រមនៃអង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូលនឹងសម្រេច ថាតើត្រូវមានអំណះអំណាងផ្ទាល់មាត់ចំពោះរឿងក្តីនេះឬទេ មុនពេលខ្លួនពិចារណាលើបណ្តឹងសាទុក្ខនេះ។ ក្រោយពីមរណភាពរបស់ នួន ជា ក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ២០១៩ កិច្ចដំណើរការនីតិវិធីប្រឆាំងនឹងគាត់ត្រូវបានរលត់ ហើយការផ្តន្ទាទោសរបស់គាត់ត្រូវបានរក្សាទុក។
រឿងក្តីចំនួនបីដែលនៅដំណាក់មុនការជំនុំជម្រះបច្ចុប្បន្ននេះ គឺស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលខុសៗគ្នា នៃដំណើរការតុលាការ។ អង្គបុរេជំនុំជម្រះបានធ្វើការសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួនលើរឿងក្តី អោ អាន នៅថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩។ ចៅក្រមទាំងប្រាំរូបនៅអង្គបុរេជំនុំជម្រះ បានឯកភាពលើក្របខណ្ឌជាមូលដ្ឋានរបស់ អ.វ.ត.ក សម្រាប់ការសម្រេចសេចក្តីលើរឿងក្តី ក្នុងករណីដែលអង្គជំនុំជម្រះនេះបរាជ័យមិនអាចឈានដល់សេចក្តីសម្រេចដោយសំឡេងភាគច្រើនលើសលុបបាន។ គឺមានន័យថា ប្រសិនបើយ៉ាងហោចណាស់ចៅក្រមបួនរូបក្នុងចំណោមចៅក្រមទាំងប្រាំរូប មិនអាចឯកភាពគ្នាលើការសម្រេចសេចក្តីនោះទេ រឿងក្តីនោះនឹងត្រូវបន្តទៅមុខទៀត។ ចៅក្រមនៃអង្គបុរេជំនុំជម្រះមិនអាចរកបាននូវសំឡេងភាគច្រើនលើសលុប សម្រាប់ការសម្រេចសេចក្តីនៃរឿងក្តីនេះទេ ដោយសារចៅក្រមបីរូបបានកំណត់ថា រឿងក្តីនេះគួរត្រូវបានលើកលែងចោទប្រកាន់ ចំណែកចៅក្រមពីររូបទៀតបានកំណត់ថា រឿងក្តី អោ អាន គួរបន្តទៅជំនុំជម្រះ។ ទោះបីជាសំណើផ្លូវការរបស់សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ ផ្អែកលើក្របខណ្ឌច្បាប់ជាមូលដ្ឋានរបស់តុលាការនេះយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង មិនបានចាត់វិធានការផ្លូវការណាមួយលើរឿងក្តីនេះទេមកទល់ពេលនេះ។ ស្របតាមអាណត្តិរបស់ខ្លួន សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិបានសម្រេចថា ភាពនៅស្ងៀមរបស់អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបង្កើតបានជាការរំលត់ជាធរមាននៃសំណុំរឿង ០០៤/២ នេះ ដែលរូបគាត់កំពុងប្តឹងសាទុក្ខទៅកាន់អង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូល ដែលជាអង្គជំនុំជម្រះតុលាការខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងតុលាការនេះ។ បណ្តឹងសាទុក្ខនេះនឹងត្រូវដាក់នៅថ្ងៃទី៤ ខែឧសភា។
រឿងក្តី មាស មុត និង យឹម ទិត្យ បច្ចុប្បន្ននេះ កំពុងតែស្ថិតនៅចំពោះមុខអង្គបុរេជំនុំជម្រះ។ អង្គជំនុំជម្រះនេះបានស្តាប់អំណះអំណាងផ្ទាល់មាត់ក្នុងរឿងក្តី មាស មុត ក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំមុន ហើយពេលនេះកំពុងពិភាក្សាលើផ្នែកសម្រេចសេចក្តីនៃរឿងក្តីនោះ។ ចំណែកគូភាគីបានបញ្ចប់សារណារបស់ខ្លួននៅក្នុងរឿងក្តី យឹម ទិត្យ នេះហើយ និងកំពងុរង់ចាំសេចក្តីសម្រេចថាតើ នឹងមានអំណះអំណាងផ្ទាល់មាត់ដែរឬអត់ មុនពេលអង្គបុរេជំនុំជម្រះពិចារណាលើផ្នែកសម្រេចសេចក្តីនៃរឿងក្តីនោះ។
ជាការសំខាន់ដែលយើងត្រូវរម្លឹកថា រដ្ឋាភិបាល និងអង្គនីតិប្រតិបត្តិរបស់កម្ពុជា និងអង្គការសហប្រជាជាតិបានបង្កើតក្របខណ្ឌច្បាប់មួយដើម្បីធានាថា អ.វ.ត.ក បំពេញកិច្ចក្នុងនាមស្ថាប័នតុលាការឯករាជ្យ និងមិនលំអៀង សម្រេចសេចក្តីលើករណីនានានៅចំពោះមុខខ្លួន ដោយផ្អែកលើក្របខណ្ឌច្បាប់ ច្បាប់ជាធរមាន និងអង្គហេតុនៃរឿងក្តីនីមួយៗ។ អាស្រ័យដោយមូលហេតុនេះ ចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា មានអាណត្តិត្រូវបំពេញកិច្ចដោយឯករាជ្យ ផ្អែកតាមការយល់របស់ខ្លួនចំពោះក្របខណ្ឌច្បាប់របស់តុលាការ ព្រមទាំងច្បាប់ និងអង្គហេតុនៃរឿងក្តីនីមួយៗ ដោយចាកផុតពីឥទ្ធិពលខាងក្រៅ។ យ៉ាងណាមិញក្នុងន័យល្អ ការប៉ុនប៉ង ឬការព្យាយាមពីមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅតុលាការណាមួយ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរលទ្ធផល ឬដើម្បីរំលត់រឿងក្តីណាមួយនៅចំពោះតុលាការ តាមមធ្យោបាយណាមួយក្រៅពីដំណើរការតាមផ្លូវតុលាការជាផ្លូវការ អាចនឹងត្រូវបានពិចារណាថា ជាការជ្រៀតជ្រែកពីខាងក្រៅដែលត្រូវបានហាមឃាត់។
មកដល់ថ្ងៃនេះ តុលាការបានបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនដោយឯករាជ្យ និងមិនលំអៀង ទាក់ទងនឹងការសម្រេចសេចក្តីរបស់តុលាការជាស្ថាពរ ក្នុងករណីប្រឆាំងនឹង ឌុច (សំណុំរឿង ០០១) និងរឿងក្តីទីមួយប្រឆាំងនឹង នួន ជា និង ខៀវ សំផន (សំំណុំរឿង ០០២/១)។ យើងសង្ឈឹមថា តុលាការនឹងបន្តរក្សាឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការរបស់ខ្លួនជាបន្តទៀត ហើយសម្រេចសេចក្តីលើករណីដែលនៅសេសសល់ តាមរយៈដំណើរការតុលាការដែលត្រឹមត្រូវយុត្តិធម៌ មិនលំអៀង និងមានតម្លាភាព ដោយផ្អែកលើតែក្របខណ្ឌច្បាប់របស់តុលាការ ច្បាប់ជាធរមាន និងអង្គហេតុនៃរឿងក្តីនីមួយៗប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងនាមសហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ ខ្ញុំទទួលយកថា វាជាកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្ញុំក្នុងការស្វែងរកវិធានការនានាដែលអាចរកបានទាំងអស់ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាទទួលបានការសម្រេចសេចក្តីដូច្នេះចំពោះរឿងក្តីទាំងនេះ៕
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានពីសហព្រះរាជអាជ្ញាជាតិ
ទាក់ទងនឹងជនត្រូវចោទ អោ អាន ក្នុងសំណុំរឿងលេខ០០៤/២
ផ្អែកតាមវិធាន៥៤ នៃវិធានផ្ទៃក្នុង អ.វ.ត.ក សហព្រះរាជអាជ្ញាជាតិ លោកស្រី ជា លាង សូមធ្វើសេចក្តីប្រកាសជាសាធារណៈពាក់ព័ន្ធនឹងការវិវត្តថ្មីៗនៃសំណុំរឿងលេខ៖០០៤/២ ដែលមានជនត្រូវចោទ អោ អាន ៖
កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ អង្គបុរេជំនុំជម្រះ បានចេញសេចក្តីពិចារណាលើបណ្តឹងឧទ្ធរណ៍ ដែលសហព្រះរាជអាជ្ញាជាតិប្តឹងឧទ្ធរណ៍នឹងដីកាដំណោះស្រាយ (ដីកាបញ្ជូនរឿងទៅជំនុំជម្រះ) ចំណែកឯ សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិប្តឹងឧទ្ធរណ៍នឹងដីកាដំណោះស្រាយ (ដីកាសម្រេចលើកលែងចោទប្រកាន់)។
កាលពីថ្ងៃទី០៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២០ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ពាក់ព័ន្ធនឹងជនត្រូវចោទ អោ អាន ក្នុងសំណុំរឿងលេខ៖០០៤/២ ដោយបានបញ្ជាក់ថា៖ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងមិនដែរបានទទួលការជូនដំណឹងជាផ្លូវការអំពីសំណុំរឿងនេះទេ ហើយក៍មិនបានទទួលសំណុំរឿងនេះឡើយ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងយល់ឃើញថា ឯកសារសម្ភារៈភាគច្រើនក្នុងសំណុំរឿងនេះ គឺជាឯកសារសម្ងាត់ ហើយជាបញ្ហាសាធាតុដែលអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ពុំមានសិទ្ធិចូលមើលឯកសារសម្ភារៈទាំងនោះឡើយ មានន័យថា មិនអាចចូលមើលសំណុំរឿងនេះបានឡើយ។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានបញ្ជាក់ថា រហូតមកដល់ពេលនេះ សំណុំរឿងនេះកំពុងស្ថិតនៅក្នុងសមត្ថកិច្ចរបស់អង្គបុរេជំនុំជម្រះ ហើយអង្គបុរេជំនុំជម្រះក៍មិនទាន់បានបញ្ចូនសំណុំរឿងនេះមកអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងដែរ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ដែលអង្គបុរេជំនុំជម្រះបានចេញសេចក្តីពិចារណារបស់ខ្លួន។
ចៅក្រមជាតិនៃអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ជឿជាក់ថា សំណុំរឿងនេះត្រូវបានបិទបញ្ចប់នៅចំពោះមុខអង្គបុរេជំនុំជម្រះ។ ដូច្នេះ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ពុំមានសិទ្ធិអំណាចណាមួយក្នុងការធ្វើសេចក្តីសម្រេចក្នុងសំណុំរឿងនេះឡើយ ហើយក៍មិនមានការជំនុំជម្រះជនត្រូវចោទ អោ អាន ក្នុងសំណុំរឿងលេខ៖០០៤/២ នេះដែរ នៅពេលបច្ចុប្បន្ន ឬនាពេលអនាគត។
សហព្រះរាជអាជ្ញាជាតិ យល់ស្របជាមួយនឹងចៅក្រមជាតិនៃអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ដែលថា សំណុំរឿងលេខ៖០០៤/២ ពាក់ព័ន្ធនឹងជនត្រូវចោទ អោ អាន បានបិទបញ្ចប់នៅចំពោះមុខអង្គបុរេជំនុំជម្រះរួចហើយ ហើយក៍ពុំមានភាពចាំបាច់សម្រាប់សហព្រះរាជអាជ្ញាជាតិក្នុងការធ្វើសកម្មភាពណាមួយឡើយ៕