Expert
Witnesses, experts and Civil Parties who have appeared in Case 002
អ្នកជំនាញវេជ្ជសាស្ត្រ Chan Kin Ming
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Chan Kin Ming គឺជាអ្នកជំនាញផ្នែកជំងឺមនុស្សចាស់ត្រូវបានតែងតាំងដោយអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងក្នុងនាមជាអ្នកជំនាញផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រដើម្បីវាយតម្លៃលើសម្បទារបស់ នួន ជា និងខៀវ សំផន។
អ្នកជំនាញវេជ្ជសាស្ត្រ ហួត លីណា
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហួត លីណា គឺជាអ្នកជំនាញផ្នែកវិកលវិទ្យាដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងជាអ្នកជំនាញផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រដើម្បីធ្វើការត្រួតពិនិត្យលើសម្បទារបស់ នួន ជា និងខៀវ សំផន។
លោក ស្ទីវិន ហេដឌ័រ
លោក ហេដឌ័រ គឺជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជនជាតិអាមេរិកម្នាក់ដែលត្រូវបានកោះហៅឲ្យមកផ្តល់សក្ខីកម្មលើសៀវភៅដែលគាត់ជាអ្នកនិពន្ធ និងលើបទសម្ភាសន៍ទាំងឡាយ ដែលគាត់បានធ្វើទាក់ទងនឹងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
វេជ្ជបណ្ឌិត ឈឹម សុធារ៉ា
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ឈឹម សុធារ៉ា ជាអ្នកជំនាញដែលបានផ្តល់សក្ខីកម្មទាក់ទងនឹងសុខភាពផ្លូវចិត្តដែលគាត់បានធ្វើការជាមួយជនរងគ្រោះក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។
សាស្រ្តាចារ្យ ចន ខេមប៊ែល
សាស្រ្តាចារ្យ ចន ខេមប៊ែល ជាអ្នកជំនាញវេជ្ជសាស្រ្តត្រូវបានតែងតាំងឲ្យពិនិត្យនិងវាយតម្លៃស្ថានភាពសុខភាពនិងការព្យាបាល អៀង សារី។
សាស្រ្តាចារ្យ ដេវីដ ឆេនដល័រ
លោកសាស្រ្តាចារ្យ ដេវីដ ឆេនដល័រ គឺជាសាស្រ្តាចារ្យកិត្តិយស នៅសាកលវិទ្យាល័យ ម៉ូណាស នៃប្រទេសអូស្រ្តាលី។ លោកបញ្ចប់ការសិក្សា នៅសាកល វិទ្យាល័យ ហាវឺដ សាកលវិទ្យាល័យយែល និងសាកលវិទ្យាល័យមីឈីហ្គែន។ លោកបាននិពន្ធ និងបោះពុម្ពផ្សាយសៀវភៅមួយចំនួន ស្តីអំពីរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងអំពីមន្ទីរសន្តិសុខ ស-២១។ លោកក៏ត្រូវបានកោះអញ្ជើញ ឲ្យធ្វើជាសាក្សីជំនាញ ដើម្បីផ្ដល់សក្ខីកម្មនៅក្នុង សំណុំរឿង ០០១ ផងដែរ។ រីឯនៅក្នុងសំណុំរឿង ០០២ នេះ លោក ឆេនដល័រ ផ្តល់ការវិភាគទៅលើ គោលនយោបាយ នៃការបង្កើតមន្ទីរ ស-២១ ព្រមទាំងអំពី គោលដៅទូទៅ និងតួនាទីរបស់មន្ទីរសន្តិសុខ នានានៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ជាពិសេស មន្ទីរ ស-២១)។
វេជ្ជបណ្ឌិត លឹម ស៊ីវុត្ថា
លោក លឹម ស៊ីវុត្ថា គឺជាវេជ្ជបណ្ឌិតនៅផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់នៃមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត។
លោក ស្ទីហ្វែន ហាស្ស៊ែល (Stephane Hessel)
លោក ស្ទីហ្វែន ហាស្ស៊ែល(Stephane Hessel) មានអាយុ៩១ ឆ្នាំ អតីតជាប្រជាជនបារាំងដែលបានតស៊ូជាមួយការនិរទេស ទៅកាន់ជំរុំរបស់កងទ័ព្ទណាស៊ីស។ លោកត្រូវបាន កោះហៅ ដោយ មេធាវីការពារក្ដីដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ដើម្បីចែករំលែកបទពិសោធន៍ លើកត្ដាដែលត្រូវបានលើកលែងទោស។ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាម លោកបានចូលរួមក្នុងការពង្រាងច្បាប់ សិទ្ធិមនុស្សសកលក្នុងឆ្នាំ១៩៤៨ ដោយស្របជាមួយនឹង Rene Cassin និងបានធ្វើការ ដើម្បីឆ្ពោះទៅរកការផ្សះផ្សាររវាងអាឡឺម៉ង់ និងបារាំង ក្រោយពេលសង្គ្រាមនៅឧទ្វីបអឺរ៉ុប។ ជាអ្នកជំនាញមួយរូប លោក ហាស្សែល បានប្រាប់ទៅអង្គសវនាការថា វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដោយមិនត្រូវសង្ឃឹមថា មានការអភ័យទោសពីជនរងគ្រោះឲ្យសោះ នៅពេលដែលមានការផ្សះផ្សារជាតិនោះ។ លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា វាជាសិទ្ធិរបស់អ្នករងគ្រោះ ក្នុងការបដិសេធ ផ្នែកណាមួយ នៃការលើកលែងទោសបន្ទាប់ពី ការប្រកាសសាលក្រមនោះ។ លោកបានពន្យល់ពីគំនិតនៃការផ្សះផ្សារជាតិ ដែលលោកបានបញ្ជាក់ថា មិនមែនជាការអភ័យ ទោសពីជនរងគ្រោះនោះទេ ប៉ុន្ដែជាដំណើរការនៃការ បង្កើតប្រទេសមួយដោយសន្ដិភាព ដែលបញ្ចប់ទៅ ដោយនិទណ្ឌភាពតែម្ដងប៉ុណ្ណោះ។ លោកបានជំទាស់ថា ការផ្សះផ្សារជាតិ គឺមិនមែនការពិត គ្រប់យ៉ាងត្រូវបានគេដឹងលឺនោះទេ គឺថា " គំនិតនៃការផ្សះផ្សារជាតិ គួរស្ថិតនៅក្នុងដៃនឹងដៃជាមួយនឹងគំនិតនៃសេចក្ដីពិត។"
Justice Richard Joseph Goldstone
Justice Richard Goldstone មានអាយុ៧០ ឆ្នាំ ជាសាស្ដ្រាចារ្យច្បាប់នៃសាកលវិទ្យាល័យ ហ្វតហាម។ លោកត្រូវបានតុលាការកោះ អញ្ជើញក្នុងនាមជាអ្នកជំនាញ ដើម្បី ផ្ដល់សក្ខីកម្មទៅលើការលើក លែងទោសនៅក្នុងតុលាការអន្ដរជាតិ។ លោកបានប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះថា ទិដ្ឋភាពសំខាន់ៗបីដើម្បីត្រូវដឹងនោះគឺ ធម្មជាតិនៃឧក្រិដ្ឋកម្ម ចំណង់ ចំណូលចិត្តរបស់អ្នករងគ្រោះ និងតម្រូវការសង្គម។ លោកបាននិយាយថា សំរាប់តម្រូវការសង្គមទូទៅ គឺមានសារៈសំខាន់ណាស ដូច្នោះ ត្រូវតែផ្ដល់ ឲ្យមានការ បើកចំហរ និងការអនុគ្រោះចំពោះការដាក់ទោស និងជាពិសេសគឺការអត់ឱនពីជនរងគ្រោះ និងការបង្ហាញអំពី ការសោកស្ដាយ។ លោកបន្ដថា មានការទទួលយក ចំនួនបី សំខាន់ នៃការដាក់ទោស និងទំនួលខុសត្រូវ។
អ្នកស្រី Francoise Sironi-Guilbaud
Francoise Sironi-Guilbaud មានអាយុ៥១ ឆ្នាំ ជាសាស្ដ្រាចារ្យចិត្ដវិទ្យាមកពីសាកលវិទ្យាល័យប៉ារីស៨ ត្រូវបានកោះ ហៅធ្វើជា អ្នកជំនាញដើម្បី បង្ហាញអំពីការប៉ាន់ប្រមាណចិត្តសាស្ដ្រនៃការប្រព្រឹត្តឡើងរបស់ជនជាប់ចោទក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ជាមួយនិង ការវិវត្ដ ថ្មីនៅក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩។ អ្នកជំនាញបញ្ជាក់ថា ជនជាប់ចោទមិនបង្ហាញអំពីភាពមិនប្រក្រតីនៃផ្នែកចិត្តសាស្ដ្រឡើយ។ គេ បានពណ៌នាថា ជនជាប់ចោទគឺជាមនុស្សដែលគួរឲ្យស្រឡាញ់ ពិតជាមានឥទ្ធិពល ដោយការឆ្លើយតបយ៉ាងល្អ ប្រសើរទៅចំ ពោះភាពដឹកនាំ ជាមួយនឹងការពាក់ព័ន្ធគ្នា ហើយនិងការទទួលខុសត្រូវ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោក។ មនោគមវិជ្ជាម៉ាក់ស៊ីស បានបំពេញតម្រូវការរបស់លោកសំរាប់ភាពជាក់លាក់ណាមួយ និងបំពេញយ៉ាងគ្រប់គ្រាន់ជាមួយនឹងសាសនាគ្រឹស្ដ។ ពួក គេបានពណ៌នាអំពីអាកប្បកិរិយាចិត្ដសាស្ដ្រដូចជាការអាកម្បកិរិយាដែលគួរឲ្យស្រឡាញ់ ជា មនុស្ស មានហេតុផល មិនគួរ ឲ្យ អាណិតអាសូរ។ ពួកគេបានកត់សម្គាល់ថា ជនជាប់ចោទអាចរៀបចំយន្នការកំលាំងការពារដើម្បីតតាំងនឹងការ ដាក់ ទោសដល់ លោក អំពីការប្រតិកម្មខាងក្រៅ និងជំលោះខាងក្នុងផងដែរ ដែលបង្កើតឡើងដោយយន្នការ និងការពិតខាងក្រៅ ដែលពួកគេ បានពណ៌នាថា ជាអំណាចចុងក្រោយរបស់លោកក្នុងការពណ៌នាពីគ្រួសាររបស់លោកដែលមើលរំលងទៅលើការស្លាប់របស់ កុមារនៅមន្ទីរស២១។ ប៉ុន្ដែអ្នកជំនាញបាន ដឹងថា ជនជាប់ចោតនេះមានភាពឆ្លាតវៃសំរាប់ការបត់បែនរបស់លោក លើផ្លូវជីវិត និងសកម្មភាពរបស់លោក នៅពេលដំណើរ ការស៊ើបអង្កេត របស់តុលា ការ។ អ្នកជំនាញបានប្រើយុត្តិសាស្ដ្រ ភូមិសាស្ដ្រនយោ បាយ ដែលធ្វើការវិភាគអំពីសំឡេង នៃប្រវត្តិសាស្ដ្របុគ្គល និងសមូហភាព ដែលត្រូវបាន បង្កើត ឡើងដោយ Francoise Sironi-Guilbaud សំរាប់ការអនុវត្តរបស់អ្នកស្រី។ ដើម្បីយល់ពីជនជាប់ចោទ អ្នកស្រីបានជំទាស់ថា វាចាំបាច់ណាស់ត្រូវគិតពីកត្តា នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច ប្រវត្តិសាស្ដ្រ និងវប្បធម៌ ទៅលើបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់ជនជាប់ចោទ។ អ្នក ជំនាញទាំងពីរអះអាង ថាពួក គេជឿថា ជនជាប់ចោទអាចត្រូវបានជួយសង្គ្រោះ និងបញ្ចូលគ្នាក្នុងសង្គម ដោយផ្អែកលើបទពិសោធន៍ កាលពីអតីតកាល របស់លោក និងស្ថាន ភាពរបស់លោកនៅបច្ចុប្បន្ន។